راپەڕین و چەند راستیەکی مێژویی (بەڵگەو دۆکیۆمێنت

راپەڕین و چەند راستیەکی مێژویی (بەڵگەو دۆکیۆمێنت

‌ ‌ نوسینی: سەرکەوتی جیهاز و خالید رەزا

کاک نەوشیروان مستەفا لە نێوان (هات) و (نەهات) ی مام جەلال و کاک مەسعودا
پرۆسەی ئەنفالە بەدناوەکان، لوتکەی فاشیەتی حزبی بەعس و سەدام حسێن بو کە دەرهەق بە گەلی کوردستان و خاکەکەی کردی.

لەو پرۆسە هەشت قۆناغیەدا، سوپای ئیحتلالی بەعس توانی سەرکەوتنێکی سەربازی بەسەر یەکێتی نیشتمانی کوردستان کە گەورەترین هێزی بەرەنگاربونەوەی بەعس بو، بەدەست بهێنێ. لەدرێژەی تاوانەکانی بەعس دا کە بەهەمو پێوەرە نێودەوڵەتی و یاساو رێسا زەمینی و ئاسمانیەکان جینۆسایدی گەلی کورد بو جێ بەجێیکرد. بەڵام لەگەڵ هەمو ئەو زەبرو زەنگەدا، نەیتوانی ئیرادەی گەلی کوردستان و هیزە شۆڕشگێڕەکانی بشکێنێ و، سەریان پێ نەویبکات.

ئێمە وەک دو پێشمەرگەو دو کادرو دوان لە عەدەد جیهازەکانی سەردەمی ئەنفالەکان و دوای ئەنفالەکان و، سەردەمی پارتیزانی و خۆئامادەکردن بۆ راپەرین، کە هەم بەشداری راستەوخۆمان هەبوەو، هەم بە حوکمی کارەکانمان کە نزیکی ناوەندی بڕیار و، هەم بۆ خۆشمان رۆڵمان لە جێبەجێکردندا هەبوە، بەپێوسیتمانزانی ئەم چەند دێڕە یاداشت بکەین کە بە  بەروارد بە ئاگاداری و ئەو بەڵگانەی لەلامانە، کورد وتەنی مشتێکە لە خەروارێک.

لەراستیا ئەوەی هانیداین کە ئەم چەند دێڕە لەئێستادا بڵاو بکەینەوە، هەستکردنمانە بەوەی کە بەداخەوە، هەندێک هێز ولایەن، بە ئاگاییەوە دەیانەوێت مێژوی راپەرین بە ئارەزوی خۆیان و بۆ مەبەستی تەسکی حزبایەتی، بە بێگوێدانە راستیەکان بنوسنەوە. ئەڵبەت خەمی ئێمە خەمی شەخسی  نیە، خەمی خۆ بەپاڵەوانکردن و، حزب و سەرکردە تەقدیس کردن نیە، نادیدەگرتنی رۆڵی هیچ هێزو لایەن و حزب و گروپێکی تر نیە، هێندەی کە مەبەستمانە مێژوەکە وەک خۆی تۆمار بکرێ… رەنگە خوێندنەوەی ئەم چەند دێڕەی ئێمەش بۆ ئەو پێشمەرگەو رێکخستن و کەسانەش زۆر گرنگ نەبێ، کە خۆیان بە فعلی بەشدارو رۆڵیان لەو مێژوە پڕ لەسەروەرییەدا هەبوە، بەڵکە خەمی ئێمە لەوەوە سەرچاوە دەگرێ، کە نەوەیەک لەدوای راپەرین هاتونەتە دونیاوەو، ئێستا جیلی نوێی نەتەوەکەمانن، لەو چەواشەکارییەدا، درۆی مێژویی یان، بەشەرتی راستی مێژویی پێ بفرۆشنەوە، یان بۆ ئەوانەی کە لەداهاتودا دەیانەوێ ئەم مێژوە دراسبکەن، ئەو زانیاریە ناڕاستانە بکەنە سەرچاوەی توێژینەوەکانیان … بۆیە بە ئەرکی خۆمانمان زانی ئەم سەرنجانە سەبارەت بە بەرنامەی راپەرین و، میکانیزمی جێ بەجێکردنی راپەرین، رۆڵی سەرکردەو حیزبەکان لەم وەرچەرخانە مێژوییەدا، بۆ مێژو تۆمار بکەین.

