مێژووی ده‌وڵه‌تی عوسمانی

سەرهەڵدانی فیرقە ئیسلامییەكان لەسەردەمی پێغەمبەرەوە تا ئێستا وەرگێرانی :حكیم أبوبەكر سەرەتای سەرهەڵدانی بەرەو گروپە فیكری و عەقیدیەكان لەناو ئیسلامدا دەگەڕێتەوە بۆ چەند هۆكارێكی ناوخۆیی نێو مسوڵمانان كە تێیدا ژیاون وگەشەیان كردوە. یەكەم هۆكاری دەركەوتنی ئەم گروپانەش ئەوەبوو كە هەندێك لە مسوڵمانان لە پەیڕەوە ڕەسەنەكەیان لایاندا، لەكاتێكدا كە قورئان وسوننە، هەموو …

كۆنگرەی ئەرزرۆم و سێواس نووسينى: فارووق محمد محمد أمين كۆنگرەی ئەرزڕۆم: لە20ی حوزەیرانی ساڵی 1918دا لە ئەماسیا كۆبونەوەیەكی نهێنی بۆ هەندێك لە سەر لەشكرەكانی سوپا بە سەركردایەتی مستەفا كەمال بەسترا، تیایدا ئاماژەكرا بەوەی كە سوڵتان‌و حوكمەتەكەی هەوڵدەدەن بۆ لەناوبردنی بزوتنەوەی نیشتیمانی كە لەوڵاتدا پەرەی سەندبوو و بەهاوكاری دوژمنان دژی سەربەخۆیی …

چاوخشاندنێ‌ بە سەردەمەكانی مێژووی ئیسلامیدا ئێمە ناتوانین لێرەدا وردەكاری سەردەمەكانی مێژووی ئیسلامی باس بكەین، بەڵام بە كورتی دیمەنی گشتی قۆناغەكانی مێژووی ئیسلامی دەخەینەروو تا ببێتە زانیاریەكی گشتی بۆ خوێنەری ئازیز‌و بەرچاوروونیەك بۆ خوێندنەوە سەبارەت بە قۆناغەكانی مێژووی ئیسلامی. سەردەمی پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم): ئەم سەردەمەش دابەش دەكرێت بەسەر چەند قۆناغێكدا: …

 لەو كاتەی ووڵاتانی ئیستیعماری رۆژئاوا هاتنە ووڵاتی موسوڵمانانەوە ئەو جۆرە ئەحكامانەی شەرع دەربارەی پەیوەندی نيوان موسوڵمان و مەسیحی كە لە زۆر شويندا نەمابوون، هاتنەوە پيشەوەو ئەمجارە ئەحكاميكی تری موفاسەڵەو ليكدابڕانیان  لەسەر پيك هات.. چونكە ووڵاتە ئیستیعمارییە مەسیحیەكان كە هاتنە ووڵاتی موسوڵمانانەوە وەكو ئەهلی زیممەو دۆست و خاوەن ئەمان نەهاتن، بەڵكو …

  ـ 4/4/1826 شەڕی شەمكاری نيوان روسیا و فارس (ئيرانی ئەو كاتە) فارسەكان تيیدا شكان و روسەكان هاتن و تەوريزیان داگیركرد، بەمەش فارس تەنازولی لە نەخچەوان و یەريڤان بۆ روسیا كرد. ـ 19/8/1829 روسیا ناوچەی ئەدرنەی عوسمانی داگیركرد، پاشان ريكەوتنيكی زەلیلانەی بە عوسمانیەكان مۆركرد! كە بە پيی ئەوە دەوڵەتی عوسمانی …

   ئەوانەی هەوڵی چاكسازییان لە ناو دەزگاكانی دەوڵەتی عوسمانیدا زۆر بوون، هەموو تواناشیان سەرڕاستانە خستە گەڕ بۆ ئەوەی بەربەستيك لە ريی ئەو داڕمانە بەردەوامەی دەوڵەتدا راگرن كە رۆژانە هەستیان پي دەكرد! ئەمانەش هەیانبوو لە ریزی سیاسەتمەدرانی عوسمانی بوون، هەیانبوو لە دادوەرو بیرمەندو زاناو شەرعناسانی كۆمەڵگەكە بوون، هەموو هەر هەستیان بەو …

 بارزان و بارزانیەکان لە بەڵگەنامەکانی عوسمانی دا نوسینی:نوری بێخاڵی ئێدوارد گالیانۆ دەڵێ: “مێژوو هەرگیز ناڵێ ماڵئاوا، بەڵکوو بەردەوام دەڵێ دواتر دەتانبینمەوە”. بەم پێیە بێت، ئەو سەردەمانە بەسەر چوون کە خەڵک پێیوابوو، مێژوو بریتییە لە ئەفسانە و چیڕۆکی بەرئاگردان و وڕێنەکردن و شتی لەو بابەتە، بەڵکوو مێژوو بۆ خۆی زانستێکی سەربەخۆیە، …

لایەنی فیكری لەدەورانی عوسمانیدا لەبەر چی یاسایەك دەرناچێت بۆ وەستاندنی ئەو شتانەی لەلایەن خەڵكیەوە بەكار دەبرێ؟ ئەمە پرسیاری موستەفای كوڕی عەبدوڵڵایە كە ناسراوە بە (چەلەبی نوسەر) یان حاجی خەلیفەی فەیلەسوف و مەوسوعی و زانای گەورەی عوسمانی لەبەرامبەر قازی زادەلیدا كە دەیوت قاوە و جگەرە بیدعەیە چونكە لە خۆرئاواوە دەهێنرێت. چەلەبی …

عوسمانی كوڕی فۆدی موجاهیدە ئازاكەی ئەفریقا وەرگێڕانی :زانا قەرەداغی عوسمانی كوری دان فۆدیو یان عوسمان كوڕی فۆدی ناوی ئەو موجاهیدە تێكۆشەرەیەكە لە كیشوەری ئەفریقا دژ بە بیدعەو هۆزەو وەسەنییەكان تێكۆشا. وەدامەزرێنەری خیلافە سۆكۆتۆ یە كە بەهێزترین مەملەكەتی ئیسلامی بووە,لە كات و سەردەمی خۆیدا,ئەفریقا یەكەم شوێنە لەدوایی مەكە ئاینی ئیسلامی پێگەشت …

بارودۆخی دەوڵەتی عوسمانی لە سەردەمی سوڵتان عبدالحمیدی دووەم   تەخت بارودۆخی دەوڵەتی عوسمانی لەوپەڕی خراپی دابوو : 1-لەڕووی ئابووری كورت هێنان هەبوو لە بودجەدا . 2-لەناوچەی بەڵقان شۆڕش بەرپابوو. 3-بیرۆكەی جیابوونەوە هاتبوە ئاراوە،بۆیە بڕیارەكان وەكو خۆی جێ بەجێ نەكران. 4-لەسەرئاستی دەرەوەش سوڵتان عبدالحیدی2 دژایەتی ڕوسیای دەست پێكردبوو . 5-لەلایەنی سەربازی …