مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

نوسینی : دکتۆر جەبار قادر ئەو بەڵگەنامە فەرمییانەی دەوڵەتی عیراق کە هێزەکانی ئەمێریکا دەستیان بەسەردا گرت و دواتر وەزارەتی بەرگری ئەو وڵاتە لە سەر تۆڕی ئینتەڕنێت بڵاویکردنەوە، ڕۆشنایی دەخەنە سەر ئەو پەلامارە کیمیاوییانەی کرانە سەر گوند و ناوچەکانی کوردستان لە نیوەی یەکەمی ساڵی 1987، واتا بەر لە کیمیابارانکردنی هەڵەبجە بە …

د. جەبار قادر قوتابخانەی هۆزەکان یا مەکتەبی عەشیرەتەکان یاخود عەشیرەت مەکتەبی هەمایۆنی بە فەرمانی سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم لە ئەستەموڵ کرایەوە. ئەم قوتابخانەیە تایبەت بوو بۆ پەروەردەکردنی منداڵانی سەرۆك هۆز و بنەماڵە ناودار و بەهێزەکانی ویلایەتە دووردەستەکانی دەوڵەتی عوسمانی. قوتابخانەکە لە ئوکتۆبەری ١٨٩٢ لە ئەستەموڵ بە فەرمانی ڕاستەوخۆی سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم …

نەهامەتی ئایندە،نەهامەتی زمانەوانییە سەلام ناوخۆش پرۆفیسۆری یاریدەدەر لە زمانەوانی بەناوی خوای گەورە دەروازە زمان شان بە شانی حوكمڕانی بەرەو پێش دەچێت . ئەو قەتیسبوونەی زمانی كوردی لە ئاخاوتنی كوردی هەتا بەرایی سەدەی نۆزدەهەم دەگەڕێتەوە بۆ غیابی حوكمڕانی كوردی . لەم نووسینەدا ڕوناهی دەخەینە سەر دوو ئەزموونی زمانەوانی حوكمڕانی كوردی لە …

سه‌عید نورسی له‌زمانی (پیره‌مێرد)ه‌وه‌تیشكێك له‌سه‌ر كاری هاوبه‌شیان‌ و خزمه‌تی هه‌ردووكیان به‌پرسی نه‌ته‌وه‌كه‌یان د. عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز هاوده‌نگیی‌ و هاوهه‌ڵوێستیی نورسی ‌و پیره‌مێرد له‌هه‌ڵگرتنی خه‌می نه‌ته‌وه، خاك ‌و ئوممه‌تدا، ‌وای لێكردن كه‌هه‌ردووكیان پێكه‌وه‌ببنه‌ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ئیداره‌ی ئیتتیحادی محه‌ممه‌دی. پیره‌مێرد پاش دووركه‌وتنه‌وه‌له‌ئه‌سته‌نبوڵ ‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ سلێمانی، له‌چه‌ندین جێی ڕۆژنامه‌ی ژین باسی سه‌عید نورسی ده‌كات‌، …

جینۆسایدی باكووری كوردستان ‌ تەها سلێمان ‌ (یەکەم) په‌یڤێك توركیا، به‌درێژایی مێژووی حكومڕانی تیایدا به‌شێوه‌یه‌كی زۆر دڕندانه‌و دوور له‌هه‌موو به‌ها مرۆییه‌كان، بێڕه‌چاوكردنی یاساو ڕیساو پێوه‌ره‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان، روبه‌ڕوو كوردستان‌و گه‌لی كورد بۆته‌وه‌ له‌و به‌شه‌ی كه‌ داگیریكردووه‌. به‌ هه‌ڵدانه‌وه‌یه‌كی خێرای لاپه‌ڕه‌كانی مێژوو، به‌ڕه‌وانی ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن كه‌ گه‌لی كورد، له‌و به‌شه‌ی نیشتمانه‌كه‌ی «باكوور» …

  لە كۆنەوە كەسانێكی زۆر هەن پێیان خۆش بووە جێگا و شوێنێك هەبێت بۆ ئەوەی پشوویەكی تێدا بدەن و لە هەمان كاتیش خۆشەویست و ئازیزانی تێدا ببینن، جا باشترین شوێنی جارانیش چایخانە و قاوەخان بووە، بۆیە هەر لەو سەردەمەدا چەندین شوێنی دیاریكراو لە شێوەی چایخانە و قاوەخانە بە شەو و …

ڕۆژی هه‌ینی (٢٨/١١/١٣١١ هەتاوی) ١٧/٢/١٩٣٣ زایینی له‌ گه‌ڕه‌کی سه‌هۆڵخانه‌ی شاری مه‌هاباد له‌ دایکبووه‌. له‌ سه‌رده‌می کۆماری کوردستان، سوله‌یمان بۆ خویندن ده‌نێردرێته‌ شاری ته‌ورێز.‌ دوای جوانه‌مه‌رگبوونی کۆماری کورد و گێرانی باوکی، ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ مه‌هاباد و ده‌ست به‌ خوێندن ده‌کاته‌وه‌. کاتێک که‌ باوکی بۆ تاران دوور ده‌خرێته‌وه‌، سوله‌یمانیش ده‌چێته‌ تاران و له‌ وێ …

ساداتی نه‌هری یان گه‌یلانیزاده‌ی کوردستانی نێوه‌ندی نووسینی: مارتین ڤان بڕاونێسن وه‌رگێڕان له‌ ئینگلیسییه‌وه‌: حه‌سه‌نی قازی بنه‌ماڵه‌یه‌ک له‌ عوله‌ما که‌ خۆیان به‌ تۆره‌مه‌ی عه‌بدولقادری گه‌یلانی ده‌زانن ده‌ورێکی به‌رچاویان گێڕا له‌ مێژووی کووردستانی نێوه‌ندی دا له‌ کۆتاییه‌کانی سه‌ده‌ی 19هه‌م و به‌رایی سه‌ده‌ی 20مدا. ئه‌وان به‌ ساداتی نه‌هری به‌نێوبانگن، نه‌هری نێوی گوندی شوێنی …

نووسینی: مارتین ڤان بڕاونێسن وەرگێڕان لە ئینگلیسییەوە: حەسەنی قازی لە مانگەکانی فێڤرییە و مارسی ١٩٢٥ کۆماری لاوی تورکییە بە ڕاپەڕینێکی جووتیرانی کورد کە بەخێرایی بە بەشێکی گەورەی ئوستانە ڕۆژهەڵاتییەکانیدا بڵاو بووەوە ڕاتڵەکا [ بڕاونێسن ١٩٧٨؛ فرات ١٩٧٠، جەمال ١٩٥٥؛ تۆکەر ١٩٦٨؛ ئولسۆن و تاکر، ١٩٧٨]. دەستە و تیپەنی کەمچەکی جووتێران …

مێژوو بۆ زۆر مەبەستی ئەرێنی تۆمار دەکرێت کە لە سەردەمی مۆدێرندا لە بەر پاراستنی بەرژەوەندی هێز و لایەنی رامیارییەوە تووشی خەوشەداربوون و چەواشەکران بووە. حکومەتەکان و هەندێک لە نووسەرانی سەر بە ڕێبازی جۆراوجۆر، تەکنیک و شێوەی جۆراوجۆر بۆ شاردنەوەی راستییەکان و نەخشاندنی مێژووی دڵخوازی خۆیان بە کار دەبەن. لە هەندێک …