Home / مێژووى جیهان / شارستانیەت (page 7)

شارستانیەت

یادی ٥٠ ساڵەی شۆڕشی(١٩٦٨)لە فەرەنسا

نوسینى: رزگار عمر یادی ٥٠ ساڵەی شۆڕشی ١٩٦٨ لە فەرەنسا لە ئایاری ئەمساڵدا نیو سەدە بەسەر شۆرشی خوێندکاران-کرێکاران ی فەرەنسا تێدەپەڕێ. بۆ تێگەیشتن لەم شۆڕشە ئەبێ ڕەگەزە سەرەکیەکانی پێك هاتەی دونیای ئەو سەردەمە بخەینە ڕوو.لە نێو دونیای ئەو سەردەمەدا جیهان لە نێو شەپۆڵێك ڕووداوی گەورەدا خۆی پێناسە دەکرد بە تایبەت …

Read More »

ئایا رۆشنگه‌ری بوو، شۆرِشی فه‌ره‌نسای به‌رپا كرد؟

ئایا رۆشنگه‌ری بوو، شۆرِشی فه‌ره‌نسای به‌رپا كرد؟ نووسه‌ر : هاشم ساڵح وه‌رگێڕ : تاریق كارێزی له‌ په‌راوێزی دوو كتێب له‌باره‌ی شۆرِشی فه‌ره‌نساوه‌، له‌ نووسینی (دانیێل مۆنێ) و (رۆژێ شارتیێ)دا به‌ دوو ناوی چونیه‌ك یان نیمچه‌ وه‌ك یه‌كدا: Daniel Mornet :Les origines intellectuelles de la Révolution française(1933( Roger Chartier : Les …

Read More »

مێژووی جامی جیهانی: لە جامێكی زیوەوە بۆ جامێكی ئاڵتونیی 

مێژووی جامی جیهانی: لە جامێكی زیوەوە بۆ جامێكی ئاڵتونیی گرنگترین سات لە مێژوودا بۆ یاریزانێكی تۆپی پێ چوونە سەر سەكۆی سەركەوتن و بەرزكردنەوەی جامی جیهانییە لەگەڵ هەڵبژاردەی وڵاتەكەیدا، چەندین چیرۆكی سەرنجڕاكێش و نامۆ هەن كە باس لەو جامە گرانبەهایە دەكەن، كەواتە چۆن یەكەمین جامی مۆندیال دروستكرا؟ كێ‌ دروستی كرد؟ ئەو …

Read More »

مێژووی هەڵبژاردنەكان لە عێراقدا

مێژووی هەڵبژاردنەكان لە عێراقدا راپۆرتی شیكاری: فازل حەمەڕەفعەت سەرەتایەكی پێویست دوای جەنگی جیهانی یەكەم، وڵاتانی زلهێز هەرسێ ویلایەتی (بەغداد، بەسرە، موسڵ) یان بەپێی رێككەوتننامەی (سایكس پیكۆ) لەچوارچێوەی وڵاتێكی نوێدا بەناوی (عێراق) یەكخست. لە رۆژی 11 ی تشرینی دووەمی 1920، عێراق بوو بە ئەندام لە كۆمەڵەی گەلان لەژێر ئینیتدابی بەریتانیادا، ئینگلیزەكان …

Read More »

چیرۆكی خەڵاتی نۆبڵ چیە ؟

چیرۆكی خەڵاتی نۆبڵ چیە؟ ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ خەڵاتی نۆبڵ خەڵاتێكی جیهانییە، ساڵانە لەلایەن ئەكادیمیای شاهانەی سویدەوە بەو كەسانە دەدرێت كە لە بواری پزیشكی و كیمیا و فیزیا و ئابوری و ئەدەبدا داهێنیان كردووە و هەروەها خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بەو كەسانە دەدرێت كە لەو ساڵەدا كاریان كردووە بۆ بەدیهێنانی ئاشتی لە …

Read More »

