مێژووى سەدەکانى ناوەڕاستى کورد

چۆمان تەقیەدین بنه‌ماڵه‌ی عه‌له‌وی (مه‌حمه‌دعه‌لی پاشا) ‌بنه‌ماڵەیەکی به‌ناوبانگ و ده‌سه‌ڵاتداری وڵاتی میسر بوون کە له‌ نێوان ساڵانی (1805-1953ز)دا بووە ، ‌ڕه‌چه‌ڵه‌کیان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رکه‌سایه‌تیەکی کوردی ئامه‌د (دیاربه‌کر) له ‌باکووری کوردستان ‌به ‌ناوی ئیبراهیم ئاغا‌ ئه‌بو حه‌سه‌ن کوڕی سه‌یفه‌دین عه‌لی کوڕی سالار له‌ خانه‌وادەیەکی به ‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک کوردی خۆرهه‌ڵاتی کوردستان بووه‌ که …

جانێت کلین و. لە ئینگلیزییەوە: عەتا قەرەداخی بەشێک لەو چاکسازییە بەرفراوانەی، کە حکوومەتی ناوەندی عوسمانی هێنا بۆ بینینی ناوەندبوون- مەرکەزیەت- وەکوو ئامانجێکی نوێگەری، لەباریدا بوو یەکێتیی هەرێمایەتی، ئەوەی لە ئیمپراتۆرییەتەکە ماوەتەوە بپارێزیت، هەروەها بۆ بایەخدان بوو بە بڵاوکردنەوەی چەمکە نوێیەکانی هاووڵاتییبوون. ئەم ‌هێشتا ئیمپراتۆرێتێک بوو، بەڵام ئیمپراتۆریتێک کەوتبووە ئەوەی، وەکوو …

لە پەیمانی قەسری شیرین بۆ یەکەمجار کوردستان پارچە کرا دژوار کرماشان ڕۆژی ١٧ی ئایاری ١٦٣٩ دوو ئیمپراتوری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست واتا سەفەوی و عوسمانی بەپێی پەیمانێک خاکی کوردستانیان لە نێوان خۆیان دابەش کرد، ئەوەش یەکەم پارچەکردنی کوردستان بوو. دوای ململانێ و شەڕێکی ١٥٠ ساڵە لەنێوان ئیمپراتۆریەتی سەفەوی (ئێران) و ئیمپراتوریەتی عوسمانی …

نوسینی: توانا حه‌مە كورد وه‌ك یه‌ كێك له‌ دێرینترین نه‌ته‌وه‌كانی سه‌ر زه‌وی ,ده‌ستی داهێنه‌رانه‌ی له‌سه‌رجه‌م بواره‌ كانی ژیان و شارستانیه‌تی ئه‌م هه‌ساره‌یه‌ هه‌یه‌ , په‌نجه‌ مۆری مرۆڤی كوردیش به‌ نیو زۆرینه‌ی شوێَنه‌واره‌ دێرینه‌ كانی ناوچه‌كانی میزۆپۆتامیاوه‌ به‌ ئاشكرا دیاره‌ كه‌سیش ناتوانێت نكۆڵی یان لێ بكات ,به‌ڵام هۆكاره‌ سیاسی یه‌كان و …

سه‌باره‌ت به ته‌سه‌ووف و ته‌ريقه‌تی نه‌قشبه‌ندی و مه‌شايخی هه‌ورامان ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی و مه‌ولانا خالید و شێخی سیراجوددین وه‌رگێڕ: عوسمان نه‌قشبه‌ندی  نه‌قشبندی، ڕێ و ڕه‌وشت (ته‌ریقه‌ت)ێكه كه خراوته پاڵ خواجه « بهاءالدّین نقشبند بخارایی(791 ـ 717 كۆچی) »، به‌ڵام ناتوانین بڵێین به‌هائه‌ددین بنیات دانه‌ری ئه‌و ته‌ریقه‌ته‌یه، چونكه له ڕاستیدا ته‌ریقه‌كه‌ی ئه‌و، هه‌ر …

 نوح رۆژهەڵاتی دەریای ئەرخەبیلی ئەندەنوسی، کە بریتیە لە کۆمەڵە دورگەیەکی گەورە و زۆر دەوڵەمەند بە سەرچاوە سروشتیەکان لە جیهاندا، لەایان دەریاوان و بازرگانانەوە لە زۆر جیهانەوە تا ڕێگەی هاتوچۆی ناو ئاو هەبووبێت سەردانی کراوە. شەپۆل لەسەر شەپۆلی کۆچەریان، لە سەرزەمینی باشوری ڕۆژهەڵاتی ئاسیاوە دەگەیشن، وەرزە بای (مۆنسوون) چینیەکانی لە باکور …

ده‌ستپێک: زۆرێک له توێژەران و ‌مێژوونوسان لەسەر ئەوە کۆکن که‌ ئه‌و ژیاننامه‌ی ئیبن شه‌داد، بۆ سه‌لاحه‌دین ئه‌یوبی نوسیوه‌تەوە، گرنگترین به‌رهه‌مه‌ له‌سه‌ر ئه‌م پاڵه‌وانه‌ مێژوییەى دنیاى ئیسلام‌. زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی له‌باره‌ی ناوبراوه‌وە تویژینەوەیان کردووە، ناچار گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ سه‌ر ئه‌م گێڕانەوەیە، چونکه‌ هاوچه‌رخ به‌ سه‌رده‌می سه‌لاحه‌دین نوسراوه‌ته‌وه‌و زۆرێک له‌ ورده‌کارییه‌کانی شه‌ڕی خاچپه‌رستان و چۆنییەتی …

حەسەن مەحموود حەمه‌كریم به‌شى دووەم وکۆتایی فتووحات سه‌رچاوه‌ سه‌ره‌كییه‌كانى سه‌ره‌تاى ئیسلام له‌ باره‌ى گرتنى حه‌لوانه‌وه‌ ناكۆكن، سوپاى ئیسلام به‌ سه‌ركردایه‌تى قه‌عقاعى كوڕى عه‌مر ڕووی كرده‌ حه‌لوان و ساڵى 637ز گرتى، به‌ڵام به‌لازه‌رى ده‌ڵێ: جابرى كوڕى عه‌بدوڵاى باهیلى به ‌ئاشتى گرتى و خه‌ڵكه‌ ڕاكردووه‌كه‌ى شاره‌كه‌ (ئه‌مانیان) وه‌رگرت و گه‌ڕانه‌وه‌، به‌ڵام خه‌لیفه‌ بن خه‌یات ده‌ڵێ: به‌شه‌ڕى قورس گیرا، ئیبن كه‌سیر …

بۆچی سالم شیعری بۆ ئەحمەد پاشای بابان نەنووسیوە؟ عومەر ئیسماعیل مارف-قەڵادزێ‌ بەرایی: لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بە یەكێك لە دیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لە باشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بە هۆی لێهاتوویی و بیرتیژی پاشا و میرەكانیان و بە سوارچاكی و …

[قەڵای پاشای گەورەی ڕواندز] ( ئیچ قەڵا ) قەلایەكی گرنگی شوێنەوارییە و لەسەر گردێك دروست كراوە لەباكووری ڕواندز بە دووری (۱٥۰۰)م ڕوبەری بینایەی ۱۹م پانە و ۲۲م درێژە كە دەكاتە ٤۱۸ م۲ کەوتۆنە نێوان سەر ڕێگای( ڕواندز ـ سۆران) لەسەردەمی میرنشینەکانی کورد لەکوردستان قەڵا وەک کارگێری و شوێنێکی زۆر پیرۆز …