نووسینی : مارکۆ مارتین لە ئەڵمانییەوە: ئەردەڵان عەبدوڵڵا بازرگانە عەرەبەکان، پاشا عوسمانییەکان، کۆمپانیا پورتوگالیی و ئینگلیزەکان، بە بازرگانیکردنی کۆیلە بۆ زەریای هیندی، خەڵکانێکی زۆریان بۆ ئەم مەبەستە بەکاردەهێنا. ئەمەش مێژوونووس «Michael Mann میشائیل مان» لە کتێبێکدا ئەم راستیانە دەردەخات. لە بارەی قۆناغی «کۆیلەداری»ەوە، ئێمە تەنها کۆمەڵێک وێنەمان لەبەرچاوە، کە زیاتر …
Read More »چۆنیەتی شێوازی کوشتنەکەی فیرعەون ئاشکرادەبێت
خەندان- جۆراوجۆر لە توێژینەوەیەکی چڕوپر و پر ماندوبوندا، کچە توێژەرێکی میسری شێوازی کوشتنەکەی (سقنن ڕەع تاعا)ی دوەم کە یەکێک بووە لە فیرعەونەکان، ئاشکرادەکات و دوای چەندین لێکۆڵینەوە لەڕێگای ئامێری تیشکییەوە (CT Scan) دەگاتە دەرئەنجامێکی گەورە. دکتۆر سەحەر لەڕێگەی تیشکی تەنورییەوە (CT Scan) پشکنین و بەدواداچونی بۆ جەستەی مۆمیاکراوی سقننی دوەم …
Read More »لەناو تاڵەکانی قژی شاژنێکی فیرعەونەکاندا مادەیەکی نامۆ دەدۆزرێتەوە
لەناو تاڵەکانی قژی شاژنێکی فیرعەونەکاندا جۆرە مادەیەکی نامۆ دەدۆزرێتەوە کە ئەوکات بۆ جوانکردن و ڕازاندنەوەی قژی ئەو شاژنانە بەکارهێندراوە، هەربۆیە لەئێستادا شیکردنەوە و پشکنینی زانستی جیاوازی بۆ ئەنجام دەدرێت. بەگوێرەی هەواڵێکی ماڵپەری ڕوسیا تودەی کە لە زاری مستەفا ئیسماعیلی بەڕێوەبەری کۆگای مۆمیاواتەکانی مۆزەخانەی نیشتمانی شارستانیی میسرییەوە بڵاویکردوەتەوە، لەناو تاڵەکانی قژی …
Read More »مێژووی سەرهەلدانی مورتەزەقە ( بەکرێ گیراو )
سەرەتا مورتەزەقە بە هەموو ئەو کەسانە دەگوتریت کە لەلایەن دەسەڵاتیك بەکرێ دەگیرێن بە پێدانی برێک پارە ، کە ئەو کەسانە هیچ پەیوەندیەکی خاک یان نیشتیمان یان زمان یان نەتەوە بەیەکەوەیان گرێ نادات جگە لە پارە ئەمانە گرێبەستێکی کاتی لەنێوانیان داهەیە تا تەواو بونی کارەکەیان و دواتر دەگەرێنەوە ئەو شوێنەی کە …
Read More »له ئیتاڵیا، ئێسك و پروسكی 9 مرۆڤی نیاندهرتاڵ دۆزرایهوه
لە دۆزینەوەیەکی دەگمەندا لە ئەشکەوتێکی نزیك رۆمای پایتەختی ئیتاڵیا، ئێسك و پروسکی ژمارهیهك مرۆڤی نیاندەرتاڵ دۆزرایەوە، کە مێژووەکەیان بۆ 100 هەزار ساڵ لەمەوبەر دەگەرێتەوە. وەزیری رۆشنبیری ئیتاڵیا دەڵێت: ئەم دۆزینەوەیە پێویستە لە هەموو جیهان باس بکرێت، چونکە لێکۆڵینەوە و دۆزینەوەکانی تایبەت بە نیاندەرتاڵەکان دەوڵەمەندتر دەکات. ئهم دۆزینهوهیه بهرههمی كنه و …