وەک ئاماژەمان پێدا پرۆسەی ئەنفالەکان بەسەرکەوتنی سەربازی بەعسیەکان کۆتایی هات. لەو وەزعە پڕ لەشکست و تەمتومان و، ئایندە نادیارەدا، لە دوا قۆناغی ئەنفالی یەک دا، کە بە گرتنی بارەگاکانی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، ئەوەی کە سەدام حسین ی دیکتاتۆر ناوی نابو (سەری مارەکە)، کۆتاییهات و، بەلاغی ژمارە یەکی  بەناوی ئەنفال بڵاوکردەوە.

لەرۆژی 19 مارتی 1988 کە دەکاتە هەمان شەوی کشانەوەی هێزەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان بۆ سەر سنور، کاک نەوشیروان مستەفا کە ئەوکاتە فەرماندەی گشتی هێزەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان و، سکرتێری کۆمەڵەی رەنجدەرانی کوردستان و، جێگری مامجەلال تاڵەبانی بو، بەناوی مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی کوردستانەوە، بەیاننامەیەکی نوسی و بڵاوکردەوە،  کە بەدرێژی باسی شەڕی 25 شەو رۆژەی پێشمەرگە قارەمانەکان و ژمارەی شەهیدو بریندارەکان دەکات. باسی ژمارەی کوژراو بریندار و دیلی دوژمن و، ژمارەی فەیلەق و فیرقەو لیوا و فڕۆکە و تۆپخانە و کیمیایی و جاشەکان دەکات. ئا لەو کارەسات و، شکان و بارەدەرونییە خراپەدا، سەرکردەیەکی دوربین و خاوەن ئیرادە لەدوا دێڕەکانی بەیاننامەکەدا بەم جۆرە بیردەکاتەوەو دەنوسێ “بەم بۆنەیەوە ئاگاداری جەماوەری میللەتەکەمان ئەکەین ئەگەرچی دوژمن بەقیمەتێکی گران.. سەرکەوتنی بەدەستهێنا، بەڵام دڵنیایان ئەکەین کە ئەم شەڕە نقگەی وەرچەرخانێک ئەبێ لە جەنگی 27 ساڵەی گەلی کوردو جەیشی عیراقی دا بەقازانجی گەلەکەمان و، سەرەتای پاککردنەوەی یەکجارەکی خاکی کوردستان ئەبی لەهێزی چەپەڵی داگیرکەری بەعس کە رۆژی لەگۆڕنانی نزیک بۆتەوە… بۆ پێشەوە بۆ پەرەپێدانی خەبات لە پێناوی روخاندنی رژێمی بەعس و بەدەستهینانی مافی ئازادی چارەنوس بۆ گەلی کورد” ١.

