Home / بەشی مێژووی كورد

بەشی مێژووی كورد

تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی كورد

14

تاوانه‌کانی سوپا و حکومه‌ته‌کانی ئێراق له‌دژی کورد له‌ باشووری کوردستان

 ده‌رسیم دیبه‌گه‌یی تاوانه‌کانی حکومه‌ت و ڕژێمه‌ یه‌ک له‌ دوا یه‌که‌کانی عاره‌بی ئێراقی بابه‌تێکی چاپی دووه‌می په‌رتووکی (مێژووی کوردستانێتیی شاری موسڵ)ه‌، که‌ ئێستاکه‌ له‌ژێر چاپدایه‌، به‌ڵام له‌به‌ر گرنگی و پێوه‌ندی هه‌بوونی به‌ هه‌وڵی له‌ناوبردنی ڕه‌گه‌زی (جینۆسایدکردنی) گه‌لی کورد له‌ باشووری کوردستان له‌ لایه‌ن سوپا و ده‌وڵه‌تی ئێراقه‌وه‌، به‌ پێویستم زانی دووباره‌ …

Read More »
5927124 ‘Kurds who fought on the side of the Assyrians at Urumia’, 1918 (b/w photo) by Unknown photographer (20th century); National Army Museum, London; (add.info.: ‘Kurds who fought on the side of the Assyrians at Urumia’, 1918.

Photograph, World War One, Caucasus, (1914-1918).

The Baku oil installations were deemed vital to the Allied war effort so after the Russian armies in the Caucasus collapsed following the October Revolution (1917), the British attempted to bolster the Allied position there by despatching a military mission called Dunsterforce.

Dunsterforce officers trained local levies in order to oppose the Ottoman army and various Turkish backed-tribesmen. The British found it difficult to work out who among the myriad tribes and faiths in the region were allies or enemies. Leith-Ross noted that the Kurdish group shown here, called the ‘Shekoik… fought with the Christians against the Shiah Moslems, but later they proved traitors and were shot. They look like the treacherous people they actually were’.

From an album of 334 photographs compiled by Major W Leith-Ross, Army Staff and 13th Frontier Force Rifles, 1918-1920);  out of copyright.

بەریتانیا بە نهێنی هەڵسەنگاندنی بۆ هەڵوێستی هۆزە کوردەکان کردووە

 مێجەر جەنەڕاڵ سێر پێرسی زەکەریا کۆکس، کۆمیسیاری مەدەنی،  لە بەغدادەوە نامەیەکی نهێنیی ئاراستەی وەزیری دەوڵەتی بەریتانیا بۆ هندستان کردووە لە لەندەن، کە ژمارە 10115 لاپەڕە 1295ی بەسەرەوەیە و یەکێکە لە دیکۆمێنتەکانی ناو ئەرشیفی وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا. ئەمەی خوارەوە گوڵبژێرێکە لەو نامەیە:  ئامادەکردنی – پ.ی.د. رەنجدەر محەمەد عەزیز پەیوەندییەکان لەگەڵ هۆزەکانی باشوری …

Read More »
images

مەسەلەی کورد لەراپۆرتێکی ساڵی ١٩٢٠ی بەریتانیادا

لەئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەشی یەکەم تێبینی: ئەم باسە بەشی شەشەمی راپۆرتی پێداچوونەوەی حوکمی راستەوخۆی عێراقە لەلایەن بەریتانیاوە، کە ساڵی ١٩٢٠ ئامادە کراوە. راپۆرتەکە بە ناوی “پێداچوونەوەی کارگێڕیی مەدەنیی میزۆپۆتامیایە  Review of the Civil Administration of Mesopotamia” و ساڵی ١٩٢٠ خاتوو گێرتروود لوسیان بێڵ نووسیوێتی، کە سکرتێری کۆمیسیۆنی باڵا بووە …

Read More »
download

کوردو ناسیۆنالیزمی کوردی لەماوەی نێوان دوو جەنگی جیهانیدا

مەتین یوکسەڵ* لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق   لە سەرەتای چەرخی نوێوە و لە ماوەی سەدەی هەژدەدا، ئیمپراتۆرییەتە ئیسلامییەکان و چین هێزی سیاسی و ئابووریی سەرەکی بوون لە جیهاندا (فرانک ١٩٩٨، هۆجسن ١٩٧٠). بە شوێنپێ هەڵگرتنی مەسەلەکە تا سەدەی پانزە، سەرهەڵدان و هەڵکشانی هێزی ئەوروپییەکان، دەبینین کە وردە وردە شوێنیان …