Read More »پێشینەی هەندێک لە نەخۆشییە عالەمگیرەکان:
تاعوون: تاعوون کە بە کوشندەترین نەخۆشی ناو دەبرێ، بۆ یەکەمجار ساڵی ٥٤١ی زایینی لە میسر سەریهەڵدا و نزیکەی ٢٥ میلیۆن کەسی لە سەرانسەری جیهان کوشت. تاعوونی رەش: ساڵی ١٣٤٧ی زایینی لە ناوچەی کریمە سەریهەڵدا و لە ماوی شەش ساڵدا نزیکەی ٣٠ میلیۆن کەسی کوشت. ئەو تاعوونە تا سەدەکانی دواتریش ماوە …
Read More »ژنی پێش مێژوو و جێهێشتنی قووڵایی تاریکی
ماریلین پاراتو ماتیس لە فارسییەوە: ئەرسەلان حەسەن ڕەوتی مێژوو چۆن بەرەو پێش ڕێی دەکرد ئەگەر وێنەکێشانی ئەشکەوتەکانی پێش مێژووی لاسکۆ، ڕاوچییانی گاکێوی و وەستاکارانی پێش ئێمە، ژن دەبوون؟ یەکەم لێکۆڵەرەوانی شارەزای سەردەمی پێش مێژوو، بە پراکتیککردنی مۆدیلێکی باوکسالارانە و یاسای تیۆلۆژی بەرەنجامی، بوونە هۆی سەر هەڵدانی ئەو ئوستوورانەی کە ژن …
Read More »مێژووی دەزگای هەواڵگری لە فیرعەونەکانەوە بۆ CIA ئەمریکا
ئەردەڵان عەبدوڵڵا هیچ کاتێک حەزم بە بابەتی هەواڵگریی و ئەمنی نەبووە، لەوانەبێت لەمەشدا سەرقاڵبوونم بە ئەدەب و فکرەوە هۆکارێک بوبێت، بەڵام لەم ماوەیەی پێشوودا بە رێکەوت چاوم بە کتێبێک کەوت، باسی مێژووی دەزگای هەواڵگریی دەکرد لە جیهاندا، راستییەکەی ناوەڕۆك و بابەتە گرنگەکانی ناو کتێبەکە زۆر سەرسامی کردم و کۆمەڵێک زانیاریی …
Read More »سێ ههزار ساڵ لەمەوبەر لەپێناو خودا قوربانی به مرۆڤ كراوه
زانایانی شوێنهوارناسیی بەریتانی، ههندێ ئێسكی مرۆڤیان دۆزیوهتهوه كه پێیان وایه دهگهڕێتهوه چاخی ئاسنین و بهپێی شیكردنهوهكانیان بۆیان دهركهوتووه، ئهو مرۆڤانه وهك قوربانی لهبهردهم خوداوهندهكاندا كوژراون. ماڵپهڕی “تهلهڤراف”ی بەریتانی بڵاوی كردهوه، رووفاتی 26 كهسیان له ناوچهیهكی ئۆكسفۆرد شایری بەریتانی دۆزیوهتهوه كه له تهنیش ئێسكی ئاژهڵ و پاشماوهی كهرهستهی ماڵ وهك چهقۆ …
Read More »نهێنی ئهو دانیشتووانهی له مێژوودا ونن
نهێنی ئهو دانیشتووانهی له مێژوودا ونن توێژهرهوان لهناوچهیهكی شوێنهواریی لهسكۆتلهندا گهنجینهیهكیان ئاشكرا كردوه كه چهندین پارچهی شوێنهواریی تێدایه و دهگهڕێتهوه بۆ هۆزی (بیكتس) كه 1600 ساڵ پێش ئێستا ژیاون. لهچوارچێوهی یهكێك لهگهورهترین پرۆسهی كنه و پشكنیندا له سكۆتلهندا، زانایانی شوێنهوارناسی زانكۆی (Aberdeen) بهسهرۆكایهتی دكتۆر گۆردون نۆبیڵی سهرۆكی زانكۆكه، پرۆسهی كنه …
Read More »