زانكۆی قوببەهان، گەورەترین زانكۆی باشووری كوردستان ………………………………….. زانكۆی قوببەهان كە دەكەوێتە قەزای ئامێدییەوە لە پارێزگای دهۆك،بۆ ماوەی 600ساڵ زانستە نەقڵی و عەقڵییەكانی تێدا خوێندراوە، تاوەكو ناوەراستی سەدەی بیستەم، قوتابییەكانی دەرچووی ووڵاتەكانی عێراق و سوریا و توركیا و ئێرانی لە خۆگرتووە. ئەم قوتابخانەیە سەر بە میرنشینی بادینانە، كە دروستكراوە لەلایەن سوڵتان …
Read More »كهىو چۆن سیستمى دهرهبهگایهتى له كوردستان دهركهوت….؟ شێوازی دهرهبهگایهتیی لهكوردستان
د. یاسین سهردهشتى دیپلۆماتیك مهگهزین شێوازی دهرهبهگایهتیی لهكوردستان، قۆناغێكی تهواو لهمێژووی كوردستان پیكدێنێت كه بۆ ماوهی چهندین سهده بهردهوام بووه، كه وهك سیستمێكی ئابووری و كۆمهڵایهتیی مێژوویی تهواوی جومگهكانی(ئابووری و كۆمهڵایهتیی و سیاسی و فهرههنگیی و كهلتوریی و یاسایی) ژیانی كۆمهڵی كوردهواریی گرتۆتهوه، ئهو تایبهتمهندییانهی وادهكات ئهم سیستمه لهشێوازهكانی دیكهی …
Read More »نالی کەی کوردستانی جێ هێشتووە؟
نالی کەی کوردستانی جێ هێشتووە؟ ئوسامە حەسیب زۆربەی بۆچوونەکان پێیان وایە، کە نالی لەگەڵ تێکچوونی دەسەڵاتی بابانەکان، سلێمانی بەجێ هێشتووە، تەنانەت مەسعود محەمەد باوەڕی وایە (نالی لەنێوان ساڵی ۱۲٥٤ک کە مەرگی سلێمان پاشای تێدا بووە و ساڵی ۱۲٦۱ک کە حوکمی بابان بەسەرچووە، ڕۆیشتووە بۆ حەج، ئیتر بەر لەوەی توانیبێتی بگەڕێتەوە …
Read More »چی دەزانیت دەربارەی مێژووی قورئانەکەی نگڵ؟
کە سنوری هەرێمی کوردستان تێدەپەڕێنیت بەرە و ڕۆژهەڵاتى کردستان، پاش کاتژمێرێک ڕۆیشتن دەگەیتە گوندى نگڵى سەخت و دڵگیر، نگڵ ئەو گوندەی لە دامێنى چیایەکى سەختدایە و دەکەوێتە ڕۆژئاواى شارى سنەوە و زیاتر لە ٦٠ کیلۆمەتر لە ناوەندى پارێزگاکەوە دوورە. هەرگەشتیارێک بە نگڵدا گوزەربکات، سەرنجى دەچێتە سەر منارەی مزگەوتى گوندەکە، کە …
Read More »ئهلجهزری..ئهو كوردهی 800 ساڵ پێش ئێسته رۆبۆتی دروستكرد
وهرگیراوه له سایتی ووشه بهدیعوزهمان ئهبی عهزی كوڕی ئیسماعیلی كوڕی ڕهزازی جهزری له 1136ی زاینی لهدایكبووه و له 1206 كۆچی دوایی كردووه، مێژوو و ڕیشهی ژیانی ئهو ئهندازیار و میكانیكزانه گهورهیه به ڕوونی دیار نییه، بهڵام سهرچاوهكان سێ شوێنیان بۆ لهدایكبوونی دیاریی كردووه كه بریتییه له “ئامهد، ماردین، جزیرا بۆتان” …
Read More »كاكهییهكان كێن؟ کۆمەڵگە و خەسڵەتەکانی، ئایین و بیروباوەڕیان، سرووت و نەریتەکانیان
شنۆ عوسمان رهشید خهیوون، كه توێژهرێكى بوارى ئایینناسییه، دهڵیت: ”بۆ ئهوهی بهر ئایینه جۆراوجۆرهكان بكهویت و له سرووته نهێنییهكان بگهیت، سهردانی كوردستان و شاخهكانی بكه، بۆت روون دهبێتهوه كه خاكی كوردستان خاوهنى سهرچاوهی دهیان دین و رێباز و سرووتی ئاینییه، رێز له یهك دهگرن، ههرچهنده جیاواز و ناكۆكیش بن“. …
Read More »میرەكانی میرنشینی بابان(پێنجەم):میر بەكر بەگ (1703-1714ز)
میرەكانی میرنشینی بابان(پێنجەم):میر بەكر بەگ (1703-1714ز) عومەر ئیسماعیل مارف هەموو سەرچاوەكان لەسەر ئەوە كۆكن كە بەكر بەگ كوڕی (میر سلێمان بەبە1664-1698ز) بووە و دوای كۆچی دوایی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی مامی وەكو پێنجەم میر و بۆ ماوەی (11) ساڵ بووە بە فەرمانڕەوای میرنشینی بابان، هەروەها لەبەر ئەوەی پیاوێكی رەنگ سوور بووە …
Read More »نامەیەکی شێخ حەسەنی گڵەزەردە بۆ نادر شای ئەفشار
نامەیەکی شێخ حەسەنی گڵەزەردە بۆ نادر شای ئەفشار د.ئاراس محهمهد سالح شێخ حەسەنی گڵەزەردە وەك زانایەكی ئاینی و شێخێكی تەریقەتی قادری و ساداتی بەرزنجە خاوەن پێگەیەكی بەهێز و دەسەڵاتێكی ئاینی و كۆمەڵایەتی بەهێز بووە لە ڕۆژگاری خۆیدا، بۆیە كاتێك سوپای نادر شای ئەفشار کاتێک لە ساڵی (1743ز) دێتە كوردستان و …
Read More »كێ وشەی ئۆرزدی داناوە؟ زانیاری نەزانراو لەسەر ناوی ئۆرزدی
پەیسەر پرێس لە هەموو ئەو وڵاتانەی كە ژێردەستەی وڵاتانی بیانی بوون، چەندین وشە و زاراوە هاتۆتە ناو زمانەكەیانەوە، بەڵام هەندێكیان بە جۆرێك تێكەڵاوی ژیانی خەڵكبوون، بۆتە بەشێك لە زمان و كەلتووریان. یەكێك لە وشانەش كە هاتۆتە عێراق و هەرێمی كوردستانەوە، وشەی ئۆرزدییە كە لە چەندین شوێنی عێراق بوونی هەیە و …
Read More »میرەكانی میرنشینی بابان (نۆیەم) سلێمان پاشای كوژراو (1747-1765)
میرەكانی میرنشینی بابان (نۆیەم)سلێمان پاشای كوژراو (1747-1765) عومەر ئیسماعیل مارف سلێمان پاشا كوڕە گەورەی (خالد پاشای یەكەم1729-1743ز)ی كوڕی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی كوڕی (فەقێ ئەحمەدی دارەشمانە1610-1660ز) بووە. دوای ئەوەی (ئەحمەد پاشا1723-1747ز)ی والی بەغدا بە مەبەستی سزادان و تۆڵەكردنەوە لە (سەلیم پاشا1743-1751ز)ی میری ئەو كاتەی بابان، ساڵی (1747ز) بە سوپایەكەوە هێرشی كردوەتە سەر …
Read More »