مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

سەرهەنگ قادرقۆناغی چوار-بەشی مێژووزانكۆی سۆران لە 24ی تەموزی 1923دا لە شاری (لۆزان)ی سویسرا پەیمانێكی لە نێوان دەوڵەتانی (بەریتانیا و فەڕەنسا و ژاپۆن و یۆنان و ڕۆمانیا و سڕبیا و كرواتیا و سلوانیا و توركیا) بۆ ناسینی دەوڵەتی نوێی توركیا و پێداچوونەوە بە پەیمانی سیڤەردا كرا، لەم كۆنگرەیەدا (عیصمەت ئینۆنۆ)ی سەرۆك …

نووسینی: فرانسیس م. هاڵی، کە ساڵی ١٩٢١ پزیشکی نەشتەرگەری مەدەنی بووە لە سلێمانی لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق تێبینیی وەرگێڕ “چەند سەرنجێک لەسەر گەشتێکی باشووری کوردستان لە ساڵی ١٩٢١دا” ئەم گەشتە ساڵی ١٩٢١ پزیشکێکی نەشتەرگەری بەریتانی ئەنجامیداوە، لە کاتێکدا کە لەگەڵ ئیدارەی ئینگلیزدا بۆ کاروباری تەندروستی لە سلێمانی بووە، لە …

لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق سەردانێکی خاتوو گێرتروود بێڵی گەورە ڕاوێژکاری بەریتانیا لە بەغدا و دامەزرێنەری دەوڵەتی نوێی عێراق بۆ کەرکووک، سلێمانی، شارباژێڕ، پێنجوێن، هەڵەبجە و هەورامان لە ساڵی ١٩٢١دا و ڕەنگدانەوەی ئەو سەردانە مێژووییە لە دووتوێی نامەکانیدا بۆ باوکی. ٩ی تشرینى دووه‌می 1921 باوكی خۆشه‌یستم، شتێكی باش نییە‌ پێت …

لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق “سەردانێکی خاتوو گێرتروود بێڵی گەورە ڕاوێژکاری بەریتانیا لە بەغدا و دامەزرێنەری دەوڵەتی نوێی عێراق بۆ کەرکووک، سلێمانی، شارباژێڕ، پێنجوێن، هەڵەبجە و هەورامان لە ساڵی ١٩٢١دا و ڕەنگدانەوەی ئەو سەردانە مێژووییە لە دووتوێی نامەکانیدا بۆ باوکی”. … پاشان بردمیان بۆ دیوه‌خانی ماڵێك و خێزانی ماڵه‌كه‌ به‌ …

ٲیوب نعمت زانکۆی سۆرانبەشی مێژووقۆناغی چوارەمناسییۆنالیزم له ‌(nationalism)ی ئینگلیزی یان (Nationalite) فەڕەنسی وەرگیراوە، (Nation)ی بەمانای نەتەوە،‌ که‌ به‌ مانایی ملله‌ت گه‌رایی، نه‌ته‌وه‌په‌رستی، هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی …هتد دێت.بە درێژایی مێژوو ناسۆنالیزم، بە چەندین ڕێگای جۆراوجۆر ئاستی جیاواز پێناسەکراوە. مێژوونووسی بەناوبانگی ئینگلیزی بەناوی (ئارنۆڵد تۆینبی) بەم شێوازە پێناسەی ناسیۆنالیزمی کردووه: ناسیۆنالیزم بریتییە لەو …

‎ڕێژین محمد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆرانپێشەکی:شێخ مەحمود حەفید، کەسایەتی دیاری گۆڕەپانی ئایینی، بەشدارییەکی گەورەی کرد لە ئاراستەکردنی ڕەوتە ئایینی و کۆمەڵایەتییەکان. تایبەتمەندە بە کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی مرۆڤەکان و داڕشتنی دیدگایان. لەم بابەتەدا پێداچوونەوە بە سەفەری شێخ مەحمود حەفید دەکەین، تیشک دەخەینە سەر میرات و کاریگەرییەکەی لەسەر کۆمەڵگا.شێخ مەحموود بەرزنجی یان …

‎عمر خلیل خالد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران‎پاش شکستی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی لە هەڵمەتی میزۆپۆتامیا لە جەنگی جیهانی یەکەمدا، لە ٢٣ی ئابی ١٩٢١، دەسەڵاتی پاشایەتی عێراق دامەزرا. هەرچەندە ئەو ئیختیارییە لە ساڵی ١٩٢٠ لەلایەن کۆمکاری نەتەوەکانەوە بە شانشینی یەکگرتوو درا، بەڵام شۆڕشی عێراقی ساڵی ١٩٢٠ بووە هۆی هەڵوەشاندنەوەی پلانی ئینتیدابی ڕەسەن لە بەرژەوەندی …

‎شەونم عزیز ناوخۆش‎زانکۆی سۆران _فاکەلتی ئاداب بەشی مێژوو ‎جینۆساید، لەسەر ئاستی فەلسەفی و فیكری و سیاسی، كلتووری و دواجاریش لە رووی یاساییەوە، مشت و مڕێكی زۆر هەڵدەگرێ،جینۆسایدی گەلی كورد چەندین رەهەندی جۆراو جۆری هەیە لە ڕووی (فەلسەفی، فیكری، سیاسی،كۆمەڵایەتی، كلتووری، ئابوری) ئەنفال یەكێكە لە تاوانە گەورەكانی جینۆساید یان دەتوانین بڵێین: …

‎جالان مەعروف حەمەد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران ‎لە ساڵی ١٩٢٥ لەماوەی خەریکبوونی بەریتانیا و فەڕەنسا و کۆمەڵەی گەلان بە کێشەی موسڵ و دیاریکردنی سنووری کۆماری تورکیای نوێ لەگەڵ ڕژێمی پاشایەتی عێراق دا، شۆرشێکی گەورەی نەتەوەی لە باکووری کوردستان لە هەرێمی دیاربەکر (ئامەد) و دەوروپشتی دا بە بەڕێوبەرایەتی شێخ سەعیدی پیران بۆ …

‎ڕێدور ئیبراهیم خدر‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران ‎پایتەختی میرنشینی سۆران شاری سۆرانە کە دەکەوێتە‎پارێزگای هەولێر. گەورەترین شاری‎ ناوچەکەیە و ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ١٢٥ هەزار کەسە. زاراوەی سەرەکی کە قسەی پێدەکرێت، کوردی سۆرانییە، کە بە ناوی ناوچەکەوە ناونراوە. هەروەها فارسی لەناو دانیشتوانی ئێستادا بە شێوەیەکی بەرفراوان قسە دەکرێت و هێشتا کەم کەس …