خۆڕێکخستنەوە دوای ئەنفال!
لەدوای ئەنفال هێزەکانی پێشمەرگەی یەکێتی نیشتمانی کوردستان  بەدێژایی سنوری نێوان باشور و رۆژهەڵات، جێگیر بون. کارەساتی ئەنفال و ئەو شکانە سەربازی و، بارە دەرونیەی کە بەسەر هێزی پێشمەرگەو سەرکردایەتیەکەیدا هاتبو، پێویستی بە بیری تیژ و، سەرکردەی ئارام و دوربین هەبو… ئەو رۆژانە ئیتر بارەگای سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە قاسمەرەش بارگەوبنەی خست و، لەوێوە بەسەرپەرشتی کاک نەوشیروان مستەفا کۆبونەوەی چڕوپڕ بۆ خۆ رێکخستنەوە و خۆ گونجاندن لەگەڵ هەلومەرجی نوێی دوای ئەنفال دەستیپێکرد. لەوێ لە چەند هەفتەیەکدا، کاک نەوشیروان مستەفا بە هاوکاری هاوڕێکانی دەستی بە نوسینی بەرنامەی خۆڕێکخستنەوە کرد و، پڕۆژەیەکی تێروتەسەلی ئامادەکردو تیایدا پایەکانی ستراتیژی خەباتی سەرلەنوێ داڕشتەوە. بەجۆرێک لەگەل هەلومەرجی نوێ بگونجێ. جاران کە ناوچەی رزگارکراومان بەدەستەوەبو، هێزی پێشمەرگەی کوردستان رۆژانە لەشەڕو نەبەردی قارەمانەدابو، ناوچە رزگارکراوەکانی لەهێرش و پەلاماری بەعس دەپاراست، بۆیە کاروباری پێشمەرگایەتی لە ئەولەویەتی پایەکانی خەبات بو، بەداوی ئەودا ئینجا خەباتی سیاسی رێکخراوەیی و ئیعلامی و دپلۆماسی.. دەهات. بەڵام کاتێک کە ناوچەی رزگارکراومان نەماو، جەیشی عێراقی هەمو ناوچەکانی داگیرکرد، ئیتر دەبو جیگۆڕکێ بە پایەکانی خەبات بکرێ، بۆیە سەرلەنوێ بەم جۆرە داڕێژرایەوە
1. کاری ریکخراوەیی وسیاسی
2. کاروباری راگەیاندن
3. کاروباری پیشمەرگەیی
4. کاری دپلۆماسی

ئەوەبو دەستکرا بە کارکردن بۆ بەهێزکردنی رێکخستن لە ناوهێزەکان و، لەناو شارەکاندا. لە ناوشارەکانیش  سەرکردایەتی  ناوخۆ دروستکرا، تا لەکاتی پچرانی پەیوەندی نێوان شارو شاخدا، خۆیان بتوانن سەرپەرشتی کاروباری رێکخراوەیی و پێشمەرگانەی ناوخۆ بکەن. لەو سەروبەندەدا سوپای رزگاری کوردستان (سرک) دروستکرا بۆ ئەوەی لەکاتی پێویستدا بە چالاکی نەوعی شەڕ بخرێتە ناو ماڵی دوژمن لە هەمو شارەکانی عێراقدا. تەشکیلاتی هێزی پێشمەرگەی شاخ دەستکاریکراو بەتالیۆنەکان دروستکران، ناوەندی مەشق کرایەوەو، دەست بەمەشقی پێشمەرگە کرا. رەتڵی پارتیزانەکان پێکهینران و، بە مەفرەزەی بچوک نێردرانەوە بۆ ناوچەکانی خۆیان. رادیۆی دەنگی گەلی کوردستان جێگیرکرا و دەستی بە پەخش کردەوە. بەشێک لەکادرەکان نێردرانە ئەوروپا بۆ کاروباری رێکخستن و کاری دپلۆماسی، ئەمکارانە بەردەوامبو هەتا رۆژی داگیرکردنی کوەیت.

