ئـه‌مڕۆ لــه‌ مـێژوو

 

ئـه‌مڕۆ لــه‌ مـێژوو

هەموو رۆژێک لە ماڵپەرى مێژووى کورد هەموو شتێک بزانە کەوا لەم رۆژە روویداوە لە سالانى رابردوو بە درێژایی مێژوو.

رووداوه‌كان:

16/7/622: سه‌ره‌تای ده‌سپێكی مێژووی كۆچی كه‌ ده‌كاته‌ 1/1/1…ی ساڵی كۆچی مانگی، واته‌ به‌ پێی بینینی مانگ.

16/7/1212: روودانی شه‌ڕی (العقاب) كه‌ هه‌ره‌سی به‌ (موه‌حیدون)ه‌كان هێنا و زۆربه‌ی سه‌روه‌ت و سامانیان له‌ ئه‌نده‌لوس له‌ده‌ستدا.

16/7/1683: هێزه‌كانی نه‌وه‌ی (چینگ)ی ده‌ریایی هه‌ره‌سی هێنا به‌ شاژنه‌ (تونگنینگ) له‌ شه‌ڕی (بینگهو) له‌ نزیك دوورگه‌كانی بسكادورز.

16/7/1856: ده‌ستكردن به‌ هه‌ڵكه‌ندنی جۆگه‌ی (سوێس) به‌ سه‌رپه‌رشتی  كه‌سایه‌تی فه‌ره‌نسی (فردیناند دی لسبس) كه‌ له‌ لایه‌ن حكومه‌ته‌كه‌یه‌وه‌ یارمه‌تیده‌درا.

16/7/1863: كاری توندوتیژی له‌ شاری نیویۆرك به‌رده‌وام بوو بۆ رۆژی چواره‌م ئه‌وه‌ش بۆ په‌ستان خستنه‌ سه‌ر یاسای سه‌ربازیی زۆره‌ملێ.

16/7/1925: مێژوونوس و روناكبیری ناوداری كورد محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌ جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و سه‌رۆكی لیژنه‌ی سه‌ربازی له‌ عێراق هه‌ڵبژێرا.

16/7/1926: (ئه‌حمه‌د سكریج) یه‌كه‌م وتاری هه‌ینی پێشكه‌ش كرد له‌ مزگه‌وی پاریس دوای ته‌واوبوونی به‌ یه‌ك رۆژ له‌ لایه‌ن سوڵتان مه‌ولای یوسف.

16/7/1945: ویلایته‌ یه‌كگرتووه‌كان هه‌ستا به‌ ته‌قاندنه‌وه‌ی بۆمبێكی ئه‌تۆمی له‌ بیابانی (نیو مه‌كسیكۆ) و سه‌ره‌تای پێشبڕكێی ئه‌تۆمی ده‌ستپیپێكرد.

16/7/1950: ئۆرۆگوای به‌ ئه‌نجامی 2-1 له‌ هه‌ڵبژارده‌ی به‌ڕازیلی برده‌وه‌ و بۆ دووه‌م جار جامی جیهانی به‌ده‌ستهێنا.

16/7/1951: ئه‌ندامانی حیزبی سوری نیشتمانی كۆمه‌ڵایه‌تی سه‌ره‌ك وه‌زیرانی لوبنان (ریاز سلح) یان تیرۆركرد له‌ (عومان)ی پایته‌ختی ئه‌رده‌ن و ئه‌وه‌ش وه‌ك تۆڵه‌یه‌ك له‌ له‌سیداره‌دانی (ئه‌نتۆن سه‌عاده‌).

16/7/1952: نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان ره‌زامه‌ندی نواند له‌سه‌ر دانانی ئه‌ریتریا وه‌ك یه‌كه‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆی رێكخراوی سه‌ر به‌ ئه‌سیوبیا له‌ یه‌كیه‌تی كۆنفیدرالی.

16/7/1970: ده‌رچوونی ده‌ستوری كاتی كۆماری عێراق له‌ لایه‌ن سه‌ركردایه‌تی به‌عس كه‌ ده‌سه‌ڵاتی ته‌واو ده‌دات به‌ سه‌ركۆمار و فه‌رمانده‌ی شۆڕش ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر.

16/7/1979: ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی سه‌ركۆماری عێراق ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر و سه‌دام حسێن جێگی گرته‌وه‌.

16/7/1979: تاریق حه‌ننا میخائیل عه‌زیز ناسارو به‌ (تاریق عه‌زیز) له‌لایه‌ن (سه‌دام حسێن)ه‌وه‌ دانرا به‌ جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و له‌ هه‌مان كاتدا ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی نه‌ته‌وه‌ی به‌عس بوو، و چه‌ندین پۆستی وه‌زاری دیكه‌ی گرتۆته‌ ده‌ست، له‌ موسڵ له‌ خێزانێكی مه‌سیحی له‌دایك بووه‌ و ده‌رچووی كۆلێژی ئادابی موسڵه‌.

16/7/1982: خۆپیشانده‌ران له‌ به‌نگلادش هێرشیان كرده‌ سه‌ر باڵیۆزی ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ (ده‌ككا) و ئه‌وه‌ش وه‌ك ناڕه‌زایی دژ به‌ یارمه‌تیدانی ئه‌مریكا بۆ ئیسرائیل.

16/7/1990: وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتانی عه‌ره‌بی له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌یاندا كه‌ له‌ تونس ئه‌نجامدرا بڕیاریاندا كه‌ په‌یوه‌ندی هه‌موو كۆمپانیاكان و بریكاره‌ خۆرئاواییه‌كان بپچڕێنن  كه‌ یارمه‌تی كۆچكردنی جوله‌كه‌ی سۆڤیه‌ت ده‌ده‌ن بۆ ئیسرائیل.

16/7/1990: زه‌مینله‌رزه‌ به‌ هێزی 7,7 به‌ پێوه‌ری رێخته‌ر دای له‌ فلیپین و 1600 كه‌سی كوشت.

16/7/1994: تا 22/7 هه‌ردوو وه‌فدی پارتی و یه‌كیه‌تی له‌ فه‌ره‌نسه‌ كۆبوونه‌وه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی ناكۆكیه‌كانیان و ئاینده‌ی هه‌رێمی كوردستان.

16/7/1999: تێكشكانی فڕۆكه‌یه‌كی بچوك به‌ سه‌رۆكایه‌تی جون كینیدی جونیور كه‌ بووه‌ هۆی وه‌فاتی خۆی و ژنه‌كه‌ی و خوشكه‌كه‌ی.

16/7/2004: هێزه‌كانی فیلیپین ده‌ستیان به‌ كشانه‌وه‌ كرد له‌ عێراق.

16/7/2004: كوژرانی 90 منداڵ له‌ ئه‌نجامی ئاگركه‌وتنه‌وه‌یه‌ك له‌ قوتابخانه‌یه‌كی بنه‌ڕه‌تی له‌ باشووری هیندستان.

16/7/2005: سه‌ره‌ك وه‌زیرانی عێراق (ئیبراهیم جه‌عفه‌ری) سه‌ردانی ئێرانی كرد بۆ تاوتوێ كردنی په‌یوه‌ندی دیبلۆماسی و دراوسێیه‌تی و ئاگاداربوون له‌ ئاسایشی سنووری نێوان عێراق و ئێران.

16/7/2013: ئیسپانیا مایكرۆفیلمی خه‌زێنه‌ی زه‌یدانی راده‌ستی مه‌غریب كرده‌وه‌، كه‌ سوڵتانه‌كانی مه‌غریب له‌ده‌ستیان دابوو وه‌ له‌ ساڵی 1612ز ه‌وه‌ داوایان ده‌كرده‌وه‌.

 

له‌دایكبوون:

16/7/1872: لەدایکبوونى روال ئه‌موندسن، دۆزه‌ره‌وه‌ی نه‌رویجی.

16/7/1888: لەدایکبوونى فریتس زیرنیكه‌، زانای فیزیای هۆڵه‌ندی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1953ز.

16/7/1896: لەدایکبوونى  تریگفی لی، سیاسه‌تمه‌داری نه‌رویجی و یه‌كه‌مین ئه‌مینداری گشتی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان.

16/7/1911: لەدایکبوونى جنجر روجرز، ژنه‌ ئه‌كته‌ر و گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.

16/7/1926: لەدایکبوونى ئیروین روز، زانای كیمیای ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 2004ز.

16/7/1936: لەدایکبوونى یاسو فوكودا، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی یابان.

16/7/1939: لەدایکبوونى لیدو فییری، یاریزانی تۆپی پێی ئیتالی.

16/7/1941: لەدایکبوونى یوسف ده‌روێش، ئه‌كته‌ری كوێتی.

16/7/1957: لەدایکبوونى فلودز میزیرز سمولاریك، یاریزانی تۆپی پێی پۆڵه‌ندی.

16/7/1962: لەدایکبوونى ئه‌حمه‌د مه‌نسور، راگه‌یاندكاری میسری.

16/7/1963: لەدایکبوونى سریچكو كاتانیچ، یاریزان و راهینه‌ری تۆپی پێی سلۆڤینی.

16/7/1967: لەدایکبوونى ویل فیرل، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

16/7/1979: لەدایکبوونى احمد السعدنی، ئه‌كته‌ری میسری.

16/7/1984: لەدایکبوونى كاترینا كایف، ژنه‌ ئه‌كته‌ری هیندی.

16/7/1984: لەدایکبوونى بدر المیمنی، یاریزانی تۆپی پێی عومانی.

16/7/1988: لەدایکبوونى سیرجیو بوسكیتس، یاریزانی تۆپی پێی ئیسپانی.

16/7/1989: لەدایکبوونى گاریس بیل، یاریزانی تۆپی پێی ویلزی.

 

وه‌فات:

16/7/1557: کۆچی دوایی شاژنه‌ ئان من كلیفز، ژنی چواره‌می هنری هه‌شته‌م مه‌لیكی ئینگلته‌ره‌.

16/7/1764: کۆچی دوایی قه‌یسه‌ر ئیفانی شه‌شه‌م، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریه‌تی روسیا.

16/7/1916: کۆچی دوایی  ئیلیا میچنیكۆف، پزیشكی روسی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1908ز.

16/7/1951: کۆچی دوایی ریاز سولح، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی لوبنان.

16/7/1960: کۆچی دوایی ئه‌لبرت كسلرنگ، سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی ئه‌ڵمانی.

16/7/1982: کۆچی دوایی محمود الكویتی، گۆرانیبێژی كوێتی.

16/7/1982: کۆچی دوایی  شارل روبیرت سوارت، سه‌رۆكی باشووری ئه‌فریقیا.

16/7/1984: کۆچی دوایی حه‌سه‌ن حه‌یران، گۆرانیبێژی میللی كورد، به‌ كاره‌ساتی ئۆتۆمبیل له‌ نێوان نه‌غه‌ده‌ و ره‌زایی ، له‌ ساڵی 1937ز له‌ گوندی ته‌له‌لخێم له‌ ناحیه‌ی گوێر له‌دایكبووه‌.

16/7/1985: کۆچی دوایی هاینریش بول، ئه‌دیبی ئه‌ڵمانی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئه‌ده‌بی ساڵی 1972ز.

16/7/1989: کۆچی دوایی هیربرت فون كارایان، مۆسیقاری نه‌مساوی.

16/7/1994: کۆچی دوایی جولیان شفینجه‌ر، زانای فیزیای ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1965ز.

16/7/2007: کۆچی دوایی  د. محه‌مه‌د موكری، زانا و لێكۆڵه‌ری كورد له‌ شاری ئیڤری فه‌ره‌نسه‌ له‌ ته‌مه‌نی 86 ساڵیدا به‌خاك سپێردرا.

16/7/2012: کۆچی دوایی ستیفن كوفی، نوسه‌ری ئه‌مریكی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:

رۆژی جوندولفوس له‌ تونگرن.