حەپسەخانی نەقیب (١٨٩١ – ١٩٥٣/٤/١٢) ژنە ناوداری کوردپەروەرو خێرخوازو خەمخۆری ژنانی کوردستان، حەپسەخانی نەقیب، کچی مەعروف بەرزنجی نەوەی کاک ئەحمەدی شێخ‌و ئامۆزای شێخ مەحمودی مەلیکی کوردستان‌و ھاوسەری شێخ قادری حەفید؛ لە ساڵی ١٨٩١دا لە شاری سلێمانی ھاتۆتە دنیاوە. بۆیە پێیدەڵێن حەپسە خانی نەقیب، چونکە مەعرووف بەرزنجی باوکی (نەقیب) بووە. ئەم …

“سمكۆى شكاك” كه‌سایه‌تیه‌كى ئالۆز   له‌به‌ڵگه‌ نامه‌ نهینیه‌كانى حكومه‌تى بریتانیادا كه‌ (كه‌مال مه‌زهه‌ر ) له‌ كتێبه‌كه‌یدا ( كورد و كوردستان له‌ به‌ڵگه‌نامه‌ نهێنیه‌كانى حكومه‌تى به‌ریتانیادا ) ئاماژه‌ى پێده‌كات هاتووه‌ ده‌ڵێت : ( سمكۆ ره‌هبه‌رێكى كوردى به‌ناوبانگه‌ ساڵ و نیوێك ده‌بێت ناوى له‌ناواندا نه‌ماوه‌ ، به‌لاَم هه‌رچۆنێك بێت هه‌موو كات  له‌ …

پاشاکانی ئیمپڕاتۆریەتی ماد   دیاکۆ (٧٠٨ تا ٦٥٥ی پێش‌ زایین) ٥٣ساڵ درێژەی ھەبووە. فرۆرتیش (٦٥٥ تا ٦٣٣ی پ.ز.) ٢٢ساڵ درێژەی ھەبووە. ھەڤەخشترە (٦٣٣ تا ٥٨٤ی پ. ز.) ٤٩ساڵ درێژەی ھەبووە. ئەژیدەھاک (٥٨٤ تا ٥٥٠ی پ. ز.) ٣٤ساڵ درێژەی ھەبووە.   دیاکۆنزیکەی ٧٠٠ ساڵ پێش لە زایین لە نێو مادەکان‌دا کەسایەتییەک …

لەبارەی “نەورۆز”ەوە گوتاره‌ مێژووييه‌كه‌ی (مه‌لای گه‌وره‌)ی کۆیە “ئەمڕۆ ڕۆژێکە پڕ نوور، دونیا مالاماڵە لە سروور، ژاڵە دەدرەوشێتەوە لالە دەگەشێتەوە دارودرەخت دەپشکون. بەر و سەمەر دەردەکەون، فەلەک وەک خێوەتی زبر جەدی هەڵداوە، زەمین کەوای ئەتڵەسی سەبزی گوڵگوڵی لە بەر کرا. ئافتابی عالەم درەخشانە خورشیدی خاوەری بە ئەشیعەی زەهەبی زەڕ ئەفشانە، نێزیکە …

سوڵتانه‌ عوسمانییه‌كان و كورد (1514 ــ 1930)   ئه‌لفرید ژاكوب له‌ ساڵی  1853دا نووسیویه‌: (ئێزیدییه‌كان، كه‌ خه‌ڵكێكی جه‌نگاوه‌ر و كۆچه‌رن، هه‌میشه‌ توانای ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ دوژمنه‌كانی خۆیان ته‌فروتونا بكه‌ن)   تنۆكێكی كرۆنۆلۆژیایی له‌ زه‌ریای تاوانه‌كانی سوڵتانه‌ عوسمانییه‌كان به‌رامبه‌ر به‌ كورد:   ـ له‌ 1514 له‌ جه‌نگی چالدیران، له‌نیوان شا ئیسماعیل سه‌فه‌ویی …

نەورۆز؛ جەژنی کورد یان جەژنێک لە دژی کورد؟   سۆران حەمەڕەش   ساڵی پار بابەتێکم سەبارەت جەژنی نەورۆز بڵاوکردەوە و وا ئەمساڵ بە متمانەکردنە سەر سەرچاوەی مێژوویی، بەشێوەیەکی  قوڵتر جارێکی تر سەبارەت ئەم بابەتە دەنووسمەوە. کە منداڵ بووم هەموو ساڵێک زیاتر لە مانگێک پێش نەورۆز، لەگەڵ منداڵانی گەڕەک ڕۆژانە دەبوو …