دروستکردنی بەرەی کوردستانی!
سەرەتای بانگەواز بۆ پێکهینانی بەرەی کوردستانی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1983، ئەو کاتەی کە یەکێتی نیشتمانی کوردستان لەگەڵ رژێمی بەعس دەستی بە مفاوەزاتکرد، لە کۆبونەوە جەماوەرییە گەورەکەی سورداش دا، سکرتێری گشتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، بانگەوازی بۆ ئاشتبونەوەی هێزە کوردستانیەکان و، دامەزراندنی بەرەیەکی یەکگرتوی کوردستانیکرد. بەڵام هیج لایەنێکی کوردستانی بەدەنگ بانگەوازەکەوە نەهاتن. هۆکاری بەدەنگەوە نەهاتنی هێزەکان بەتایبەتی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ ئەوە دەگەڕێنرایەوە کە هەستی بە بەهێزی پێگەی یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەکرد، چ لەسەر ئاستی ناوچەی رزگارکراو، ج لەسەرئاستی ژمارەی هێزی پێشمەرگەو، چ لەسەر ئاستی پێگەی جەماوەری یەکێتی لەناو دڵودەرونی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستاندا، بۆیە پێی وابو لە بارێکی ناهاوسەنگی وادا، پێگەی ئەو لەبەرامبەر نەیارە مێژوییەکەیدا سەنگین نابێ، چونکە لەو کاتەدا بنکەو بارەگای سەرۆک و سەرکردایەتی پارتی لە گوندی راژان بو، گوندی راژان دەکەوێتە 36 کیلۆمەتری ئوستانی ئورمیە، نزیک سنوری تورکیا.. ساڵی 1986 یش لەدرێژەی هەوڵەکانی ئێراندا بۆ ئاشتکردنەوەی نێوان یەکێتی و پارتی فشاری خستە سەر هەردولایان تا بگەنە رێکەوتن، ئەوەبو لە تارانی پایتەختی ئێران مام جەلال و کاک ئیدریس بارزانی، کۆبونەوەی لێک تێگەیشتنیان بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندی نێوان هەردو حزبکرد. نەک وەک هەندێک کەس باسی دەکەن کە گوایە بۆ دامەزراندنی بەرەی کوردستانی بوە! ئەم لێک تیگەیشتنەش ئەگەر چی سەرەتایەکی باش بو بۆ لیکنزیک بونەوەی ئەم دو هیزەو بوە مایەی هاتنی وەفدیکی پارتی بۆ لای سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە ناوچەی دۆڵی جافایەتی. بەڵام چونکە لەوکاتەشدا سەنگ و قورسایی سەربازی و سیاسی و جەماوەری یەکێتی نیشتمانی کوردستان هەر وەک خۆی بو، بۆیە هیچ رێککەوتنێکی کۆنکرێتی لێ سەوز نەبو، هەتا دوای پرۆسەی ئەنفالەکان و، شکانی یەکێتی و کشانەوەی بۆ سەر سنور، دوای گۆڕینی ئەم هاوکێشەیە، جاریکی تر مام جەلال سکرتێری یەکیتی بانگەوازی بۆ دروستکردنی بەرەی کوردستانی کردو، هەوڵەکان چڕکرانەوە، ئەمجارەیان پارتی و بارزانی هاتنە ژێرباری دروستکردنی بەرەی کوردستانی و لە هاوینی 1988 و لەژێر شەقی زەمانەدا لەئێران دروستکردنی بەرەی کوردستانی راگەیەنرا، بەبێ ئەوەی خاوەنی لەشکرێکی یەکگرتو، سەرکردایەتیەکی سیاسی دامەزراوبێ، تەنها شتێ کە بەرەی کوردستانی هەیبو رۆژنامەیەک و، نوێنەرایەتی لایەنەکان بو ئەویش لە گوندی راژان بو، کە بارەگای سەرەکی کاک مەسعود بارزانی لێ بو! بەپێی رێکەوتنی سیاسی نێوان پارتی و یەکێتی کاک مەسعود بۆ سەرۆکایەتی بەرە لەناوەو، مام جەلالیش بۆ سەرۆکی بەرەی کوردستانی لەدەرەوەی وڵات دیاریکران.

