چوار شه‌ممه‌ , تشرینی یه‌كه‌م 8 2025
Home / مێژووى جیهان (page 60)

مێژووى جیهان

تایبه‌ت به‌ مێژووی جیهان

خەنجەرەكەی فیرعەون زانایانی تووشی شۆك كرد

لەساڵی 1925 زانای شوێنەوارناس هاورد كارتەر دوو خەنجەری لە نێو ئەو تابووتە دۆزییەوە كە جەستەی تووت عەنخ ئاموون دۆزییەوە كە مێژووەكەیان بۆ سێ هەزار و 300 ساڵی پێش زاین دەگەڕایەوە و یەكێكیان ئاسن بوو و ئەوەی تریشی لە زێر پێكهاتبوو. لەو كاتەوە زانایان بەردەوام بەدوای نهێنییەكانی ئەو خەنجەرە ئاسنینەی فیرعەوت …

Read More »

لەبارەی كۆمپیوتەر، ئەم مێژووە بزانە

ئەو كۆمپیوتەرەی زۆربەی زۆری كەسەكان بەكاریدەهێنن بە چەندین قۆناغدا تێپەڕیووە تا گەیشتۆتە ئەو شێوەیەی كە ئێستا هەیەو داهێنان لە گەشەكردنی ئەو ئامێرەشدا هەروا بەردەوامە. لەساڵی (1943) دا جۆرێك كۆمپیوتەر هەبووە كە ناوی (Colossus)بووەو پشتی بەستووە بە كردنەوەی ئەو جفرەیە كە (بیلچی پارك) دروستی كردووەو توانیویەتی لە چركەیەكدا (5000) كردە ئەنجام …

Read More »

ئایینزا له‌ دیدی دكتۆر مسته‌فا زه‌ڵمیدا

ئایینزا له‌ دیدی دكتۆر مسته‌فا زه‌ڵمیدا   خۆبه‌ستنه‌وه‌ی زانایان به‌ تاكه‌ئایینزایه‌كه‌وه‌‌ و خۆدورگرتنیان له‌ بۆچوونی ئایینزا‌كانی تر، بواری بیركردنه‌وه‌‌ و تێگه‌یشتنی ئه‌و زانایانه‌ی ته‌سك كردۆته‌وه‌‌.   زه‌ڵمی، بێبه‌رهه‌می زانایانی كوردیش له‌ بواری فیقهی ئیسلامییدا ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ پابه‌ندبوونیان به‌ تاكه‌ ئایینزایه‌كه‌وه،‌ كه‌ ئه‌ویش ئایینزای شافیعییه‌. رێدار ئه‌حمه‌د “كاروانی ژیانم” یاداشته‌كانی دكتۆر …

Read More »

وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و جەنگی دووەمی جیهانی

توێژینەوەیەكە لەنوسینی عبدالخالد صابر بەسەرپەرشتی د. عپمان علی 2011 ئەم تویژینەوەیە لەم چەند باسانە پێَكهاتووە. 1- باسی یەكەم/ كورتەیەك لە بارودوخی سیاسی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەر لە هەڵایسانی جەنگی دووەمی جیهانی. 2-باسی دووەم/ بەشداریكردنی ئەمریكا لە جەنگی دووەمی جیهانی هەڵوێست‌و هۆ كارەكانی 3-باسێ‌ سێیەم/وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەسەر وبەندی جەنگی دووەمی …

Read More »

چۆن چای بووه‌ هۆكاری جووڵانی شۆڕشی ئه‌مریكی

چۆن چای بووه‌ هۆكاری جووڵانی شۆڕشی ئه‌مریكی؟   وەرگێڕانی:موزەفەر کاکل   یاسای چا كه‌له‌ساڵی ١٧٧٣ حكومه‌تی به‌ریتانی سه‌پاندی به‌یه‌كێك له‌ڕێككاره‌كان له‌سه‌ر مستعمره‌ ئه‌مریكییه‌كان داده‌نرێت  كه‌ كه‌قه‌رزێكی زۆری خسته‌ سه‌ر شانی ئه‌مریكییه‌كان له‌ماوه‌ی ئه‌و ده‌یه‌ی پێش شۆڕش كه‌به‌رده‌وام بوو له‌نێوان ١٧٨٣-١٧٧٥.هۆكاری سه‌ره‌كی ئه‌و یاسایه‌ زیادكردنی به‌ده‌ستهێنانی داهات نه‌بوو له‌ مستعمره‌كان به‌قه‌ده‌ر …

