مێژووى سەدەکانى ناوەڕاستى کورد

 د. ئیسماعیل مەحموودی  روونکردنەوەی جوگرافیای مێژوویی  کوردستان ، پێویستی بە توێژینەوە لە سەر هەندێک لەو دەستەواژانەی وەک جزیرە، جیبال، ماد هەیە کە لە لایەن مێژوونووسان و جوگرافیانووسە سەرچاوە مێژووییە کۆنەکاندا باسیان لێوەکراوە  چوونکەی وشەی کوردستان وەک وشەیەکی جوگرافیایی بۆ یەکەم جار لە لایەن “حەمدوڵڵای مستەوفی” و لە ساڵی ٧٤٠ی ک.م، …

كورته‌یه‌ك له‌ مێژووی ئێڵی مه‌لكیشی(مه‌له‌كشایی) نووسینی: حوسێن بڵباس ناسینی مێژووی هه‌ر نه‌ته‌وه‌ێیك كاریگه‌رییه‌كی هه‌ر مه‌زنی هه‌یه‌ له‌سه‌ر جوانترین ناسینی پێكهاته‌كانی كۆمه‌ڵایه‌تی و كلتوری له‌ ناو جڤاك و كومه‌ڵگه‌دا. رێزدانان و یه‌كگرتوویی، بوێری، هاوده‌نگی، له‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌كانی ئێڵ یان هۆزن، كه‌ پابه‌ند بوون به‌م شتانه‌ هه‌وێن و بنه‌مای هه‌ست و سۆز وبیری …

یوسف نوری. لە ڕێکەوتی 19ی تەمووزی ساڵی 998ز، جەنگی ‘ئافامیا’ ڕوویدا لەنێوان ئیمپڕاتۆرییەتی بێزەنتی و دەوڵەتی فاتیمیدا، کە زنجیرە ڕووبەڕووبوونەوەیەکی سەربازی بوو، لەنێوان هەر دوو هێزەکەدا بۆ دەستبەسەرداگرتنی باکوری “سوریا” و میرنشینی حەمدانیدەکانی “حەلەب”. دواجار فەرماندەی سووپای بیزەنتین(دامیان دالاسین) لە هێرشێکدا بۆ سەر قەڵای “ئامافیا” زیاتر لە 2هەزار پیاوی لەبەردەم …

ئامادەکردنی: لوقمان جلال بازید مێژووی شاری ھەولێر کۆنە و تائێستا دیار نییە بۆکەی دەگەڕێتەوە بەپێی گێڕانەوەکانبێت مێژووەکەی بۆ نزیکەی (٦٠٠٠) ساڵ بەر لە زایینەوە نشینگەیەکی ئاوەدان دەگەڕێتەوە و تا ئەمرۆش ھەر بەردەوامە.لە ساڵەکانی (٢٣٧١ تاوەکوو ٢٣١٦ پێش زایین) بەمەبەستی دەست بەسەرداگرتنی داھات و فرە سامانێتی دەڤەرەکە، پەلاماری ھێرشەکانی سەرگۆنی ئەکەدی …

‎سارا ڕەحیم‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران‎کورد لەو نەتەوە دێرینانەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە کە بە درێژایی مێژوو لە سەر خاکی باب وباپیرانی خۆی ژیاوە. هەتا دوژمن هێرشی نەکردبێـتە سەری و خاکی لێ داگیر نەکردبێ ئەم قەت کەڵکەڵەی شەڕ و داگیرکردنی خاکی دراوسێکانی لە سەردا نەبووە. هەمیشە جوامێرانە و دڵپاکانە رێزی لە دوژمنانی لاوازی …

ڕزگار کوردی پێشەکی        چارەگی یەکەمی سەدەی بیستەم لەمێژووی  ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ، قۆناغێکی زۆر گرینگ و چارەنوس ساز و پڕ ڕوداوی گرینگ و گەورە بوون لەمێژووی ناو چەکە کە لەماوەیەکی زۆر کەمدا زۆر بەخێرای سیما و ئەدکاری ناوچەکەیان سەراوبن گۆڕی ، بێگومان بۆ مێژووی کورد ئەم ماوەیە بە یەکێک لە …

یوسف نوری قەیمەریەکان’ لە خانەدانانی کوردن ، لە ناوچەکانی “جەزیرە”وە تا دەشتەکانی “موسڵ” نیشتەجێ بوون، زۆربەی مێژوونووسان بنەچەیان دەگەرێنەوە بۆ کوردانی “هەکاری”، ناوەکەشیان لە قەڵای “قەیمەر”ەوە هاتووە. لە سەردەمی ‘ئەییوبیەکان’دا باسی ‘قەیمەریەکان’ کراوە. دادوەر و مێژوونووسی کورد (ئیبن خەلکان) لە کتێبی _وفيات الأعيان_ باسی لێوەکردوون و زۆرێك لە شازادەکانی ناساندووە، …

‎ئامادەكردنی/ یەكدل عەدنان محەمەدئەمین ‎قوتابی بەشی مێژوو قوناغی سێیەم ‎زانكوی سۆران ‎لە بارەی بنەچەی ئەیوبیەكان، مێژوونوسان كۆكن لەسەر ئەوەی كە بنەچەی ئەیوبیەكان دەگەڕێتەوە بۆ شاری(دوین) ئەم شارە دەكەوێتە وڵاتی ئازەربێجان، ئەیوبیەكان بەڕەچەڵەك ڕیشەیان دەگەڕێتەوە بۆ تیرەی ڕەوادی، ڕەوادیەكان تیرەیەكن لە هۆزی هەزبانی كە هوزێكی گەورەی كوردە. ‎“ئیبن خەلەكان”دەڵێ : زانایەكی …

لەئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەشی یەکەم تێبینی: ئەم باسە بەشی شەشەمی راپۆرتی پێداچوونەوەی حوکمی راستەوخۆی عێراقە لەلایەن بەریتانیاوە، کە ساڵی ١٩٢٠ ئامادە کراوە. راپۆرتەکە بە ناوی “پێداچوونەوەی کارگێڕیی مەدەنیی میزۆپۆتامیایە  Review of the Civil Administration of Mesopotamia” و ساڵی ١٩٢٠ خاتوو گێرتروود لوسیان بێڵ نووسیوێتی، کە سکرتێری کۆمیسیۆنی باڵا بووە …

بۆريس جەيمس* لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەزۆری کوردستانی سەردەمی عوسمانی لە لایەن مێژوونووسان و ڕۆشنبیرانی کوردەوە وا وەسف دەکرا کە لە جۆرێك چەرخی زێڕیندا بووە. هەڵبەت وەک چەرخێک تێی دەڕوانرێت کە وا بە شێوەیەکی لەناکاو کولتوورێکی بەرزی چەسپیوی تێدا دەرکەوتووە لە چوارچێوەی میرنشینە کوردییە ئۆتۆنۆمیدارە گەشەکردووەکاندا. لەم وێناکردنە پێشوەختەدا …