داگیرکردنی کوەیت!
داگیرکردنی کوەیت لە 2 ی ئابی ساڵی 1990، لە لایەن سەدام حسین ەوە، دەرفەتێکی زێڕین بو بۆ کورد و هێزەکانی تا تۆڵەی خۆیان لەبەعس بکەنەوە. سیاسەتی سەرکردایەتی یەکیتی نیشتمانی کوردستان لەو کات و ساتەدا ئەوە بو، کە هیچ بەیاننامەو تەسریح و هاشوهوشێک نەکرێ نە بە ئیدانەکردن، نە بەپشتگیریکردن، بەڵکە خۆمان بێ دەنگ بکەین و ئێستا ئیتر کاتی فەرمان و کردارو خۆئامادەکردنە بۆ ئەگەرەکان. ئەگەر سەدام لەژێر زەختی دەولی دا  کشایەوە، ئەگەر نە کشایەوەو لێی درا.

بەڵام بەپێچەوانەی ئەم بیرکردنەوەی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، بەرەی کوردستانی کە بارەگاکەی لەڕاژان بو لای کاک مەسعود بارزانی، بەیانێکی ئیدانەی دژ بە داگیرکردنی کوەیت دەرکرد. بۆیە یەکێتی دەستبەجێ ناڕەزایی دەربڕی و، نوێنەرەکەی خۆی کە کۆچکردو (جەبار فەرمان) بو لە بەرەی کوردستانی بۆ قاسمەڕەش سەحبکردەوە، داوای لەبەرەی کوردستانیکرد کە ئەو بەیاننامەیە تەعبیر لەبیروڕای ئێمە ناکات بکێشرێتەوە. 

یەکێتی دەبو لەسەر ئەگەرەکان بەرنامەی هەبێ. ئەمە سەرەتای داڕشتنی پلانی راپەرین و دەستگرتن بەسەر شارو شارۆچکەکانە.

ئێمە شایەتی یەکەمین رۆژی داگیرکردنی کوەیت ین، کاتێک کە چوینەلای کاک نەوشیروان مستەفا، ئەو نەخشە سەربازییانەی کە لەکاتی هێرشەکانی ئەنفالدا گیرابون، لەژورەکەی خۆی دا رایخستبون خەریکی سەیرکردن و لێوردبونەوەی بو، بەپێیی ئاگاداری ئێمە لەمڕۆژەوە پلانی راپەرین هەمو مێشک و بیرکردنەوەی کاک نەوشیروان مستەفای داگیرکرد. کاک نەوشیروان بەهاوکاری و راوێژ لەگەڵ هاوڕێکانی لە مەکتەبی سیاسی و سەرکردایەتی و بەشێک لەشارەزایانی سەربازی نەخشەی راپەرینی نوسی و ئامادەکرد. بەرنامەی راپەڕین بەتەنها پلانی هەڵکوتانەسەر شارو شارۆچکەکان نەبو بەڵکە ئەوەی کە تێکڕای بەرنامەکەی خوێندبێتەوە یان بینی بێتی، راستەوخۆ ئەوەی بۆ دەرئەکەوێ کە ئەو عەقڵەی لەپشت داڕشتنی ئەو بەرنامەوەیە تێدەگات کە بیری لە هەمو کایەکان کردۆتەوە، لایەنی سەربازی، لایەنی ئامۆژگاری و لایەنی حکومڕانی و راگرتنی ئاسایش و پاراستنی سەروماڵی هاوڵاتیان و حوکمداری هەر هەموی  تیایە. بۆ ئەوەی مەبەستەکەمان باشتر رون بکەینەوە بەپێوسیتی دەزانین هەندێ نمونە یاداشت بکەین:
یەکەم: لە بابی دەستگرتن بەسەر شارۆچکەو ئۆردوگاکانی کوردستان و، ناوەندی پارێزگاکانی سلێمانی، هەولێر و کەرکوک دا زۆر بە وردی رەچاوی سازدانی هێزەکانی پێشمەرگەو فەرمان وەرگرتن لە فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەو قۆناغ بەندی جوڵان و پەلاماردان و جێگیربون تەکاندان بۆ ئامانجی داهاتو… هەر هەموی دیاریکراوە. لەبابی ئامۆژگاریە گشتیەکاندا لە لقی (هەڵویست) دا دەسەڵاتی تەواوی داوە بە یەکەکانی هێزی پێشمەرگە کە هەڵوێست لەگەڵ هەر گۆڕانکارییەکی ئانی دا، بگۆڕن و خۆیان بگونجێنن!

