بەشێک لە مێژووی پایتەختی ئاشتی

بەشێک لە مێژووی پایتەختی ئاشتی

نووری بێخاڵی
بەشێک لە مێژووی هەڵەبجە:

– هەڵەبجە شارێكی كۆنی باشووری كوردستانە و مێژووەكەی بۆ سەردەمی لۆلۆییەكان دەگەڕێتەوە.

– ساڵی 1650 لەلایەن بەگزادەكانی جافەوە، ئاوەدان كراوەتەوە.

– یەكەم خانوو لە هەڵەبجە، بەگەكانی شیوەكەڵ دروستیان كردووە.

– ساڵی 1889 لە سەردەمی عوسمانییەكاندا بووەتە قەزا.

– عوسمان پاشای جاف، بووەتە یەكەم قایمقامی هەڵەبجە.

– بەرلەوەی ببێتە قەزا، لەڕووی ئیدارییەوە سەر بە ناحیەی گوڵعەمبەر (خورماڵ) بووە.

– ساڵی 1919 یەكەم قوتابخانەی سەرەتایی تێدا كراوەتەوە.

– ساڵی 1924 یەكەم ئۆتۆمبێل هاتووەتە هەڵەبجە و فەرمانگەی پۆستە و تەلەگرافی تێدا كراوەتەوە.

– ساڵی 1929 یەكەم نەخۆشخانەی تێدا كراوەتەوە و پڕۆژەی ئاوی خواردنەوەی بۆ دانراوە.

– ساڵی 1930 بینای سەرای تێدا بوونیادنرا، لە هەمان ساڵیشدا بەنزینخانەی تێدا كرایەوە.

– ساڵی 1931 میوانخانە و گەراجی ئۆتۆمبیلی تێدا دروستكرا.

– ساڵی 1933 یەكەم قوتابخانەی سەرەتایی كچانی تێدا كراوەتەوە.

– ساڵی 1934 شەقامی سەرەكی نێوشار دروستكراوە.

– ساڵی 1936 یەكەم موەلیدەی كارەبای بۆ دانرا.

– ساڵی 1939 یەكەم شانۆ لە هەڵەبجە نمایشكراوە.

– ساڵی 1945 یەكەم قوتابخانەی ناوەندی تێدا كراوەتەوە و باخی گشتی دروستكراوە.

– ساڵی 1956 پەرتوكخانەی تێدا كراوەتەوە.

– هەڵەبجە خاوەنی چەندین شاعیری گەورەیە لەوانە (نالی، گۆران، مەولەوی، ئەحمەد موختار جاف، تاهیر بەگی جاف ….. چەندانی دیکە).

– بەپێی سەرژمێریی بەریتانیا، ژمارەی دانیشتووانی نێو هەڵەبجە ساڵی 1920 (6509) كەس بووە.

– بە پێی سەرژمێریی ساڵی 1922، كۆی دانیشتووانی قەزاكە 50800 كەس بووە.

– لەنێوان ساڵەكانی (1961 – 1962) حاكم ئەحمەد صالح، باوكی دكتۆر بەرهەم، حاكمی شاری هەڵەبجە بووە.

– ساڵی 1970  بانكی رافیدەین لە هەڵەبجە كرایەوە.

– ساڵی 1988  فڕۆكەكانی بەعس هەڵەبجەیان كیمیاباران كرد و (5000) هاونیشتیمانییان شەهیدكرد.

– ساڵی 2010 بەردی بناغەی زانكۆی هەڵەبجەی دانرا.

– لە 31/12/2013  حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕیاریدا هەڵەبجە بکرێتە پارێزگا.

– ساڵی 2014  ئەنجوومەنی وەزیرانی عیراق رەزامەندی لەسەر بە پارێزگابوونی هەڵەبجە دەربڕی.

– لە 13ی ئاداری 2014، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە فەرمی واژۆی لەسەر بڕیاری بە پارێزگاكردنی هەڵەبجە كرد.

– لە 16/3/2014  مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان واژۆی لەسەر بڕیاری بە پارێزگابوونی هەڵەبجە كرد.

– لە 31/12/2014  ئەنجوومەنی وەزیران یاسای ئیدارەی پارێزگای هەڵەبجەی پەسەندكردو رەوانەی پەرلەمانی كوردستانی كرد.

– لە  29/1/2015  پەرلەمان خوێندنەوەی یەكەمی بۆ پرۆژەیاسای ئیدارەی هەڵەبجە كرد.