Home / مێژووى جیهان (page 75)

مێژووى جیهان

تایبه‌ت به‌ مێژووی جیهان

بەکر شوانی : بەسەرهاتی کتێبێکی ساختەی عوسمانی دەربارەی کورد

کۆماری تورکیا پاش دامەزراندنی لە ساڵی ١٩٢٣دا پرۆژەی “کۆمەڵگەیەکی خاوەن یەک نەتەوە، یەک زمان، یەک کولتوور و یەک مێژوو”ی خستە بواری جێبەجێکردنەوە. بەڵام تورکەکان زۆر زوو هەستیان کرد کە کوردەکان گەورەترین و تاکە تەگەرەی بەردەم پراکتیزەکردنی پرۆژەکەیانن. ئاخر هەرچی ئەرمەنییەکان بوون، بەشێکیان لە کۆمەڵکوژییەکەی بەهاری ساڵی ١٩١٥دا کوژرابوون و ئەوانی …

Read More »

یەکەم نەخشەی جوگرافی لە سەرتاسەری جیهان

کورد خاوەنی یەکەم نەخشەی جوگرافیە لە سەرتاسەری جیهان ٢٣٠٠ساڵ پ.ز واتە ٤٣٠٠ ساڵ بەر لەئێستا زۆرن ئەو شانازیانەی بەشێکن لە مێژووی کورد ،بەڵام هاوڵاتیانی کورد کەمترین زانیاریان لەسەری هەیە ،یان هەر بە بیستنی سەریان سوڕ دەمێنێت …یەکێک لەو شانازیە گەورانە یەکەم نەخشەیە لە جیهان دا ،ئەم نەخشەیە ئەگەر هی هەر …

Read More »

نه‌خشه‌ی خوێن

نه‌خشه‌ی خوێن !   نوسینی:محمد حکیم سه‌ره‌تای ساڵی 2011 نه‌خشه ‌و پلانه‌كه‌ی (برنارد لویس) میژونوس وماموستای زانكۆی (برنستونی) ئه‌مریكی به‌ ره‌گه‌ز جوله‌كه‌ بڵاوكرایه‌وه،‌ كه‌ وڵاتانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست دابه‌ش ده‌كات بۆ ده‌یان وڵاتی بچوك له‌ سه‌ر بنه‌مای تائیفی و نه‌ته‌ویی. به‌ كورتی میسر بۆ 4 وڵات و سودان بۆ چواری ترو …

Read More »

ئەمریكا لە ساڵانی قەیرانی ئابوری جیهانیدا

ئەمەریكا لە ساڵانی قەیرانی ئابوری جیهانیدا لە ساڵی (1929)،تا هاتنە سەركاری ڕۆزفێڵت و ڕۆڵی لە چارەسەر كردنی قەیرانەكە : لە تشرینی دووەمی 1928[هربرت هۆڤەر]ی، كۆماریخواز بوو بە سەرۆك، لە ناوخۆدا هەموو ڕێگایەكی بەكارهێنا بۆ بووژانەوەی وڵاتەكەی  و  بەرزكردنەوەی نرخی دراو بەشێوەیەكی باش، ئەم سیاسەتەش وایكرد كە مانگانە وڵاتەكەی  چەندین ملیۆن …

Read More »

شێوازەکانی ئەشکەنجەدان لەمێژوودا

شێوازێکی عیدام کردن بە لێکردنەوەی گۆشت   لێکردنەوەی گۆشت یەکێك بوو لە شێوازەکانی عیدام کردن لە چین لە ساڵی ٩٠٠ ی پاش زاین ساڵی ١٩٠٥ ئەم شێوازە قەدەغە کرا   چەقۆیەکی تیژ دەهێنراو گۆشتی تاوان بارەکەی پێ لەت دەکرا و لییان دەکردەوە ئەم سزایە بۆ ئەو کەسانە بوو کە تاوانی …

Read More »

خوێندنگه‌ رۆژهه‌ڵاتناسییه‌كان

خوێندنگه‌ رۆژهه‌ڵاتناسییه‌كان ‌و: سه‌لام عه‌بدولكه‌ریم خوێندنگه‌ی رۆژهه‌ڵاتناسیی ئیتالی (1) بێگومان ده‌بێت له‌ ئیتالیاوه‌ ده‌ستپێبكه‌ینن چونكه‌ لانكه‌ی توێژینه‌وه‌ عه‌ره‌بی ‌و ئیسلامییه‌كان بووه‌ له‌ ئه‌وروپا، به‌ جۆرێك پاپاكان بوون روویانكرده‌ توێژینه‌وه‌ی زمانی عه‌ره‌بی، لێره‌وه‌ بڕیارێكی پاپایه‌تی ده‌رچوو به‌ دامه‌زراندنی شه‌ش كۆرسی زمانه‌ رۆژهه‌ڵاتییه‌كان ‌و زمانی عه‌ره‌بی له‌ زانكۆكانی (پاریس ، كامبرددج، سلامنكا، …

