وه‌رگێڕانی: حه‌سه‌ن حسێن ده‌قــی یه‌كه‌م(1) ئیمانوێل  كانت(2) تێروانینێك له‌سه‌ر مێژوو به‌گشتی به‌مانا جیهانییه‌كه‌ی: بایه‌خی ئازادی ویست به‌مانای میتافیزیكییه‌كه‌ی له‌لای مرۆڤ هه‌رچه‌ندێك بێت، ئه‌وا رواڵه‌ته‌كانی له‌ كار‌و كرده‌وه‌ی مرۆدا، وه‌ك هه‌ر دیارده‌یه‌كی سروشتیی دیكه‌، به‌گوێره‌ی یاسای گشتی سروشتیی دیاریده‌كرێن.  باسكردنی هه‌موو ئه‌و دیاردانه‌، سا  هۆكاره‌كانیان هه‌رچییه‌ك بن، بابه‌تی مێژووه‌. مێژوو هیواخوازه‌، …

والته‌ر بنیامین وه‌رگێڕانی له‌ فارسییه‌وه‌: رۆژان سه‌یفور ئه‌و وتاره‌ی كه‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌رچاوی خوێنه‌رانه‌وه‌، وتارێكه‌ به‌پێنوسی واڵته‌ربنیامین له‌ئه‌ندامانی قوتابخانه‌ی فرانكفۆرت كه‌ له‌ كتێبی تیۆری ره‌خنه‌یی و كۆمه‌ڵگادا چاپكراوه‌. كتێبه‌كه‌، كۆمه‌ڵێك له‌وتاره‌ هه‌ڵبژێردراوه‌كان به‌تایبه‌ت گرنگترین وتاره‌كانی ئه‌ندامانی (دامه‌زراوه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ كۆمه‌ڵایتی یه‌كان) ی ئه‌ڵمانیایه‌ كه‌ له‌ساڵی 1923 دا له‌فرانكفۆرتی ئه‌ڵمانیادا دامه‌زرا و دواتر …

سەدیق بابایی گه‌ڕه‌که‌ کۆنه‌کان؛ سه‌ردێ ، قه‌ره‌مشانی،( قه‌دیم شاری ) ،شه‌خه‌ڵیان ،  حه‌مه‌ دۆساخیان ، ئاسنگه‌ران، پشته‌یان ، قه‌ڵاخوان ،  میرئاوا، زوارێ ….  .  پشته‌  / پشته‌یان ؛  گه‌ڕه‌کی  پشته‌ به‌ گوێره‌ی ئاسه‌واری به‌ جێ ماو و به‌ پێی بۆ چوونی زۆرکه‌س له‌ دانیشتوان پێشتر له‌ مه‌ودای نێوان  بناری شاخی …

که‌ له‌که‌سێک ده‌پرسن: کێیت؟ به‌شانازییه‌وه‌ ده‌ڵێ:  فڵانم کوڕی فڵان! ئه‌و حاشاله‌ باوکی خۆی ناکاو به‌ده‌گمه‌ن که‌سی واهه‌یه‌ وا‌بکات، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر باوکی خراپیش بێ. ڕۆڵه‌ به‌ باب‌و باپیریانه‌وه‌ ده‌ناسرێن‌و به‌تایبه‌تی له‌نێو کورده‌واریدا هه‌ر له‌کۆنه‌وه‌ باوبووه‌ ئه‌گه‌ر ویستبیان به‌ئاشکرا باسی که‌سێک بکه‌ن، کوتوویانه‌: “فڵانی کوڕی فڵانه‌که‌س!” ئیدی ئه‌وه‌ به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ی لایه‌نی …

ماجید خه‌لیل پێڕست به‌شی یه‌كه‌م : ده‌سپێكی خه‌باتی كۆمه‌ڵه‌ و رێكخراوه‌ كوردییه‌كانی كوردستانی باكوور باسی یه‌كه‌م : كورد و كۆمه‌ڵه‌ی ( الاتحاد والترقی) باسی دووه‌م : كوده‌تای توركه‌ لاوه‌كان ‌و سه‌رهه‌ڵدانی رێكخراوه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد به‌شی دووه‌م : بزووتنه‌وه‌ ی كه‌مالیزم و دامه‌زراندنی كۆماری توركیا باسی یه‌كه‌م : بزووتنه‌وه‌ی كه‌مالیزم و …

