بەشی مێژووی كورد

  زمانی کوردی بە پێیی سەرچاوە مێژوویەکان   د.زریان حاجی زۆرن ئه‌و كه‌سانه‌ی وا ده‌بینن كه‌ كورد هه‌رگیز خاوه‌ن شارستانیه‌ت و ته‌نانه‌ت نووسین و زمان و ئه‌ده‌ب و ڕێنووسی تایبه‌ت به‌خۆشی نه‌بووه‌، به‌ڵكو وای ده‌بینن ئه‌م زمانه‌ش زمانێكی وه‌رگیراوی داتاشراوی زمانی نه‌ته‌وه‌كانی دیكه‌ی سه‌رده‌سته‌یه‌، بێ ئاگا له‌وه‌ی كه‌ زمانی كوردی زمانێكی …

وەرگێڕانی: شڤان نەوزاد نوسەر و مێژونوسەکان زۆر ناکۆکن لەبارەی وشەی(کرد)،هەم لە ڕویی زمانەوانی و هەم لە ڕویی مێژووییەوە کە کوردی پێناونراوە.وەگرنگترین”ڕا” دەگەڕێتەوەبۆ ڕوژهەڵاتناسی ڕوسی بەناوبانگ(نیکتین) ی پسپۆر لە مێژووی کورد و (د.رشید یاسمی)ی پسپۆری ئێرانی لە مێژووی کورد،ئەوان لە دەرەنجامەکانیاندا پێیانوایە کە کورد لە ڕیشەوە دەگەڕێتەوە بۆ(کاردۆخییەکان)،کە مێژوونوسی یۆنانی (ئەگزنەفۆن)بینیونی …

بەشێک لە مێژووی پایتەختی ئاشتی نووری بێخاڵی بەشێک لە مێژووی هەڵەبجە: – هەڵەبجە شارێكی كۆنی باشووری كوردستانە و مێژووەكەی بۆ سەردەمی لۆلۆییەكان دەگەڕێتەوە. – ساڵی 1650 لەلایەن بەگزادەكانی جافەوە، ئاوەدان كراوەتەوە. – یەكەم خانوو لە هەڵەبجە، بەگەكانی شیوەكەڵ دروستیان كردووە. – ساڵی 1889 لە سەردەمی عوسمانییەكاندا بووەتە قەزا. – عوسمان …

هه‌موو شتێك دەربارەی پارێزگای هەڵەبجە   دوای بڕیارەكەی پەرلەمانی كوردستان لەمەر پەسەندكردنی پڕۆژە یاسای “ئیدارەی پارێزگای هەڵەبجە لە هەرێمی كوردستان ـ عێراق” ئەو شارە چەندین كەموكۆڕی و پێویستی بە ئاوەدانكردنەوەی زیاتر هەیە. پارێزگای هەڵەبجە ٨٣ كیلۆمەتر لە باشووری رۆژهەڵاتی شاری سلێمانییەوە دوورە، رووبەرەكەی ١٥٩٩ كیلۆمەتری چوارگۆشەیە. شاری هەڵەبجە دەكەوێتە باكووری …

ئاوەردانەوەیەکی کورت لەسەر کارەساتی هەڵەبجە نوسینی:دلشاد پیاب مێژووی مرۆڤ به‌ گشتی و سه‌ده‌ی بیسته‌م به‌ تایبه‌ت، هه‌زاران جه‌نایه‌تی به‌خۆیه‌وه‌ دیوه‌. جه‌نایه‌ت گه‌لێکی ئه‌وه‌نده‌ سامناک که‌ ویژدانی هه‌ر مرۆڤێک ده‌هه‌ژێنێ و مرۆڤایه‌تی ده‌خاته‌ ژیر پرسیار، وه‌حشی گه‌ری ئاشوریه‌کان و مه‌غوله‌کان، کاره‌ساتی سامناکی ته‌یموری له‌نگ، نه‌سڵ کوژی سه‌فه‌ویه‌کان، ئه‌نفال و ته‌عریب کردنی …

