مێژووى جیهان

نووسينى: د.عثمان على وه‌رگێرانى: إسماعيل طه له‌ زۆرێك له‌ وڵاته‌ رۆژئاوايیه‌كان له‌ ناويشياندا ولايه‌ته‌ يه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مريكا له‌ 24 نيسان بۆنه‌ى يادى قڕكردنى ئه‌رمه‌نه‌كان ده‌كرێته‌وه‌،  فه‌ره‌نسا له‌ پێشه‌نگی ئه‌و يادايه‌، پاشان وڵاتانى باشوری رۆژهه‌ڵاتى ئه‌وروپای ئه‌رسۆدۆكسى، ئه‌مه‌ وا ده‌خوازێت كه‌ رۆشه‌نبيرانی كورد هه‌ڵوێستێكى جديان هه‌بێت له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كاره‌، كه‌ له‌خواره‌وه‌ باسي …

ئاماده‌كردنی‌: سه‌ركه‌وت جه‌لیل سه‌ره‌تا شۆڕشی‌ ده‌ستوری‌ یان مه‌شروته‌ له‌ ئێران (1905 _ 1911) كاریگه‌ریه‌كی‌ گه‌وره‌ و فراوانی‌ له‌سه‌ر مێژوی‌ هاوچه‌رخی‌ ئه‌و وڵاته‌ هه‌بو، چونكه‌ له‌ رێگه‌ی‌ ئه‌و شۆڕشه‌وه‌ توانیان سیسته‌می‌ سیاسی‌ وڵاته‌كه‌یان _كه‌ ملهوڕ و سته‌مكار و بێباك بو_ بگۆڕن و سیسته‌مێكی‌ په‌رله‌مانی‌ ده‌ستوری‌ دابمه‌زرێنن. له‌و شۆڕشه‌دا خه‌ڵكانێكی‌ زۆر له‌ …

.ئارام مه‌جید شه‌مێرانی‌ ئه‌گه‌ر چاوێك بخشێنین به‌میرنشینی‌ سۆران و سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌ میر نشینی‌ سۆران،بابه‌تێك وه‌ك سه‌روه‌ری‌ و شانازی‌ و ئازایه‌تی‌ كه‌سایه‌تیه‌كی‌ وه‌ك (میرمحه‌مه‌د)مان به‌رچاو ده‌كه‌وێت،له‌هه‌مان كاتدا ئه‌گه‌ر دیسانه‌وه‌ چاوێك به‌هۆكاره‌كانی‌ ڕووخانی‌ ئه‌و میرنشینه‌ مه‌زنه‌دا بخشێنینه‌وه‌ ئه‌وا ناوێك به‌ناڕه‌وا بۆماوی‌ سه‌ده‌یه‌كه‌ وه‌ك سیما و سیمبولی‌ خیانه‌ت لای‌ هه‌ندێك توێژه‌ری‌ نه‌شاره‌زا له‌مێژوو …

کاتێک بەریتانیەکان شکستیان بە کۆتا سەرۆکی موسڵمانی هندستان ( بەهاد شا ) هێنا لەساڵی 1875 دا ، سزایەکی زۆر سەختیاندا ، ئەویش زۆر برسیانکرد دواتر سەری سێ کوڕەکەیان هێنایە بەردەمی بۆ ئەوەی بیانخوات بەڵام ئەو ڕەتی کردەوە و نەیخوارد و مرد…

بەندیخانەی ( کاراندیریو ) لە بەرازیل بە کوشندەترین و خراپترین بەندیخانە دا دەنرێت لە هەموو جیهاندا ئەم بەندیخانەیە ناوبانگی دەرکرد دوای کوشتنی 102 زیندانی لەلایەن پۆلیسەوە لەم بەندیخانەیە لە ساڵی 1992دا هەروەها حاڵی تەندروستی زۆر خراپە لەم بەندیخانەیەدا بە جۆرێک لە هەر پێنج کەسێک کەسێکیان توشبووی ئایدزن جیهانیش بێدەنگە لە …

بۆ ئەوەى ئەمریکا بنیات بنرێت زیاتر لە 27 ملیۆن کەس لە هیندیە سوورەکانى کوشت. * بۆ ئەوەى ئەمریکا بکەوێتە سەر پێ ى خۆى زیاتر لە 14 ملیۆن هاولاتى ئەفریقى هێنران بۆ ئەمریکاو کران بە بەندە، زیاتر لە 2 ملیۆنیان لەرێگا مردن. * بۆ ئەوەى ئەمریکا فراوان ببێت زیاتر لە 1 …

ابو قاسم عباس كوری فرناس كوری ورداس ئەتكارنی،داهێنەرێكی موسلمانە و لە ئەیسپانیا لە دایك بووە لە سالی 810ز لە سەردەمی ئەمەویەكان،لە سالی 887ز كۆچی دوایی كردووە،ابن فرناس یەكەم كەس بووە كەوا بیرۆكەی فڕینی بەئاسمانەوە پێشنیاركردووە.  

عوسمانیەكان یەكەمین كەسێك بون كە مناڵەكانیان كوتیوە دژ بە ئاوڵەی ڕەشە وڵاخ. دەبینین خاتوو (مونتاگیو Lady Montagu) ژنی سەفیری ئینگلیزی لە ئیستەنبوڵ لەنێوان ساڵانی (1716-1718)ز. لەماوەی مانەوەی ئەم خاتونە لە ئیستەنبوڵ بە زنجیرەیەك نامە كە بۆ بەریتانیای دەناردەوە باسی لە چۆنیەتی كوتانی عوسمانیەكانی كردبوو دواتریش كە گەراوە بۆ ئەوێ‌ بڵاوی …

ئــــــــــــوفا پاشای مرسیا بووە، كە زۆربـــەی دوورگەكانــی بــــەریتانیای لــــەژێردەستـــدا بـــووە، لــەنـــێوان ســـاڵانی(757-796)ز فەرمانڕەوایەتی كـردووە. بــــەهۆی خۆشویستنی خیلافەتی ئیسلامی و موسڵمانانەوە دراوی وڵاتـــەكەی لەسەر شێوەی دیناری عەباسی دروست كردووە.كە دیوێكی (لاإله إلا الله) و لەدیـوەكەی تریشی ناوی خــــۆی لەسەرە.ئەم پاشایە بەهۆی خۆشویستنی موسڵمانانەوە كەنیسە تاڕادەیەك مێژووەكەیان داپۆشیوە و نادیارە، هەر بۆیە …

ناوی “ئەبو حەسەن عەلی كوڕی ئیبن ئەبی ئەلرجال، لەسەدەی دەیەمی اینیدا ژیاوە. لەتونس گەورە بووە و خوێندویەتی و كاری كردووە لەوڵاتی المعز كوڕی بادیس، لەدانراوەكانی كتێبی “البارع فی أحكام النجوم” كەیەكێكە لەبەناوبانگترین دانراوەكانی و لەدەورانی “ئەلفونسوی دەیەم” پاشای قشتالە وەرگێردرا بۆ سەر زمانی ئیسپانی و لاتینی، ئەمەش دائەنرێ‌ بەیەكێ‌ لەو …