بەشی مێژووی كورد

تایبەتمەندیەکانی ژیانی خێڵایەتی کورد ‌ ‌ ن/د.شاكر خصباك و/ د.ئاراس محمد صالح به‌لای‌ توێژه‌ره‌وه‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌كانی‌ ژیانی‌ خێڵایه‌تی‌ كورد له‌ سێ خاڵی‌ بنچینه‌ییدا كۆده‌كرێته‌وه‌: سه‌رۆكایه‌تی‌‌وجه‌نگكردن‌و به‌رپرسیاریه‌تی‌ خێڵه‌كه‌. یه‌كه‌م/ سه‌رۆكایه‌تی‌: ده‌توانین لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی‌ خێڵی‌ كوردی‌ بكه‌ین له‌ دوو ڕووه‌وه‌، یه‌كه‌م پێویستیه‌كانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌، دووه‌م به‌رپرسیاریه‌تی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌. پێویستیه‌كانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌: سه‌رۆكایه‌تی‌ خێڵ خۆی‌ له‌ …

ئایا ئاسوورییەکان وەچەی ئاشوورییەکان بوون لە مێژووی کۆندا؟ ‌ ‌ كه‌مال نوری‌ مه‌عروف د. هۆگر مه‌حمود فه‌ره‌ج بەشی پێنجەم و کۆتایی له‌ نێوان ئه‌و چه‌ند دێڕانه‌دا ده‌گه‌ینه‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌ی، كه‌ به‌ر له‌وه‌ی ئه‌و نه‌ستۆرییانه‌به‌و جۆره‌ داوا بكه‌ن‌و خۆیان به‌ گه‌ل‌و ووڵاتێكی جیا دابنێن، كه‌ده‌بوایه‌ له‌و ڕووه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی ڕاست‌و دروستیان بخستایه‌ته‌ …

له‌ یادی‌ دروستبوونی‌ شاری‌ سلێمانیدا پێشینه‌ی‌ مێژوویی بزاڤی‌ ڕۆشنبیری‌ شاری‌ سلێمانی‌ ‌ ‌ د.ئاراس محه‌مه‌د ساڵح شاری‌ سلێمانی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا مێژوویه‌كی‌ دێرینی‌ نیه‌، به‌ڵام له‌ ڕور مێژووی‌ بزاڤی‌ ڕۆشنبیری‌ و ئه‌ده‌بی‌و سیاسی‌و كه‌لتوریه‌وه‌ مێژوویه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ بۆخۆی‌ تۆماركردووه‌، لێره‌دا ئه‌و پرسیاره‌ دێته‌وه‌ پێشه‌وه‌ ئه‌م شاره‌ له‌گه‌ڵ ته‌مه‌نێكی‌ كه‌مدا چۆن ئه‌و مێژووه‌ی‌ …

له ‌یادی‌ (233) ساڵـه‌ی‌ دروستكردنیدا سلێمانی‌، له‌ پایته‌ختی‌ (میرنشینی‌ بابان)ه‌وه‌ بۆ پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌ كوردستان ‌ عومه‌ر ئیسماعیل مارف-قه‌ڵادزێ‌ * گومانی‌ تێدا نییه‌ (برایم پاشا1782-1802ز)ی‌ میری‌ بابان، له‌ دیرۆك و رابردووی‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ كورددا كه‌سایه‌تییه‌كی‌ ئه‌وه‌نده‌ نه‌مر و شایسته‌یه‌، هه‌ر بۆیه‌ پێویست بوو هه‌تا ئێستا چه‌ندین كتێبی‌ قه‌باره‌ گه‌وره‌ و بچووك له‌سه‌ر …

بایەخدانی میرەكانی بابان بە بزاڤی زانست و رۆشنبیری لە میرایەتیەكەیاندا ‌ ‌ د.ئاراس محمد صالح بە سێ سەد هەزار كتێب مەزندە كراوە بەهۆی پشتگیری خەلیفەكانی عەباسیەوە (بیت الحكمە) دەبێتە كۆگای كتێب و مەڵبەندی وەرگێڕان و دانانی كتێب، هەروەها دەبێته‌ جێگەی توێژینەوەی ئەستێرەناسی، ئەوەی زۆر (بیت الحكمە)ی پێ دەناسرێتەوە فرە بابەتی …

پانۆرامای بڵاوبوونەوەی ئیسلام لە كوردستان بەردەوام شێواز و چۆنییەتی بڵاوبونەوەی ئیسلام لەناو گەلی كورددا جێگەی مشتومڕ و دەمەقاڵەیە، هۆكاری ئەم حاڵەتەش لەبوونی دوو دیدەوە سەرچاوە دەگرێت، كە هەردوكیان پاڵنەری ئایدۆلۆژیی و بڕیاری پێشوەختیان هەیە، یەكەمیان پێیوایە ئیسلام بەزەبری شمشێر لەناو كورددا بڵاوبوەتەوە، دووەمیشیان پێداگرە لەسەر ئەوەی بە ئاشتی و گفتوگۆ …

بەکر شوانی   سیابەند لە شاری سیلڤان لە دایک بووە. باوکی خۆی نەبینیوە، چونکە پێش لە دایکبوونی ئەم، ئەو مردووە. لە سۆزی دایکیش بێبەش بووە، چونکە ئەم تەمەنی دوو ساڵ بووە کاتێك دایکی مردووە. دوای ئەوە، ئەرکی پەروەردەکردنی دەکەوێتە ئەستۆی محەمەدی مامی کە موختاری گوند بووە. سیابەند دوای ئەوەی هەندێک …

زارۆ ئاغای کورد… بەتەمەنترین پیاوی جیهان بەکر شوانی  زارۆ ئاغا، ١٧٧٧-١٩٣٤ ڕۆژی ٢٩ حوزەیرانی ساڵی ١٩٣٤ کاتێك زارۆ ئاغا مرد، گوڵ خانمی کچی کە ئەو کاتە تەمەنی ٦٥ ساڵ بوو، بەمجۆرە شینی بۆ باوکی دەکرد: “وای دایێ… وای دایێ… تێرت لە دنیا نەخوارد زارۆی خۆم!” ئەوە شیوەن بوو بۆ پیاوێك …

لە ناوەڕاستی سەدەی نۆزدەیەمدا عەبدوڵای کوردستانی چی بە مۆریتس هارتمانی نەمسایی گوت؟ بەکر شوانی  مۆریتس هارتمان نووسەر و شاعیر و ڕۆژنامەنووس و سیاسەتمەداری نەمسایی، مۆریتس هارتمان (١٨٢١-١٨٧٢)، یەکێك لە ناوە درەوشاوەکانی ئەدەبیاتی نەمسا و وڵاتانی ئەڵمانیزمانە لە سەدەی نۆزدەیەمدا. لە شاری بوێمن (لەم سەردەمەدا دەکەوێتە وڵاتی چیکەوە) لە خێزانێکی ڕۆشنبیردا …

بەکر شوانی  چەرچڵ و ئینوینو کتێبی “بیرەوەرییەکانم”ی نووسەر و ڕۆژنامەنووسی تیرۆرکراوی کورد موسا عەنتەر (١٩٢٠-١٩٩٢) لێوانلێوە لە ڕووداوی مێژوویی و سەربووردەی ژمارەیەکی زۆر لە کەسایەتییە کوردەکانی سەدەی بیستەم و هەندێك کەسایەتیی تورك و بیانی کە پەیوەندیان بە کورد و دۆزەکەیەوە هەبووە. یەکێك لەو ڕووداوانە بەسەرهاتی کۆبوونەوەی نێوان سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا …