ئەمڕۆ لە مێژوودا

23 ئه‌بریل

رووداوه‌كان:
746: كه‌وتنی ده‌وڵه‌تی ئه‌مه‌وی.
1895: روسیا و ئه‌ڵمانیا و فه‌ره‌نسه‌ داوایان له‌ یابان كرد (نیوه‌ دوورگه‌ی لیاودونگ) بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ چین و ئه‌وه‌ش دوای رێكه‌وتنی سێ قۆڵی نێوانیان.
1904: ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان بوو به‌ خاوه‌نی كۆمپانیای كه‌ناڵی په‌نه‌ما له‌ فه‌ره‌نسه‌.
1920: مۆركردنی رێكه‌وتننامه‌ی سان ریمۆ كه‌ به‌ شه‌ نه‌وتی كوردی كه‌ ئه‌ڵمانیا داگیری كردبوو درا به‌ فه‌ره‌نسه‌ و كۆتایی به‌ كێشه‌ی هاوپه‌یمانان هات، به‌ڵام كێشه‌ی تورك له‌سه‌ر خاكی كوردستان مایه‌وه‌.
1923: كۆنگره‌ی دووه‌می لۆزان له‌سه‌ر كێشه‌ی موسڵ كه‌ بخرێته‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی كۆمه‌ڵه‌ی گه‌لان بۆ بڕیاردان له‌سه‌ری له‌ هه‌رێمه‌كه‌دا.
1945: هێزه‌كانی هاوپه‌یمانان گه‌شتنه‌ رووباری (بو) له‌ ئیتالیا له‌ میانی جه‌نگی دووه‌می جیهانی.
1946: مۆركردنی رێكه‌وتننامه‌ی هاوڕێیه‌تی له‌ نێوان كۆماری كوردستان و كۆماری ئازه‌ربایجان له‌ ژێر چاودێری روسه‌كان.
1966: نیسان موتورز ده‌ستیكرد به‌ فرۆشتنی (نیسان سه‌نی).
1985: ته‌قه‌كردن له‌ سه‌رنوسه‌ری رۆژنامه‌ی ( السیاسه‌ الكویتیه‌) ئه‌حمه‌د جاره‌ڵڵا كه‌ بووه‌ هۆی برینداربوونی به‌ سه‌ختی.
1996: كوژرانی سه‌ركرده‌ی چیچانی (جه‌وهه‌ر دۆداییڤ)
2000: كۆمه‌ڵه‌ی ئه‌بو سه‌یاف له‌ فلیپین هه‌ستان به‌ رفاندنی 21كه‌س كه‌ 10 كه‌سیان گه‌شتیاری بیانی بوون.
2002: سه‌رله‌نوێ كردنه‌وه‌ی كتیبخانه‌ی ئه‌سكه‌نده‌ریه‌ دوای ئه‌وه‌ی زیاتر له‌ 1600 ساڵ تێكچووبوو به‌سه‌ریه‌كدا، و ئه‌وه‌ش دوای ئه‌وه‌ی كه‌ سه‌رله‌نوێ بنیاتنرایه‌وه‌ و ئاماده‌كرایه‌وه‌ له‌ لایه‌ن كۆمه‌كی نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌.
2003: هێزه‌ چینیه‌كان هه‌موو قوتابخانه‌ و زانكۆكانیان داخست له‌ وڵاتدا بۆ ماوه‌ی دوو هه‌فته‌ به‌هۆی بڵاوبوونه‌وه‌ی په‌تای (سارس).
2004: كوژرانی پێنج ئیسلامی توندڕه‌و له‌سه‌ر ده‌ستی هێزه‌كانی ئاسایشی سعودی له‌ شاری جدده‌ دوای راوه‌دونانیان به‌ ئۆتۆمبیل.
2004: موقته‌دا سه‌در هه‌ڕه‌شه‌ی له‌ ئه‌مریكا كرد به‌ كاری خۆكوژی ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا هێرش بكاته‌ سه‌ر نه‌جه‌ف و كه‌ربه‌لا.

له‌دایكبوون:
571: محمدی كوڕی عبدالله‌ی كوڕی عبدولموته‌لیب (پێغه‌مبه‌ری ئیسلام) له‌ شاری مه‌ككه‌ی پیرۆز، ئه‌و ساڵه‌ به‌ ساڵی فیل ناونرابوو.
1564: ولیم شكسپیر، نوسه‌ر و ڕوناكبیر و شاعیری ناوداری جیهانی 
1791: جیمس بیوكانان، سه‌رۆكی پانزه‌هه‌می ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان.
1823: سوڵتان عه‌بدولمه‌جیدی یه‌كه‌م، سوڵتانی عوسمانی.
1858: ماكس بلانك، زانای فیزیای ئه‌ڵمانی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1918ز.
1861: ئیدموند ئه‌لنبی، جه‌نه‌رالی به‌ریتانی.
1867: یوهانس فیبیگر، پزیشكی دانیماركی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1926ز.
1897: لیسته‌ر بولز بیرسون، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی كه‌نه‌ده‌ و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1957ز.
1899: بیرتر ئولین، ئابوریناسی سویدی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی له‌ زانسته‌ ئابووریه‌كان له‌ ساڵی 1977ز.
1899: فلادیمیر نابوكوف، نوسه‌ری روسی/ئه‌مریكی.
1902: هالدور لاكسنس، ئه‌دیبی ئایسله‌ندی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئه‌ده‌بی ساڵی 1955ز.
1907: به‌در لاما، ئه‌كته‌ری فه‌له‌ستینی.
1943: فایتنگ هارادا، یاریزانی مشته‌كۆڵه‌ی یابانی.
1957: كینجی كاوای، ئاوازدانه‌ری یابانی.
1962: جون هانا، ئه‌كته‌ری ئوسكوتله‌ندی.
1968: تیموسی مك فای، به‌رپرس له‌ ته‌قینه‌وه‌ی بینای فیدرالی له‌ ئۆكلاهۆما.
1968: شاژنه‌ عائیشه‌ی كچی حسێن، خوشكی مه‌لیكی ئه‌رده‌ن عه‌بدوڵای دووه‌می كوڕی حسێن.
1968: ئه‌میره‌ زێن كچی حسێن، خوشكی مه‌لیكی ئه‌رده‌ن عوبدوڵای دووه‌می كوڕی حسێن.
1972: ئه‌حمه‌د عه‌زمی، ئه‌كته‌ری میسری.
1974: ئه‌شره‌ف مسێڵحی، ئه‌كته‌ری میسری.
1977: كال بین، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1977: لی یونگ بو، یاریزانی تۆپی پێی كۆریای باكور.
1983: ئالا عه‌فاش، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سوری.
1988: فیكتۆر ئه‌نیچیبی، یاریزانی تۆپی پێی نێجیری.
1990: دیف باتل، ئه‌كته‌ری ئینگلیزی.

وه‌فات:
303: قه‌دیس جه‌رجیس، قه‌دیسی مه‌سیحی.
1014: بریان بورو، مه‌لیكی ئینگلته‌ره‌ی مه‌زن.
1616: ویلیام شكسپیر، نوسه‌ری ئینگلیزی، 1568ز له‌دایك بووه‌.
1850: ویلیام ووردز وورس، شاعیری ئینگلیزی.
1951: چارلز جیتس دویز، جێگری سه‌رۆكی ویلایته‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ نێوان ساڵانی 1925ز بۆ 1929ز و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1925ز.
1962: نه‌جمه‌دین مه‌لا، شاعیر و نوسه‌ری كورد، 1898 له‌دایك بووه‌.
1963: ریاز قه‌سه‌بچی، ئه‌كته‌ری میسری.
1963: یتسحاق بن تسفی، سه‌رۆكی دووه‌می ئیسرائیل.
1966: نه‌عیمه‌ عاكیف، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1989: ئه‌نوه‌ر ئیسماعیل، ئه‌كته‌ری میسری.
1991: زێن عه‌شماوی، ئه‌كته‌ری میسری.
1996: جه‌وهه‌ر دۆداییڤ، سه‌ركرده‌ی چیچانی
2005: له‌میا فغالی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری لوبنانی.
2007: بوریس یلتسن، یه‌كه‌م سه‌ره‌ك وه‌زیرانی روسیای فیدرال.
2010: فوئاد سادق موفتی، دیبلۆماتی سعودی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
رۆژی جیهانی كتێب

PUKmedia ئا/ حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی 

‌