د . كه‌یوان ئازاد (مێژوو) ئەو زانستەیە، كە ڕووداوەكانی ڕابردوو وەك خۆی و بێ زیاد و كەم دەگێڕێتەوە. كاتێكیش هەر تۆماری هەر ڕووداوێكی مێژوویی زیاد و كەمی پێوە كرا، ئەوە جێگای گومان نییە، كە لە زانستی مێژوو بەدەرە و دەچێتە خانەیەكی ترەوە، چونكە هیچ تۆمارێك ناچێتە خانەی زانستی مێژووەوە پشت …

د . كه‌یوان ئازاد ووتەیەك پێویستە بووترێت:- لەسەر داوایەكی (حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران) بۆ بەرز ڕاگرتنی (بیستەمین) ساڵیادی شەهیدبوونی (د.عەبدولڕەحمانی قاسملۆ) وەك مامۆستایەكی پسپۆری مێژوو لە (زانكۆی سلێمانی) بە پێویستم زانی لێكۆڵینەوەیەكی زانستی لەسەر بەشێكی تەمەنی ئەو كەسایەتییە ئامادە بكەم. بەهیوای ئەوەی بابەتەكە جێگای ڕەزامەندی هەمووان و شایستەی ئەو مرۆڤە …

ئیبن سینا : ناوی تەواوی (ئەبو عەلی حسێن کوڕی عەبدوڵڵا کوڕی سینا)یە،لە ساڵی ٩٨٠ز لە شاری ئەفشانش لە نزیک شاری بوخارا له‌دایك بووه‌ زمانی دایكی ئیبن سینا فارسی بووه‌خوێندنی سه‌ره‌تای له‌بوخارادابووه‌،له‌هه‌ موو كاتدا ئیبن سینا كه‌سێكی سه‌ركه‌تووبووه‌،ئیبن سینا كاتێك منداڵبوو له‌ به‌رده‌ست باوكیدا سه‌ره‌تای خوێندنی ده‌ست پێكردووه‌،كاتێك پیاوه‌ گه‌وره‌كان و …

مه‌هدی حمه‌سه‌عید محه‌مه‌د ڕێنیه‌ دیكارت، كه‌سایه‌تی سه‌ره‌كی فه‌یله‌سووفی عه‌قڵانییه‌ت و باوكی فه‌‌لسه‌فه‌ی نوێیه‌ له‌ ڕۆژئاوا، كه‌سێك ئه‌م نازناوه‌ی لێنابێت فه‌یله‌سوفانی ئه‌ڵمان و له‌سه‌رووی هه‌موویانه‌وه‌ هیگڵ و شلنج، خاوه‌ن وته‌یه‌كی به‌ناوبه‌نگه‌ له‌سه‌ر میتۆدی گومان كه‌ ده‌ڵیت: “من گومان ده‌كه‌م كه‌واته‌ من هه‌م”. ئه‌و هات و گومانی له‌سه‌رجه‌م ئامێره‌كانی ناسینی مه‌عریفه‌ ده‌كرد …

دەوری ڤایکینگ ئێمە بە دەورەی نێوان ساڵی 800 و 1050ی پاش‌-زایین دەڵێین دەورەی ڤایکینگ. لە سەرەتای دەورەی ڤایکینگ دا، نەوریژ وڵاتێکی یەکگرتوو نەبوو، بەڵکوو لە چەندین پاشایەتی بچووک پێکهاتبوو. لە ساڵی 872 هاراڵد فەیرهەیر (Harald Hårfagre) بوو بە شای بەشێکی زۆر لە نەوریژ. زۆرێک لە ڤایکینگەکان سەفەریان کرد بۆ وڵاتانی …