Home / مێژووى جیهان / شارستانیەت

شارستانیەت

‎شۆڕشی سپی لەئێران

‎نیهاد عەزیز سەعید‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران‎پێشەکی :‎پێشەکی : لە بوارەکانی مێژوو و زانستی سیاسیدا، شۆڕش بریتییە لە گۆڕانکارییەکی ڕیشەیی لە نەزمی دامەزراودا، بەزۆری حکومەتی دامەزراو و دامەزراوە کۆمەڵایەتییەکان. بە شێوەیەکی ئاسایی شۆڕشەکان شێوەی بزووتنەوە ڕێکخراوەکان وەردەگرن کە ئامانجیان کاریگەریی گۆڕانکارییە- گۆڕانی ئابووری، گۆڕانکاری تەکنەلۆژی، گۆڕانکاری سیاسی، یان گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی. ‎شۆڕشی …

Read More »

داگیرکاری ئەوڕوپاییەکان لە سەدەینۆزدەهەم بۆ سەر کیشوەری ئەفریقیا،(ئیتاڵیا)بە نموونە.

شهرام نەجات احمدزانکۆی سۆران- فاکەڵتی ئاداببەشـــی مێــــژوو داگیرکاری ئیتاڵیە بۆ سەر کیشوەری ئەفریقیا. کیشوەری ئەفریقا ئەو کیشوەرە دیارەی جیهانە کە بە هەژارترین کیشوەر دەناسرێت کەچی وڵاتەئەوروپیەکان هەمیشە چاویان تێبڕیبوو،هەر لە سەرەتای دۆزینەوەی ئەم وشکانیە ،ئەوروپیەکان بەگەڕیدەو بە شێوازی جیا جیا ڕوویان لەم ناوچانەی کیشوەر کرد بە جۆر و مەبەستی جیا …

Read More »

هەوڵە سەرەتاییەکانی ئەوڕوپا لە دۆزینەوەی کیشوەری ئەفریقیا

بابەت:-هەوڵە سەرەتاییەکانی ئەوڕوپا لە دۆزینەوەی کیشوەری ئەفریقیائامادەكردنی: توانا فەریق ئەحمەدباسکردنی مێژووی هەر وڵاتێک و کیشوەرێک، خۆی لە کۆمەڵێک داگیرکاری جەنگی ئابوری و سیاسی و سەربازی دەبینێتەوە. کیشوەری ئەوڕوپا دوای تێپەڕبوونی سەردەمی ڕێنیسانس و بەرکەوتنی لەگەڵ شارستانیەتی ئیسلام پێشکەوتنێکی گەورەی بەخۆیەوە بینی لە هەمووی گرینگتر لایەنی جوگرافیا بوو. بە تایبەتی ئەو …

Read More »

( ئیسماعیلی سوننە مەزهەبی حەنەفییان لە باوەش گرت و لە هەنگاریا نیشتەجێ بوون و یاقوت الحماوی چاوی پێیان کەوت! )

ئەم مەزهەبەی موسڵمانانی (الباشقرد)له هەنگاریا (896-1301ز) ژیاون، و لەلایەن پاشا مەسیحییەکانەوە تووشی فشار و تیرۆر بوون، بەتایبەت لە سەردەمی شا لادیسلاسی یەکەم.. تا سەدەی نۆی زایینی / سێیەمی کۆچی موسڵمانان پەیوەندییەکانی نێوان فەرەنسا و ئیتالیایان پچڕاندبوو، و هەموو گەرووەکانی چیایەکانی ئەلبیان داگیرکردبوو، بۆیە تێپەڕبوونی خەڵک بەهۆی مۆڵەتی ئەوانەوە بوو. لە …

Read More »

كاریگه‌ری ئه‌ندازیار جه‌زه‌ری(530ك-1136ز/600ك-1206ز) له‌سه‌ر شارستانیه‌تی ڕۆژئاوا

مه‌به‌ست بڕهان قادر ماسته‌ر له‌مێژووی ئیسلامی پێشه‌كی ڕۆژهه‌ڵاتناسان و زانایانی ڕۆژئاوا ڕۆڵێكی گرنگیان هه‌بووه‌ له‌شاردنه‌وه‌ی داهێنانه‌كانی زانای كورد جه‌زه‌ری، چل وپێنج داهێنانی جه‌زه‌ری به‌ناوی زانایانی ڕۆژئاوا ناسێنراوه‌ و له‌كاتێكدا به‌رهه‌م وبیری جه‌زه‌ری بوون، چونكه‌ خاوه‌نی ڕاسته‌قینه‌ی لقێكی زانستییه‌ به‌ناوی زانستی ته‌كنه‌لۆجیا و ڕۆڵێكی گرنگی هه‌یه‌ له‌مێژووی زانستدا وخاوه‌ن په‌نجا داهێنانی …

