شارستانیەت

گالیلۆ لە بەردەم دادگادا خەندان- شێرکۆ رەشید قادر، ئاکام محەمەد لە ٢٢ ی حوزەیرانی ١٦٣٣ لە رۆما ، پیاوێکی ریش سپی، سەرتاپا پۆشاکی سپی پۆشیبوو، شەرمەزار و پەشیمان لە کردەوەکانی، لە بەردەم حەوت پیاوی کڵێسەدا چۆکی دادابوو و داوای بەزەیی دەکرد و پاکانەی دەنوسی، ئەم پیاوە ردێن سپییە، لە باوەڕداری …

ئایا مێژوو زانستە؟ ئارام مەجید شەمێرانی ناسینی مێژوو وەك زانستێك  لەگەڵ بوونی مرۆڤایەتیدا هەیەو تائێستاش هەر لەگەڵیەتی و بگرە تا دوا ڕۆژیش بەردەوامە لەگەڵی،وەگفتو گۆ و بۆچونێكی زۆر دێتە ئاراوە كاتێك سنورێكی زانستی بۆ پێناسەی مێژوو دادەنرێت،تەنانەت بەئامانج گەشتن لەم بابەتەدا هەروا كارێكی ئاسان نیە و پێوستی بەتوەێژینەوەیەكی ورد و …

ئایینی ئاتون (ئاتونییەت) بەشی یەکەم ئوسامە حەسیب ئەو ئایینەی، کە (ئەمنحۆتبی چوارەم) بانگەوازی بۆ دەکرد، پەرستنی خۆر بەناوی (ئاتون)، پەرستراوێکی نامۆ نەبوو لەمێژووی میسڕی کۆن، بەڵکو (خۆر) بەناو و شێوازی جیاواز پەرستراوە، بڕگەیەک لەناوی زۆربەی پاشاکانی پێکدە‌هێنا بەناوی: (رەع) (خەف رەع) (مەنک رەع)، کە لەپاشایانی بنەماڵەی چوارەمن. هەروەها بەناوەکانی: (هور …

خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ كتێبی فه‌ره‌ح په‌هله‌وی .. یاداشتنامه‌ شیرین. ك كتێبی (فه‌ره‌ح په‌هله‌وی.. یاداشتنامه‌) كه‌ 399لاپه‌ڕه‌یه‌، ساڵی2003 به‌زمانی فه‌ره‌نسی له‌پاریس ده‌رچووه‌، دواتر ته‌رجه‌مه‌ی زمانی ئینگلیزی كراوه‌، ساڵی 2010 له‌زمانی ئینگلیزییه‌وه‌ ته‌رجه‌مه‌ی زمانی عه‌ره‌بی كراوه‌ له‌لایه‌ن (ئیكرام یوسف) ه‌وه‌ كه‌ ژنه‌ وه‌رگێڕێكی میسرییه‌، فه‌ره‌ح په‌هله‌وی نوسخه‌ی عه‌ره‌بی كتێبه‌كه‌ی پێشكه‌ش به‌گه‌لی میسر كردووه‌: …

خێزان ماڵپەڕی گۆگڵ لۆگۆی کۆمپانیاکەی گۆڕی بۆ یادکردنەوەی ساڵیادی لە دایکبونی زانای گەورەی ئیسلامی (ئیبن سینا) کە خاوەنی کتێبی (یاسا لە پزیشکیدا) یە، ئەم کتێبە شەش سەدەش بە باڵاترین کتێبی پزیشکی لە جیهاندا مایەوە و سەرچاوەی سەرەکی بوو. ئیبن سینا  زانایەکی گەورەیموسوڵمانی فارسی بوو. ناوی تەواوی (ئەبو عەلی حسێن کوڕی عەبدوڵڵا …

