بەشی مێژووی كورد

ته‌ها سلێمان پێشەكی جینۆسایدی كورد، لەباشووری كوردستان “عێراق” چەندین وێستگەی جۆراو جۆری بەخۆوە بینیوە. بەعس وەك پارتی فەرمانڕەوای عێراق لە ساڵی 1963 تا 2003 گەورەترین بەرپرسیارێتی تاوانەكانی جینۆساید دژ بەگەلی كورد لەئەستۆ دەگرێ‌، ئێمە لێرەدا ناتوانین هەموو وێستگەكانی ئەم تاوانەو تەواوی وردەكاری و لایەنە جیاجیاكانی ڕوون بكەینەوە، بەڵكو دەكرێ‌ تەنها …

ته‌ها سلێمان ووشەی قەڵادزێ‌؟ وەك هەر وشەو دەستەواژەیەكی تر، وشەی “قەڵادزێ‌” گفتوگۆ هەڵدەگرێ‌، زۆرێك لە شارەزایان سەبارەت بە ناوی قەڵادزێ‌ دەڵێن دوو بۆچوون هەیە كە یەكەم پێی وایە لە دوو ووشەی (قەڵا، دژ) هاتووە و ووشەی دژ لە فارسی واتەی قەڵایەو بەم پێوەرەش واتە (قەڵای قەڵاكان). بۆچوونی دووەم تێكەڵ بوونەوەی …

ئا: سات محەمەد له‌نێو ئه‌وانه‌ی‌ مێژووی‌ زیاتر له‌په‌نجا ساڵی‌ رابردووی ئێمەیان‌ دروستكردووه‌، مه‌لا مسته‌فا بارزانی‌‌و تاڵه‌بانی‌‌و ئیبراهیم ئه‌حمه‌د له‌ڕیزی‌ پێشه‌وه‌دان. به‌شێكی‌ گرنگی‌ به‌رگی‌ یه‌كه‌می‌ یاداشته‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ (كه‌ له‌لایه‌ن عیرفانی‌ قانعی‌ فه‌رده‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌) جگه‌ له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ تافی‌ لاوێتی‌، ته‌رخانه‌ بۆ تیشك خستنه‌سه‌ر ره‌گ‌و ریشه‌كانی‌ ئه‌و ململانێ‌ تونده‌ی‌ كه‌ له‌نێوان مەلا مستەفا‌و ئیبراهیم …

د.سامان حسێن ئه‌م قۆناغه‌ی مێژووی كورد ره‌نگه‌ یه‌كێك بێت له‌و لایه‌نه‌ هه‌ره‌ گرنگانه‌ی، كه‌ له‌ كارو به‌رهه‌مه‌كانی رۆژهه‌ڵاتناسیی نیوه‌ی یه‌كه‌می سه‌ده‌ی بیسته‌می بریتانیدا بایه‌خی پێدراوه‌، تایبه‌ت له‌ جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م به‌دواوه‌ و دوای ئه‌وه‌ی، كه‌ بریتانییه‌كان ده‌سه‌ڵاتی راسته‌وخۆیان به‌سه‌ر به‌شێكی كوردستاندا سه‌پاند و كێشه‌ و مشتومڕی قورسیشیان له‌سه‌ر به‌شه‌كانی تر …

نوسینی: توانا حه‌مە كورد وه‌ك یه‌ كێك له‌ دێرینترین نه‌ته‌وه‌كانی سه‌ر زه‌وی ,ده‌ستی داهێنه‌رانه‌ی له‌سه‌رجه‌م بواره‌ كانی ژیان و شارستانیه‌تی ئه‌م هه‌ساره‌یه‌ هه‌یه‌ , په‌نجه‌ مۆری مرۆڤی كوردیش به‌ نیو زۆرینه‌ی شوێَنه‌واره‌ دێرینه‌ كانی ناوچه‌كانی میزۆپۆتامیاوه‌ به‌ ئاشكرا دیاره‌ كه‌سیش ناتوانێت نكۆڵی یان لێ بكات ,به‌ڵام هۆكاره‌ سیاسی یه‌كان و …

دواى هاتنى مه‌ولانا خالیدى نه‌قشبه‌ندى و بوژاندنه‌وه‌ى ڕشته‌ى ته‌سه‌وف ‌و عیـرفان له‌ كوردستاندا، خه‌ڵكانێكى زۆر بوونه‌ هه‌وادار و موریدى ئه‌و ڕێبازه‌ و خه‌ڵكێكى زۆرى زانا و خواناسیش له‌ بۆته‌ى عیـرفاندا توانه‌وه‌ و له‌ژێر ڕۆشنایى فه‌رمایشتى په‌روه‌ردگاردا (وتلك الایام نداولها بین الناس) ده‌ره‌نجام، ترۆپكى به‌رزى ‌و پیـرۆزیى ئه‌م تاجه‌ له‌ ده‌ستى …

نووسەر: یاسین تەها تا ئێستا لەسەر ژیانى سێخ خالید شارەزوریی كە لە جیهانی تەسەوفدا هەڵگری نازناوی “مەولانا” یە نزیكەی 20 بەرهەمی نوسراو و چاپكراو بەردەستن کە بەشێکیان هى سەردەمى ژیانى خۆیەتى، بەڵام هێشتا هەندێک وردەكاریی لە ژیانى ئەم سۆفییە ناودارە هەر ون و نادیارن بەتایبەت ئەوكاتەی گەیشتووەتە هیندستان و خەلافەتی …

 ئارام عه‌لی سه‌عید  كه سه رده سته ، هه موو مه ستانه خالد نه مامێ‌ باخێ‌ كوردستانه خالد فیدات بم نیشتمان بۆ شاره زوورت روناكه شام و ئه سته مبوڵ به نوورت مه‌ولانا خالیدی كوڕی ئه‌حمه‌دی كوڕی حوسێن، ساڵی ١١٩٣ ك – ١٧٧٢ له‌قه‌رداغ له ‌دایكبووه، ناسراو بووه‌ به‌ (ضياء الدین) …

سه‌باره‌ت به ته‌سه‌ووف و ته‌ريقه‌تی نه‌قشبه‌ندی و مه‌شايخی هه‌ورامان ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی و مه‌ولانا خالید و شێخی سیراجوددین وه‌رگێڕ: عوسمان نه‌قشبه‌ندی  نه‌قشبندی، ڕێ و ڕه‌وشت (ته‌ریقه‌ت)ێكه كه خراوته پاڵ خواجه « بهاءالدّین نقشبند بخارایی(791 ـ 717 كۆچی) »، به‌ڵام ناتوانین بڵێین به‌هائه‌ددین بنیات دانه‌ری ئه‌و ته‌ریقه‌ته‌یه، چونكه له ڕاستیدا ته‌ریقه‌كه‌ی ئه‌و، هه‌ر …

نوح رۆژهەڵاتی هەمیشە لەکاتی باسکردنی کۆماری جوانەمەرگی کوردستان لە مەهاباد بیرمان تەنها بۆ یەک کەس دەچی، ئەویش قازی محەمەدە، بەڵام بێگومان لە پشت هەر پیاوێکی بەهێز ئافرەتێک هەیە، لێرەدا دەمەوێ باس لە ڕۆڵێ خێزانی پێشەوا بکەم لە پشتگیریکردنی پێشەوا، هەروەها چارەنووسی خانەوادەکەی دوای لەسێدارەدانی. مینا خانمی حەسەنخاڵی، هاوسەری پێشەوای نەمر، …