بەوردی ئەرک و فەرمانی رەتڵەکانی پێشمەرگەو بەتالیۆنەکان و چۆنیتی ئیستیعابکردنی ژمارەی چەکداری نوێی تیا دیاریکراوە.


دوەم: بەپێی نەخشەیەکی سەربازی، هەمو کوردستان دابەشی 10 میحوەر کراوە هەر  لە کفری یەوە تا بادینان، بۆ هەر میحوەرێک سەرپەرشتیاری محوەر، فەرماندەی محوەر، فەرماندەی مەیدانی و بەتالیۆنەکان تیپ و کەرت و دەستە، هەر هەموی بەناو ژمارە دیاریکراون، کەلوپەلی جیهاز و، لۆجستیک .. میکانیزمی هەماهەنگی قۆڵ و میحوەرەکان لەگەڵ یەک نوسراوەو دیاریکراوە.



سێیەم: لە بابی ئامۆژگارییەکاندا کە لێی نوسراوە زۆر نهێنی و تایبەت بۆ فەرماندەکانە، لە 20 خاڵدا دیسان لەسەر دەستوری ئەکادیمیای سەربازی ئامادەکراوە و لەدو دێڕی پێشەکیەکەیدا وەک فەرمانی سەربازی فەرماندەو پێشمەرگە ئیلزام ئەکا، کە ئامۆژگارییەکان وەک خۆی جێبەجێ بکەن، لەبەرامبەر هەر کەم تەرخەمیەکدا بەرپرسیاریان دەکات. خاڵی زۆر سەرنج راکێشی تیایە هەر لە رەگەزی خێراییەوە، بیگرە هەتا هەڵخەڵەتاندن و غافڵگیرکردنی دوژمن، هەر پێشمەرگەیەک دەبێ خواردەمەنی پێویست بەشی 3 رۆژی پێ بێ، لەگەڵ هەمو پێویستیە جەنگیەکانی وەک چەک، فیشەک و نارنجۆک.. هێزی پێشمەرگەی کوردستان بە فەرماندەو پێشمەرگەوە ئاگادار دەکاتەوە لەوەی دەبێ لەگەڵ هاوڵاتیان نەرم و نیان بن، نابێ بەهیچ جۆرێک دەسدرێژی بکرێتە سەر هیچ کەس، هەر کەس بیکا سزا ئەدرێ.

تۆڵەسەندنەوەی کۆن و، زیندوکردنەوەی دوژمنایەتی کۆن قەدەغەدەکا و سزای بۆ دانراوە.. داوا لە هێزی پێشمەرگە دەکا کە بەناوی بەرەی کوردستانیەوە قسە لەگەڵ جەماوەر بکرێ… فەرمان دەکا کە دەبێ هەمو دامودەزگا خزمەتگوزارییەکان هەم بپارێزرێن و، هەم بەزویی فەرمانبەران بچنەوە سەرکارەکانیان بۆ گەڕاندنەوەی ژیانی ئاسایی، دابینکردنی ئاو و کارەبا و خوێندن و خەستەخانە… پاراستنی سەروماڵی هاوڵاتیان، دابینکردنی ئاسایش بۆیان..