مێژووی دروستبوونی ئەڵقەی هاوسەریی ئەڵقەی دەستگیرانی یەكێكە لە نەریتەكانی سەردەمی فیرعەونەكان، واتە میسرییە كۆنەكان یەكەم كەس بوون كە ئەم نەریتەیان پیادە كردووە. هۆكاری ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ شێوەی پارە لەو سەردەمەدا كە لەشێوەی ئەڵقەدا بووە، كاتێكیش كەسێك یەكێك لەو پارە ئاڵتونییە شێوە ئەڵقەییانەی كردبێتە دەستی خانمێك، مانای وابووە كە سەرجەم سەروەت …

شارستانییه‌ کۆنه‌کانی کۆمه‌ڵی مرۆ دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز له‌ مێژووی کۆنی کۆمه‌ڵی مرۆ و پێش زایین، چه‌ندین شارستانیی گه‌وره‌ی جیاجیای به‌نێوبانگ، له‌ نێوچه‌ جیاوازه‌کانی جیهاندا‌ هه‌بوون. سێ شارستانیی وه‌ک (هیندستان، چین و کۆریی) نه‌بێ، تا ئه‌وڕۆ ماون، ئه‌وانی دیکه‌ دیارنه‌ماون. لێره‌دا به‌پێیسه‌رده‌مه‌ مێژوویه‌کانیان، هێندێکیان لێ په‌نجه‌ژمێرده‌که‌م. شارستانیی سۆمه‌ر (5300-2000) شارستانیی …

سێ داهێنان هه‌یه‌ له‌ جیهاندا كه‌ سه‌ره‌تای بیرۆكه‌كه‌ی له‌ ڕوسیا بووه‌، به‌ڵام به‌هه‌ر هۆیه‌ك بێت داهێنه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ ون بوون. زۆر كه‌س ئه‌وه‌ نازانێت كه‌ ڕوسییه‌كان زۆر پێشه‌نگ بوون له‌ زۆربه‌ی ئه‌و داهێنانانه‌ی كه‌ له‌ جیهاندا هه‌یه‌ یان پێشه‌نگ بوون له‌بیرۆكه‌ سه‌ره‌تاییه‌كاندا ، به‌ڵام زۆربه‌ی ئه‌و داهێنانه‌ له‌كاتی به‌رهه‌مهێنانیدا …

زانایانی شوێنه‌وارناسی یۆنانی گۆڕێكی ده‌ستلێنه‌دراوی خانمه‌ خانه‌دانێكیان دۆزییه‌وه‌ كه‌ به‌ خشڵه‌ زێڕه‌كانییه‌وه‌ له‌ مۆنۆمێنتێكی ڕۆمانیدا له‌ دوورگه‌ی سكینوس نێژابوو. به‌پێی ئه‌و نه‌خش و نیگاره‌ی له‌سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی به‌ پیتی ئه‌لفبێی یۆنانیی نوسراوه‌ ئه‌و خانمه‌ ناوی (نیكو) یان(Νεικώ)بووه‌. و له‌ ناو گۆڕه‌كه‌شیدا جگه‌ له‌ بازن و ئه‌نگوستیله‌ و ملوانكه‌ی درێژ، پشتێنیكیش دۆزراوه‌ته‌وه‌ …

دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز* له‌سه‌ر ڕووی ئه‌م زه‌وییه‌، هه‌موو بوونه‌وه‌ره‌کان، به‌ چه‌ن شێوازێکی تایبه‌تی و به‌ چه‌ندین زمانی دیاریکراو، له‌ یه‌کدی ده‌گه‌ن، هه‌ر یه‌که‌شیان له‌ ئه‌وی دیکه‌یان جیاوازه‌. به‌ڵام له‌نێو هه‌موو بوونه‌وه‌ره‌کاندا، مرۆڤ له‌ هه‌موویان ته‌واو و پێشکه‌وتووتره‌، چونکه‌ زمانی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌، قسه‌یپێده‌کا و پێشی ده‌نووسێ. ئه‌ز پێم وایه‌، …