کوردستان و کورد لەسەدەکانی ناوەڕاستدا زانیار سەردار قڕگەیی كوردستان‭ ‬و‭ ‬كورد‭ ‬له‌‭ ‬سه‌ده‌كانی‭ ‬ناوه‌ڕاستدا‭) ‬كتێبێكی‭ ‬گرینگ‭ ‬و‭ ‬پڕبایه‌خی‭ ‬مێژوویی‭ ‬پرۆفیسۆری‭ ‬یارده‌ده‌ر‭ (‬د‭. ‬كه‌یوان‭ ‬ئازاد‭ ‬ئه‌نوه‌ر‭) ‬مامۆستای‭ ‬به‌شی‭ ‬مێژووو‭ ‬له‌‭ ‬زانكۆی‭ ‬سلێمانییه‌‭.‬ بابه‌تێكی‭ ‬ناوازه‌ی‭ ‬مێژووییه‌‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬نه‌ته‌وه‌ی‭ ‬كورد‭ ‬و‭ ‬ئیسلام‭ ‬و‭ ‬مه‌ڵبه‌نده‌‭ ‬كوردنشینه‌كانی‭ ‬سه‌ده‌كانی‭ ‬ناوه‌ڕاست‭ ‬له‌‭ ‬مێژووی‭ ‬مرۆڤایه‌تیدا،‭ ‬نووسه‌ر‭ ‬گه‌لێك‭ …

ئیلامیەکان کێ نەو چۆن لەناوچوون     پادشایی‭ ‬ئیلام‭ ‬نزیك‭ ‬به‌‭  ‬2‭ ‬هه‌زار‭ ‬تا‭ ‬550‭ ‬ساڵ‭ ‬به‌ر‭ ‬له‌‭ ‬زایین‭ ‬له‌و‭ ‬شوێنه‌ی‭ ‬ئێستا‭ ‬به‌‭ ‬ڕۆژهه‌ڵاتی‭ ‬كوردستان‭ ‬ناسراوه‌،‭ ‬دامه‌زراوه‌‭ ‬و‭ ‬خاوه‌ن‭ ‬ده‌سه‌ڵاتێكی‭ ‬فراوان‭ ‬بووه‌‭. ‬جوگرافیای‭ ‬حكوومڕانیان‭ ‬له‌‭ ‬باكووره‌وه‌‭ ‬تا‭ ‬هه‌مه‌دان‭ ‬و‭ ‬له‌‭ ‬ڕۆژهه‌ڵاته‌وه‌‭ ‬تا‭ ‬شاری‭ ‬كرمان‭ ‬و‭ ‬له‌‭ ‬باشووره‌وه‌‭ ‬تا‭ ‬كه‌نداو‭ ‬و‭ …

نەورۆز، سەرهەڵدان‌و رەنگدانەوەی لەئەدەبی كوردیدا نیشانەی نەورۆز وادەی وەهارەنیا نەشئەی ئامای نامەی نیگارەن“مەولەوی”گەلی كورد ڕۆژی نەورۆز بە جەژنی نەتەوەیی خۆی دادەنێت و سروتی تایبەت بە خۆیی هەیە و بەردەوام بە شێوازی بێ پێشینە لەهەمو ساڵێكدا ئەم یادە دەكاتەوە لەگەڵ ئاگركردنەوەدا.لەگەڵ ئەوەشدا كە نەورۆز بە یەكەم ڕۆژی ساڵی نوێی كوردی دادەنرێت …

پیرەمێرد مستەفا ساڵح کەریم پیرەمێرد، ناوی (تۆفیق مەحمود ھەمزە)یە، ئەم شاعیر و رۆژنامەنووسە مەزنە، لە ساڵی ١٨٦٧ی زاینی بەرامبەر بە ١٢٨٨ی کۆچی، لەشاری سلێمانی چاوی بەدنیا ھەڵھێناوە، لەو ڕۆژەدا ماڵی مەحمود ئاغای ھەمزاغای مەسرەف، خۆشی و بەشارەتێکی زۆری تێکەوت، گۆزەبانە دەبەخشرایەوە، مزگێنی ئەدراو زەردەخەنە لەسەر لێوی ئەو پیاوماقوڵانە دەنەخشا، کە …