ئەمانەی ئاماژەمان پێداون وەک سەرەقەڵەمێکە لەو بەرنامە گشتگیرەی کە لەلایەن کاک نەوشیروان مستەفاوە بۆ راپەرینی ساڵی 1991 نوسراوەو، بە دەست وخەت و بەچاپکراویش لەئەرشیف دا پارێزراوە.. رەنگە پرسیاری ئێمەو ئێوەش بێ، ئایە ئەم شتانە هەموی وەک خۆی جێبەجێکراوە یان نا؟

لەدوای نوسینی بەرنامەکەو، ئامادەکردنی ئامرازەکانی جێبەجێکردنی ئەو پلانە، کە وەک لەسەرەوە ئاماژەمان پێداوە، لە قاسمە رەشەوە وەفدێکی یەکێتی دەنێردرێت بۆ لای کاک مەسعود بارزانی .. کاک مەسعود بارزانی وەڵامی کۆنکرێتی بۆ رازیبون، بڕوابون بەو بەرنامەیە، بەوەفدی یەکێتی نەدابوەوە، بۆیە پێویستی بەکات و هەوڵی تر هەبو لەگەڵی. یەکێتی و مام جەلال و بەشەخسیش کاک نەوشیروان مستەفا، هەوڵەکانیان چڕکردەوە،. روداو و گۆڕانکارییەکان بەخێرایی رویان ئەداو، بوار بۆ کوشتنی کات نەمابوەوە، بۆیە فشارەکانی یەکێتی و تەنانەت هەندێک لە بەرپرسانی ئێرانی بۆ بەشداری راستەوخۆی پارتی و کاک مەسعود چڕتر کرانەوە، مام جەلالیش لەدەرەوە زۆر تەکیدی لەوە دەکردەوە کە کاک مەسعود بارزانی بەشداری بکا، تا یەکێتی ریزەکانی گەل مسۆگەرتر ببێ و، کورد لەم دەرفەتە مێژوییەدا بە یەکگرتوی بەرامبەر رژێمی بەعس شەڕ بکات. بێگومان داڕێژەری بەرنامەی راپەرینیش هەمان بیروبۆچونی هەبو، هەر بۆیە لەداڕشتنی بەرنامەی راپەریندا لە خاڵی 15 ئامۆژگاریەکاندا بەدەق نوسیویەتی “بەناوی بەرەی کوردستانییەوە لەگەڵ جەماوەر قسەبکرێ”، هەروەها لە بەشی پلانی دەست بەسەراگرتنی شارو شارۆچکەکاندا، لەباسی هێزەکاندا خاڵی 12 دەنوسێ “هێزەکانی لایەنەکانی تر کە ئامادەن بۆ بەشداری”.


کاک نەوشیروان مستەفا چونکە خۆی سەرپەرشتی هەمو ئامادەکارییەکانی بۆ جێ بەجێکردنی بەرنامەکە کردبو، لەهەر سەرکردەیەکی تر زیاتر قەلەقە و، وەک خۆی نوسیویەتی دەزانی عنصری سرعە (رەگەزی خێرایی) چ رۆڵێکی چارەنوسساز لە لەحزەی حاسمدا دەگێڕێ، بۆیە لەچاوەڕوانی، وا کاک مەسعود (هات)ەکەی مام جەلال و، (نەهات)ە کەی  کاک مەسعود بارزانی دا، ئۆقرە ناگرێ و، بەردەوام  لە پەیوەندی دا دەبێ بەهۆی جیهازەکەی دیمەشق  لەگەڵ مام جەلال و، لەلایەکی ترەوە لەگەڵ کاک مەسعود، داوا دەکات کە دەبێ کاک مەسعود پەلەبکات لەهاتن بۆلایان، کاک نەوشیروان ناچار بو، فەرمان بە جوڵانی هێزەکە بدات بەرەو رانیە، خۆی چاوەڕوانی هاتنی بارزانی بکا.. سەرەنجام دوای چاوەڕوانیەکی چەند رۆژەو تەئخییرکردنی کاک نەوشیروان لە دابەزین بۆ رانیە، دوای ئەوەی کاک نەوشیروان چەند جارێک لە زەڵێ وە دەگەڕێتەوە بۆ قاسمەرەش بەدوای کاک مەسعودا، ئەوەبو  کاک مەسعود بارزانی بەخۆیی و حیمایەکانییەوە، وەک لە رۆژژمێری سەرکەوتی جیهازدا تۆمارکراوە و، لێرەدا وەک خۆی بڵاوی دەکەینەوە، رۆژی 6-3-1991 واتە رۆژێک دوای راپەرینی رانیەی دەروازەی راپەرین و، رۆژێک پێش زەماوەندەکەی سلێمانی، کاک مەسعود دەگاتە قاسمەڕەش.



چیرۆکی دواکەوتنی کاک نێچیرڤان بارزانیش هاوشێوەی کاک مەسعود بارزانی بو، بڕیار بو کاک نێچیرڤان بارزانیش لەوادەی دیاریکراو بگاتە چیوەڕۆ کە خاڵی دەرچونی هێزەکانی میحوەری دوی سلێمانی بو، بەڵام هەر نەهات، لە 8-3-1998 نێچیرڤان بارزانی لە ئێرانەوە و لەڕێی جیهازەکەی یەکێتیەوە بروسکەیەک دەنێرێ بۆ کاک ملازم عومەر،  بروسکەکە لەڕێی جیهازەکەی بەتالیۆنی ٧ کە هەردو هاوڕێمان کاک خالید حسین و کاک تارق کە ئەوکاتە لە مزگەوتی عەلی کەمال بون لەگەڕەگی هەوارەبەرزەی سلێمانی عەدەدجیهاز بون، دەگاتە دەست کاک مولازم عومەر، کاک نێچیر لە بروسکەکەیدا داوا دەکات ئەو رێگەنازانێ بەڵکە چاوساغی بکەن، یان مەفرەزەیەکی شارەزای بە پیرەوە بنێرن تا بگاتە سلێمانی. لە رۆژی 11-3-1991 چەند پاسێکی کۆستەریان بۆ دەنێرن بۆ باشماخ و لەڕێی چوارتاوە هەمان رۆژ کاک نێچرڤان و قادر قادر و حیمایەکانی دەگەنە سلێمانی. رۆژی دواتر دەچێتە بارەگای بەرەی کوردستانی کە لە بینای سەقافەی جەماوەری بو، کاک عومەر فەتاح  بەرپرسی بەرەی کوردستانی بو!

پێکهێنانی بەرەی کوردستانی ئەگەرچی لەژێر شەقی زەمانەدا دامەزرا، بەڵام توانی رۆڵی گەورە لە کۆکردنەوەی هیزەکانی کوردستان و، یەکێتی ریزەکانی گەلدا بۆ راپەڕین بگیرێ، بەڵام بەهۆی نەبونی سەرکردایەتیەکی یەکگرتو، لەشکریکی یەکگرتوی نیشتمانی نەیتوانی پارێزگاری لە سەرکەوتنەکانی راپەرین بکا و، لەماوەیەکی زەمەنی کورتدا، گەورەترین سەرکەوتن گۆڕا بە شکستیکی گەورەو، بەعس توانی کۆنتڕۆڵی هەمو شارە گەورەکان بکاتەوە. ئێستاش پێویستیمان بەهەمان یەکێتی و یەکڕیزی و یەک ئیرادەیی هێزەکان هەیە، بەڵام بەداخەوە هێزە کوردستانیەکان، بەتایبەتی پارتی و یەکێتی پەندیان لەرابردو وەرنەگرت و، لەسەر هەڵەکانیان بەردەوامن و، نمونەیەکی ناشرینی حوکمڕانیان پێشکەش کردوین، کە ئەگەر بەخۆیاندا نەچنەوە، بەدوری نازانین ناڕەزایەتیەکان سەر بکێشن بۆ توندوتیژی گەورەو، خۆیان و میللەتەکەشمان توشی کارەساتی گەورەبکەن.

بەرەو چەسپاندنی ئامانجەکانی راپەڕین کە خۆی لە ئازادی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی و سەروەری یاسا و، حکومەتی هاوڵاتیدا ئەبینێتەوە.