Read More »

یەكێتی ئیتاڵیا 1861ز ئامادەكردن و نووسینی: محمد علی فتح الله

یەكێتی ئیتاڵیا 1861ز ئامادەكردن و نووسینی: محمد علی فتح الله كورتە باسێك لەسەر یەكێتی ئیتاڵیا ( الوحدة الإيطالية ) 1861ز : ئامادەكردن و نووسینی : محمد علی فتح الله ئیتاڵیا یەكێكە لە وڵاتە ئەوروپیەكان كە رۆڵی كاریگەر و گرنگی هەبوو لە كیشوەری ئەوروپا ئەوەش لەبەر ئەمانە : 1- مەركەزی پاپاوی …

Read More »

گوتاری (گفتمان Discourse) رۆژهەڵاتناسی   زاراوە، رەوڕەوەی مێژوویی 

ئەفراسیاب گرامی  دەلاقە:   قۆناخی نوێی توێژینەوە‌و لێكۆڵینەوەی ئەوڕۆكەی رۆژهەڵاتناسی، بۆتە مژاری كۆڕ‌و كۆمەڵە جیهانییەكان، چ لە ئاستی سیاسی ـ ئابووری‌و چ لە ئاستی فەرهەنگی ـ شارستانییەتدا، دیاردەیەكی نوێ‌‌و تێڕامانێكی نوێ‌ لە هەمبەر رۆژهەڵاتەوە پێناسە دەكرێ‌. بەسەرنجدان لە گۆڕانكارییەكانی جیهان لە پانتایی نێونەتەوەییدا‌و رووبەڕووبوونەوەی رۆژهەڵاتناسی لەگەڵ رەوتی بەجیهانیبوون یان گلوبالیزم …

Read More »

10 بەناوبانگترین دادگاییكردن لە مێژوودا

10 بەناوبانگترین دادگاییكردن لە مێژوودا خەندان- ڕەوا مەحمود رۆژانە خەڵکانێک لەم جیهانەدا دادگایی دەکرێن و هەرکەسێک بە قەبارەی تاوانەکەی سزای یاسایی دەدرێت، بەڵام هەر زوو بیردەچێتەوە و مێژوو باسیان ناکاتەوە، بەڵام 10 جۆر دادگاییکردن هەیە کە مێژوو لە یادیان ناکات و وەک بەناوبانگترین دادگاییکردن ناسێنراون. – چاوشیسكۆ، ڕۆمانیا دادگاییكردنی دیكتاتۆری …

Read More »

ژیاننامەی جۆرج واشنتۆن

فرانک فریدێڵ و هاگ سیده‌ی وه‌رگێڕانی له‌ ئینگلیزیه‌وه‌: خه‌سره‌و ئه‌ڵماسی جۆرج واشنتۆن ڕۆژی 30 مانگی گوڵانی 1789، له‌ کاتێک‌دا که‌ له‌ سه‌ر باڵکۆنه‌که‌ی هۆڵی فیدراڵ له‌ وۆڵ ستریتی نیۆیۆرک وەستابوو، وه‌ک یه‌که‌م سه‌رۆک کۆماری وڵاته‌ یه‌کگرتووه‌کان سوێندی یاسایی خوارد. له‌ نووسراوێک‌دا بۆ جه‌یمز مه‌دیسۆن ده‌ڵێ:» وه‌ک سه‌ره‌تای هه‌ر شتێک، له‌م …

Read More »

ژیاننامه‌ی تۆماس جێفرسۆن (٣)

فرانک فریدێڵ و هاگ سیده‌ی و: له‌ ئینگلیزیه‌وه‌: خه‌سره‌و ئه‌ڵماسی سێیه‌م سه‌رۆک کۆماری ئه‌مریکا (خوله‌کانی سه‌رۆکایه‌تی 1809-1801) ن. فرانک فریدێڵ‌ و هاگ سیده‌ی و. له‌ ئینگلیزیه‌وه‌: خه‌سره‌و ئه‌ڵماسی له‌ گه‌رماوگه‌رمی ململانێی حیزبی له‌ ساڵی 1800دا، تۆماس جێفرسۆن له‌ نامه‌یه‌کی تایبه‌تی‌دا ده‌نووسێت: « سوێندم له‌ به‌رده‌م خوای مه‌زندا خواردووه‌ که‌ دوژمنی …

Read More »