Read More »

له‌ رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی خۆرهه‌ڵاتناسیدا

له‌ رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی خۆرهه‌ڵاتناسیدا د. مه‌حمود زه‌قزوق وه‌رگێڕانی: سه‌لام عه‌بدولكه‌ریم پێشه‌كی: ئه‌و مه‌یدانخوازی وهێرشه‌ فیكرییانه‌ی ئه‌مڕۆی ئیسلام و موسوڵمانه‌كان رووبه‌ڕووی بوونه‌ته‌وه‌، زۆر و جۆراوجۆرن، به‌ڵام هه‌موو  ئه‌مانه‌ له‌ بنه‌ڕٍِِه‌تدا ره‌گێكی مێژووییان هه‌یه‌ و درێژكراوه‌ی ئه‌و ته‌رزه‌ فیكری و شاڵاوه‌ مه‌ترسیدارانه‌ن كه‌ له‌ ساته‌وه‌ختی  بڵاوبوونه‌وه‌ی ئایینی ئیسلامه‌وه‌ به‌ ناوچه‌ جیاوازه‌كانی دونیادا رووبه‌ڕووی …

Read More »

توركه‌لاوه‌كان وده‌ستپێكردنی كوده‌تای (1908)

  توركه‌لاوه‌كان وده‌ستپێكردنی كوده‌تای (1908) ئیرنست ئید مندسۆن رامسۆر و: ژیلوان عبدالله‌ هه‌ڵه‌دنی پێشه‌كی هه‌موو ئه‌وقه‌یرانه‌ ئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تی وسیاسیانه‌ی كه‌له‌سه‌ده‌ی نۆزده‌دا ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی گرته‌وه‌، زه‌مینه‌ی خۆشكرد بۆسه‌رهه‌ڵدانی چه‌ندین جوڵانه‌وه‌ی سیاسی له‌نێوخۆی ئیمبراتۆریه‌ت، كه‌ گرنگترینیان جوڵانه‌وه‌ی توركه‌ لاوه‌كانه‌ كه‌له‌لایه‌ن كۆمه‌ڵێك لاوی ڕۆشنبیری ئه‌وسه‌رده‌مدا كه‌ قوتابی خوێندنگه‌ كان بوون وبیریان له‌چاره‌سه‌ركردنی …

Read More »

شەڕی چاڵدێران

شەڕی چاڵدێران: ٥٠٠ ساڵ لەمەوبەر و لە ڕۆژی ١٥١٤/٨/٢٣ز لە پێدەشتی چاڵدێران لە باکووری خۆرئاوای دەریاچەی ورمێ دا، شەڕی چاڵدێران لە نێوان هەردوو سووپای سوونە مەزهەبی ئیمپڕتۆریەتی عوسمانی بەسەرکردایەتی سوڵتان سەلیمی یەکەم(١٥١٢-١٥٢٠)ز، و سووپای ئیمپڕاتۆریەتی سەفەوی شیعە مەزهەب بەسەرکردایەتی شا ئیسماعیلی سەفەوی(١٥٠١-١٥٢٤)ز ڕوویدا. سەرچاوەکان زۆر لەسەر هۆکاری بەرپابوونی جەنگەکە و …

Read More »

10 به‌ناوبانگترین له‌ سێداره‌دراوه‌كانی‌ جیهان

10 به‌ناوبانگترین له‌ سێداره‌دراوه‌كانی‌ جیهان ئاماده‌كردنی‌ : گۆران حكیم 1-گیڤارا 1967،گیڤارا ماركسی‌ ئه‌رجه‌نتینی‌ ، نوسه‌ر و سه‌ركرده‌ی‌ جه‌نگی‌ ، كه‌سایه‌تێكی‌ جیهانی‌ ، كه‌سایه‌تی‌ سه‌رۆك له‌ شۆره‌شی‌ كوبی‌ ، له‌ سێداره‌دانه‌كه‌ی‌ جێ‌ به‌جێ‌ كرا به‌ گوڵه‌بارانكردن له‌ دوای‌ ده‌ستگیركردنی‌ له‌ شه‌رێك ،كاتێك سه‌ركردایه‌تی‌ شۆرشی‌ پۆلیفیای‌ ده‌كرد. 2-سه‌دام حوسێن 2006، سه‌رۆك كۆماری‌ …

Read More »