عومەر ئیسماعیل مارف-قەڵادزێ‌ بەرایی: لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بە یەكێك لە دیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لە باشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بە هۆی لێهاتوویی و بیرتیژی پاشا و میرەكانیان و بە سوارچاكی و ئازایەتی هێزێكی شەڕكەر و چاونەترسی سەربازیەوە، توانیوویانە بەردەوام …

له‌ کۆتاییەکانی سەدەی پازدەهەمی زایینی لە ڕۆژهەڵاتی میرنشینی سۆران میرنشینێک بە ناوی(بابان) دامەزرا. ئەم میرنشینە دوای ملکەچکردنی هەندێ ناوچە و هۆزی دەورووبەر بەرەو باشوور فراوانخوازی کرد و ناوچەکانی شارباژێڕ و کەرکووک و کفری داگیر کرد. لەم  میرنشینەدا چوار بنەماڵە حوکمیان دەکرد تالە کۆتاییەکانی سەدەی شازدەدا هەڵوەشایەوە. لە ناوەڕاستی سەدەی حەڤدەدا(فەقێ …

پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه‌ وسلم له‌ ڕۆژی دووشه‌م له‌ مانگی ره‌بیع الأول له‌ دایك بووه‌، به‌ڵام ئختیلاف هه‌یه‌ چه‌نی مانگ بووه‌ هه‌ندێك ده‌ڵێن ٨ هه‌ندێكی تر ده‌ڵێن ١٠ هه‌ ندێكی تر ده‌ڵێن ١٢مانگ بووە ،  و زبیر كوڕی بكار ده‌ڵێت له‌ ڕه‌مه‌زان له‌ دایك بووه‌ به‌ڵام ڕایه‌كی شاز و …

١/ ( کان علي بن أبي طالب رضي الله عنه إذا وصف رسول الله  صلى الله عليه وسلم قال لم يكن بالطويل الممغط ولا بالقصير المتردد وكان ربعة من القوم ولم يكن بالجعد القطط ولا بالسبط كان جعدا رجلا ولم يكن بالمطهم ولا بالمكلثم وكان في الوجه تدوير أبيض مشرب …

خەڵك-سەعد مەلا عەبدوڵڵا گوڵپی موحەممەدی كوڕی عەبدوڵڵا كوڕی عەبدولموتەلیب، پێغەمبەری خوایە بۆ هەموو مرۆڤایەتی، تاكو خەڵك بگەڕێنێتەوە بۆ یەكتاپەرستی. موحەمەد ڕۆژی دووشەممە، ١٢ی ڕەبیعولئەوەلی ساڵی فیل، بەرامبەر ٢٠ یان ٢٢ی نیسانی ساڵی ٥٧١ یان ٥٧٠ی زایینی) لەدایك بووە. شەش مانگ پێش لە دایكبوونی باوكی كۆچی دوایی كردووە، كاتێك لەدایك دەبێت …

جام کوردی: میرزا عەبدوڕە‌حیم سابڵاغی ناسراو به وەفایی شاعیری به ناوبانگی کورد، ساڵی ١٢٦٤ی ھەتاوی (١٨٤٤) له شاری مەهاباد لەدایکبووە. وەفایی کوڕی مەلا غەفوور کوڕی مەلا نەسڕوڵڵا، یەکێکە لە شاعیرانی کورد زمان. خوێندنی سەرەتایی و بەرنامەی حوجرەی مزگەوتی لە زانستییەکانی ئایینی ئیسلام و زمانی عەرەبی لە مەھاباد تەواو کردووە و …

جام کوردی: ئه‌گه‌ر ئاوڕێک له‌ مێژووی نەتەوەی کورد بدەینەوە، کە لەڕێی شیعر و گێڕانەوە و کتێبەکانەوە بۆمان ماوەتەوە، بۆمان دەردەکەوێت کە ئێمەش وه‌ک هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی تر خاوەنی‌ کۆمەڵێک ژنی هه‌ڵکه‌وتوو‌‌ین که‌‌ له‌بواره‌ جیاجیاکاندا شوێن ده‌ستیان دیارە. ئەم ژنانە، سەرەڕای رێگر و بەربەستە کۆمەڵایەتیەکان، هەوڵیانداوە لە داهێنان و بڕیار و دروستکردنی …

قەڵای وان یەکێکە لە شوێنەوارە مێژووییەکان و دیمەنە سەرنجراکێشەکانی شاری وان لە باکوری کوردستان، کە بە دووری پێنج کیلۆمەتر دەکەوێتە رۆژئاوای ناوەندی شارەکە. قەڵای وان لە سەردەمی پادشا ساردوری لەلایەن ئورارتویەکانەوە دروست کراوە و مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەشت سەدە پێش زاین. لە ناو قەڵایەكەدا چەندین گۆڕی پادشاكانی تێدایە، جگە لەوەش …

جام کوردی: کۆکردنه‌وه‌: محه‌ممه‌د عارف ته‌به‌د ئه‌شكه‌وتی شانه‌ده‌ر یه‌كێكه‌ له‌ به‌ناوبانگترین ئه‌شكه‌وته‌كانی هه‌رێمی كوردستان و ساڵانه‌ گه‌شتیارێكی زۆر ڕووی تێ ده‌كه‌ن. مانای وشه‌ی “شانه‌ده‌ر” شانه‌ده‌ر بریتییه‌ له‌ دوو وشه‌ی لێكدراوی “شانه‌” كه‌ به‌ مانای خانه‌ دێت، “ده‌ر” كه‌ به‌ مانای كرانه‌وه‌ یان ده‌رگه‌ دێت كه‌ ده‌كاته‌ “ده‌رگه‌ی خانه‌”، له‌ هه‌ندێك …

خەندان- ئەشکەوتی شانەدەر، وەک یەکێک لە کۆنترین شوێنەوارەکانی جیهان هەژماردەکرێت و تا ئێستا چەندین لێکۆڵینەوەی لەبارەیەوە ئەنجامدراوە، دۆزینەوەی کۆمەڵێک پەیکەرە ئێسکی مرۆڤەکانی نیاندەرتاڵ لە ناوەڕاستی پەنجاکانی سەدەی رابردو لەلایەن راڵف سولیکی، شوێنەوارناسی ئەمریکایی وایکردوە، بە درێژایی نیو سەدەی رابردو، شوێنەوارناسان و شارەزایان سەرقاڵی لێکۆڵینەوەبن تیایدا. لە پێنج ساڵی رابردودا، تیمێکی …