به‌یاننامه‌ی 11ی ئــــــازار (هۆكار. خستنه‌ڕوو. به‌رئه‌نجام) كامةران بابان زادة باسی یه‌كه‌م:  بایه‌خی به‌یاننامه‌ی 11ی ئازار له‌گه‌ڵا ئه‌وه‌دا كه‌ به‌یاننامه‌ی ئازار ناته‌واو بوو له‌ به‌رانبه‌ر خواسته‌كانی گه‌لی كورد‌و خه‌باتی جولانه‌وه‌ی رزگاریخوازی گه‌لانی دونیا, گه‌لی كورد له‌ ناوه‌رۆكی ئه‌و به‌یاننامه‌ی زیاتر ده‌ویست, به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا خاڵی ئیجابی بوو بۆ گه‌لی كورد, له‌رووی …

مێژووی عه‌شیره‌تی میراوده‌لی   عه‌شیره‌تی میراوده‌لی به‌ناوی باپیره‌گه‌وره‌یان ( میراوده‌ل – < میر عبدال_میر ئه‌ودال_میر ئه‌بدال> ) ناویان ده‌ركردووه‌ كه‌‌ به‌ تێپه‌ڕ بوونی كات كورتكرا‌وه‌ته‌وه‌‌ و داتاشراوه‌ بۆ ناوی (میراوده‌ل) ی ، كه‌ له‌ دوو به‌ش پێك دێت ؛ یه‌كه‌میان <میر> ئه‌وه‌‌ له‌ كۆندا به‌مانای فه‌رمانره‌واو سه‌رداری ناوچه‌ به‌كار هاتووه‌ …

  بەیاننامەی ۱۱ی ئادار سەرکەوتنی شۆڕش بوو نوسینی:نوری بێخاڵی بەبێ باس کردن لە کاریزمایی بارزانی نەمر و کاریگەریی شۆڕشی ئەیلوول، باسکردن لە ڕێککەوتنی ١١ی ئازار مانایەکی ئەوتۆی نابێ.چونکە ئەوە سەرکردایەتیی نەتەوەییانەی بارزانی و شۆڕشی نیشتمانی و نەتەوەیی ئەیلوول بوون کە وەک چەترێک هەموو کوردستانیان لەخۆ گرتبوو، ئیرادەی خەبات و بەردەوامییان …

کوردو ناکۆکی مێژویی و ئێستایەکی بەراوردکارانە ‌ ‌ خەڵەف ئەحمەد جیاوازی وململانێکان ئاسایین وهەموو کێبرکێیەکی شەریفانە بۆ وەدەستهێنانی پێگەو دەسەڵاتی زیاتر قبوڵکراوە ، هەوڵدانی هەر هێزێکی سیاسی بۆ خزمەتکردنی زیاتری خەڵک و پێشکەوتنی بەرامبەر بەلایەنەکانی تری گۆڕەپانی سیاسی و سەرەنجام بەهێزکردنی پێگەی خۆی، نەک بەمافی هەرهێزێکی سیاسی ئەزانرێت، بەڵکو ئەو …

دزەییەكان و مێژوویەك لەخەبات بۆ كوردستان ‌رەوەست نەوزاد-هه‌ولێر‌ مێژووەكەیان بۆ 400 ساڵ لەمەوبەر دەگەڕێتەوەو ناوەكەیان لەگوندی (دزێ) ی ناوچەی ورمێ هاتووەهۆزی دزەیی یا بنەماڵەی دزەیی یەكێكە لەهۆزە ناودارەكانی كورد كە ئەندامەكانیان رۆڵی كاریگەریان لەمێژووی كوردو كوردستان هەبووە، بەوتەی رزگار ئەحمەد حەمەدئەمین دزەیی كە بۆ كوردستانی نوێی ئاشكراكرد : بەپێی چەند …