Read More »
ششششش

كوده‌تای 1980 و پێشێلكردنی مافه‌كانی كورد له‌ ده‌ستووری 1982

سه‌لام ناوخۆش ده‌سپێك له‌ دوای هاتنه‌ سه‌ر كاری مسته‌فا كه‌مال (ئه‌تاتورك) و كوژاندنه‌وه‌ی شۆڕشی شێخ سه‌عیدی پیران-1925، به‌ توندترین شێوه‌ ناسنامه‌ی توركیای نوێ ئاشكراتر بوو. هه‌ر ده‌ستوورێك له‌ سه‌رده‌می حوكمڕانی مسته‌فا كه‌مال ده‌رچووبێت، كوردی ته‌واو فه‌رامۆش كردووه‌.  د. ڕه‌فیق سابیر ناهه‌قی نه‌بوو دیارده‌ی ده‌ستوورخوازی له‌ توركیا به‌ ده‌ستووری ئایدیۆلۆجیا و …

Read More »
images

ئیبراھیم پاشای بابان ‏‎ بنیادنەری ئەو شارەی، کە جێگەی گۆڕێکیش لە خاکەکەی نەبوو بە نسیبی

‏‎نووسین و ئامادەکردن: چــرا یـاسین ‏‎ئیبراھیم پاشا کوڕی ئەحمەد پاشای کوڕی سلێمان پاشای بابانە، یەکێکە لە میرە ھەرە بەناوبانگەکانی میرنیشینی بابان، دوای ئەوەی «مەحموود پاشا» لەسەر تەختی فەرمانڕەوایی لادەبرێت، ‏‎«ئیبراھیم پاشا» لە ساڵی (١٧٨٣ز) دێتە سەر دەسەڵات و فەرمانڕەوایی میرنیشینی بابان دەکات. ‏‎«ئیبراھیم پاشا» پیاوێکی تێگەیشتوو و ھێمن و ڕەوشتجوان …

Read More »
iran-kurdish-cavalry-antique-print-c1885-FXT6P6

سەرهەڵدان و کەوتنی میرنشینە کوردییەکان (لە سەدەی پانزەهەمەوە بۆ نۆزدەهەم)

بۆريس جەيمس* لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەزۆری کوردستانی سەردەمی عوسمانی لە لایەن مێژوونووسان و ڕۆشنبیرانی کوردەوە وا وەسف دەکرا کە لە جۆرێك چەرخی زێڕیندا بووە. هەڵبەت وەک چەرخێک تێی دەڕوانرێت کە وا بە شێوەیەکی لەناکاو کولتوورێکی بەرزی چەسپیوی تێدا دەرکەوتووە لە چوارچێوەی میرنشینە کوردییە ئۆتۆنۆمیدارە گەشەکردووەکاندا. لەم وێناکردنە پێشوەختەدا …

Read More »
kurdsfordingriver1212

کوردە نەتەوەییەکان و نانەتەوەییەکان:  پێداچوونەوە بە ناسیۆنالیزمی کەمایەتییەکان و هەڵوەشانەوەی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، 1908 – 1909

   جانێت كڵەين  پرۆفیسۆر لە بەشی مێژوو، زانکۆی ئەكرۆن – ئەمەریکا  لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق کورتەیەک ئەم یارمەتییە نوێیەی لێکۆڵینەوە پاڵپشتە بۆ ئایدیای پاشەکشە و هەڵوەشانەوەی عوسمانی، بەڵام کەم کار و توێژینەوە هەوڵیداوە ناسیۆنالیزم لە دەرەوەی ئەو پاشەکشە باوە ببینێت. لە رێگەی مامەڵە کردن لەگەڵ پەیدابوونی ناسیۆنالیزمی کوردی لە …

Read More »
302153268_2344032979077970_6934795875894794475_n

ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥) (بەشی یەکەم)

توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق لە مانگەکانی شوبات و ئازاری ١٩٢٥دا، کۆمارە نوێکەی تورکیا کەوتە لەرزین بە هۆی شۆڕشێکی جووتیارانی کوردەوە کە بە خێرایی لە بەشێکی گەورە و بەربڵاوی ویلایەتەکانی ڕۆژهەڵاتیدا تەشەنەی کرد [بروونەسن ١٩٧٨؛ بڕوانە فیرات، ١٩٧٠؛ جەمال، ١٩٥٥؛ تۆکەر، …

Read More »
302153268_2344032979077970_6934795875894794475_n

ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥) (بەشی دووەم و کۆتایی)

توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق ئەو ڕۆڵە سیاسییەی کە لە ڕووی نەریتییەوە ئەم شێخانە گێڕایان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە ڕا و قسەی دیاری خۆیان هەبوو لەوەی بچنە پاڵ شۆڕشەکە یان نە. لە ناوچەی مووش کە تێیدا سەرۆک خێڵەکان بەهێزتر بوون …

Read More »