Read More »

شار له‌ هزرى ئيسلاميدا

د.رسول ابراهيم رسول زانكۆى ڕاپه‌رين/ كۆليژى زانسته‌ مرۆڤايه‌تييه‌كان/ به‌شى مێژوو Rasul.ibrahim@uor.edu.krd     پێشه‌كى:      له‌دواى قۆناغى دۆزينه‌وه‌ى كشتوكاڵ و هه‌نگاوه‌كانى نيشته‌جێبوونى مرۆڤ و كۆبوونه‌وه‌يان له‌شوێنێكدا سه‌ره‌تاكانى دروستكردنى شاره‌ سه‌ره‌تاييه‌كان له‌شێوه‌ى هه‌وارگه‌ى كشتوكاڵى ده‌ستيانپێكردووه‌[1]، گه‌شه‌كردنى مێژوويانه‌ى ئه‌و نيشنگه‌ كشتوكاڵيانه‌ و زيادبوونى پێداويستيه‌ مادى و نامادييه‌كانى خواستى قه‌باره‌ و چۆنيه‌تيان گه‌شه‌ بكات …

Read More »

کتێبخانە بەناوبانگەکان لە شارستانیەتی ئیسلامی

‎ نووسین و ئامادەکردن: چـــرا یـاســـین شارستانیەت بریتییە لە کۆمەڵێک دەستکەوت کە مرۆڤ بە دەستی ھێناون لە بواری ھزر و ڕۆشنبیری و ئاوەدانکاری و ھونەر و دەستکەوتی زانستی لە ڕێگای دروستبوونی کۆمەڵێک گۆڕانکاری ئەرێنی لە ناوچەیەکی دیاریکراودا، کە تێهەڵکێش بەیەك و بە بنەماکانی نێو کۆمەڵگا دەبن، و دەبێتە ھۆی سەقامگیری …

Read More »

حکایەتی زاواکان لەکۆشکی دەسەڵاتدا

ئەردەڵان عەبدوڵڵا لە ماوەی پێشوودا خۆشم نازانم چۆن بوو، کۆمەڵێک حکایەتی سەیرو سەمەرەم لەبارەی کۆشکەکانی دەسەڵات لا کۆبووەوە. دیارە هەموویان بەیەک جار نا، بگرە لە هەر کتێبە و شتێکم دەستدەکەوت، پاشان فکرەی ئەوەم بە خەیاڵدا هات، کە هەوڵی زیاتر بددەم و هەموویان لە داهاتوودا لە پرۆژەی کتێبێکدا کۆبکەمەوە. سەرەتا دەبێت …

Read More »

یەکێک لە دێرینترین دەقە ئەدەبیەکانی جیهان

نووسین و ئامادەکردنی: ئاریان ئومێد گلگامێش داستانێکی ئەفسانەیی سەرنجڕاکێشە کە بە خەتی مێخی و زمانی سۆمەری نووسراوە، یەکێکە لە دێرینترین دەقە نووسراوەکان کە تا ئێستا دۆزرابێتەوە. دەقەکە بە خەتی مێخی (بزماری) لەسەر “یازدە” تابلێتی گەورەی قوڕین نووسراوە، کە چیرۆکێکی ئەفسانەیی دەربارەی پادشای شاری ئوروک دەگێڕێتەوە کە ناوی “گلگامێش”ە و سەردارو …

Read More »

سامانی شارستانی سۆمەرییەکان

د. ئاسۆس محه‌مەد مەلا قادر (Dr. Asoss Muhammed Qader چاخی سەرهەڵدانی نووسین بریتیبوو لە وەرچەرخانێکی ڕەچەشکێن بۆ چەکەرەکردن و پەل و پۆ دەرکردنی شارستانی سۆمەری. هەر لەم گۆشە نیگایەشەوە دەزانین، کە کۆڵەکەکانی شارستانی سۆمەری توانیان پێگەی خۆیان لە چەندین بواری گرنگدا پتەو بکەن و هەتا ئەمڕۆشی لەگەڵدا بێت ئەم کۆڵەکە شارستانیانە بە بناخەی …

Read More »