تاقی كیسرا، گەورەترین شوێنەواری ساسانیەكان لە عێراق

تاقی كیسرا، گەورەترین شوێنەواری ساسانیەكان لە عێراق سه‌لاح سالار تاقی كیسرا، یاخود هەیوانی تیسفۆن، یاخود تاقی خوسرەو، كە ئێستا زیاتر بە تاقی كیسرا ناسراوە، ئەم شوێنە مێژووییە لە كەناری ڕووباری دیجلە و دەكەوێتە باكووری خۆرهەڵاتی شاری بەغدای پایتەختی عێراق. پێگەی مێژوویی سەرچاوە مێژووییەكان دەڵێن: دروستكردنی ئەم تاقە گەورەیە بۆ سەرەتای …

Read More »

شارستانیــــــەتەكان لە نــێــوان دیالـــــۆگ و مـلـملانێدا

شارستانیــــــەتەكان لە نــێــوان دیالـــــۆگ و مـلـملانێدا نووسه‌ر : بەهات حەسیب قەرەداخی چەمكی دیالۆگی نێوان شارستانیەتەكان، زۆر كۆن نییە . لەدایك بوون و سەرهەڵدانی دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای ساڵانی حەفتای سەدەی بیستەم و تا ماوەیەكی زۆر بەكاربردنی ئەم چەمكە سنووردارو تایبەت بوو بە دەستەبژێری سیاسی و رۆشنبیری و هەندێ لەو دامەزراوە جیهانیانەی …

Read More »

پێوه‌ندیى نێوان ئه‌مه‌ریكا و سووریا له‌ ماوه‌ى 72 ساڵدا

پێوه‌ندیى نێوان ئه‌مه‌ریكا و سووریا له‌ ماوه‌ى 72 ساڵدا به‌ درێژایى ده‌یه‌كانى سه‌ده‌ى رابردوو پێوه‌ندیى نێوان سووریا و ئه‌مه‌ریكا به‌ چه‌ندان وێستگه‌ى نزیكبوونه‌وه‌ى كورت و دووركه‌وتنه‌وه‌ و دژایه‌تى درێژخایه‌ن تێپه‌ڕیوه‌.  له‌ سێپتێمبه‌رى ساڵى 1944 پێوه‌ندیى فه‌رمى نێوان ئه‌م دوو وڵاته‌ ده‌ستى پێكرد كاتێك ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا وه‌ك ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆ ددانى …

Read More »

مێژووی شارە دێرینەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست

خەڵك-سەعد مەلا عەبدوڵڵا گوڵپی رێكخراوی یونسك‌و ریزبەندی بۆ كۆنترین و مێژینەترین شارەكانی جیهان كردووە و بەم شێوەیە دایناون كە مێژووەكەیان بۆ 9000 ساڵ بۆ 3650 ساڵ دەگەڕێتەوە. 1.شاری ئەریحا لە وڵاتی فەلەستین یەكێكە لە كۆنترین شارەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست‌و دەگەڕێتەوەبۆ 9000 ساڵ پێش زایین. 2.شاری جەبیل لە وڵاتی لوبنان شارێكی دێرینەو …

Read More »

ڕۆڵی ئیبن روشد لە شۆڕشی ڕێنیسانسی ئەوروپادا

وێنەی فەیلەسوفی موسڵمان، ئیبن روشد ، لەناو تابلۆ بەناو بانگە كەی وێنە كێشی ئیتاڵیی چاخی رۆشنگەرییدا، چی دەكات ؟ كورت دیبوف 2017.09.16    ئایا وێنەی فەیلەسوفی موسڵمان، ئیبن روشد ، لەناو تابلۆهەڵواسراوە بەناو بانگە كەی وێنە كێشی ئیتاڵیی چاخی رۆشنگەرییدا، چی دەكات ؟ رافائیلی وێنە كێش لەو وێنە هەڵواسراوەدا وێنەی …

Read More »