مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

عومەر ئیسماعیل مارف-قەڵادزێ‌ بەرایی: لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بە یەكێك لە دیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لە باشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بە هۆی لێهاتوویی و بیرتیژی پاشا و میرەكانیان و بە سوارچاكی و ئازایەتی هێزێكی شەڕكەر و چاونەترسی سەربازیەوە، توانیوویانە بەردەوام …

له‌ کۆتاییەکانی سەدەی پازدەهەمی زایینی لە ڕۆژهەڵاتی میرنشینی سۆران میرنشینێک بە ناوی(بابان) دامەزرا. ئەم میرنشینە دوای ملکەچکردنی هەندێ ناوچە و هۆزی دەورووبەر بەرەو باشوور فراوانخوازی کرد و ناوچەکانی شارباژێڕ و کەرکووک و کفری داگیر کرد. لەم  میرنشینەدا چوار بنەماڵە حوکمیان دەکرد تالە کۆتاییەکانی سەدەی شازدەدا هەڵوەشایەوە. لە ناوەڕاستی سەدەی حەڤدەدا(فەقێ …

خەندان-هاوار عەباس ‎(( ئێوه‌ حه‌قیقه‌ته‌ن گیانى میلله‌تی خۆتانن ، ئه‌و ره‌نجانه‌ى كه‌ ده‌یانكێشن هیچ وه‌ختێك له‌بیرناچیته‌وه‌ , ئه‌سله‌ن میلله‌ت و وه‌ته‌ن په‌رستانی وه‌كو ئێوه‌ مایه‌ی ته‌ره‌قه‌ی میلله‌تن )) ئه‌مه‌ نامەی مینۆرسكیە له‌له‌نده‌نه‌وه‌ له‌سالى 1937 بۆ حوسێن حوزنى موكریانى نووسیوە. ‎چه‌رخی زه‌مانه‌‌ هه‌موو شتێك ئه‌هاڕێ و له‌ بیریان دە‌باته‌وه‌، به‌ڵام ‌ …

پێشه‌كی رووداوه‌كانی نێو قۆناغی مێژووی هاوچه‌رخی كورد پێویستیان به‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌و له‌سه‌ر راوه‌ستانی بابه‌تیانه‌ هه‌یه‌، له‌ رێگه‌ی گرتنه‌به‌ری میتۆدی زانستییه‌وه‌، چونكه‌ ئه‌و رووداوانه‌ به‌شێكن له‌ مێژووی میلله‌تی كورد ‌و كاریگه‌رییان له‌سه‌ر بواره‌ جیاوازه‌كانی ژیانی خه‌ڵكی كوردستان هه‌بووه‌. له‌ بنه‌ڕه‌تدا به‌ گشتی چه‌مكی دانوستان ‌و مێژووی دانوستانه‌كانی كورد ‌و ئه‌و رژێم ‌و …

  سه‌لام ناوخۆش سێكوچكه‌ی باشوور له‌ باكوور نالی، حاجی قادری كۆیی، پیره‌مێرد ……………. ——————– ده‌روازه‌ پێش و پاش ئه‌و زاتانه‌ ، چه‌ندان نوسه‌ری دی باشووری كوردستان به‌ره‌و ئه‌سته‌مبۆل له‌ كاتی جیاواز بارگایان تێكناوه‌ ، به‌ڵام ئه‌م سێیه‌ له‌ پێش و پاش چوون ، وه‌ك سێ ڕابه‌ر له‌ شیعری كوردی باشوور …

  نوح رۆژهەڵاتی هۆزی هەرکی بەدرێژایی مێژووی و کوردستان و ناوچەکە پیاوانی ئازاو سوارچاک و کوردپەروەری تێدا هەڵکەوتووە ئەو پیاوە جوامێرانەش رۆڵێکی کاراو کاریگەریان لە شۆڕشەکانی کوردستاندا هەبووە یەکێکیش لەو شۆڕشە مەزنانە شۆڕشی (سمایل ئاغای شکاک کەبە سمکۆی شکاک ناسرابوو) وەک مێژوو کەسایەتیە دیارەکانی ئەو دەمی هۆزی هەرکی (خورشید ئاغای …

ته‌ها سلێمان پێشەكی جینۆساید، لەسەر ئاستی فەلسەفی و فیكری و سیاسی، كلتووری و دواجاریش لە رووی یاساییەوە، مشت و مڕێكی زۆر هەڵدەكرێ و هاوكات لێدوان و قسە كردن لە سەر سیستەم و پێك هاتی جوگرافی و سیاسی ئەمڕۆ و داهاتووی ئەو نەتەوەو میلەتانە پێك دێنێت، كە قوربانی ئەم تاوانەن.. بە …

ته‌ها سلێمان پێشەكی كاركردن و نوسین و پشكنین لە دۆسییەی پەلامارو شاڵاوەكانی جینۆسایدی گەلی كوردو كوردستان، ئێجگار زەحمەت و پڕماندوو بوونە. چونكە لە یەكەم هەنگاوەوە، روو بەڕووی ئاستەنگێكی گەورە دەبیتەوە، ئەویش نەبوونی سەرچاوەو ئەرشیفێكی پێویستە، كە بتوانرێ‌ بە پشت بەستن پێیان، ئەوەی ئامانجی نوسین و لێكۆڵینەوەیە پێی بگەیت. بۆ ئەمساڵ، …

ته‌ها سلێمان پێشەكی جینۆسایدی كورد، لەباشووری كوردستان “عێراق” چەندین وێستگەی جۆراو جۆری بەخۆوە بینیوە. بەعس وەك پارتی فەرمانڕەوای عێراق لە ساڵی 1963 تا 2003 گەورەترین بەرپرسیارێتی تاوانەكانی جینۆساید دژ بەگەلی كورد لەئەستۆ دەگرێ‌، ئێمە لێرەدا ناتوانین هەموو وێستگەكانی ئەم تاوانەو تەواوی وردەكاری و لایەنە جیاجیاكانی ڕوون بكەینەوە، بەڵكو دەكرێ‌ تەنها …

ته‌ها سلێمان ووشەی قەڵادزێ‌؟ وەك هەر وشەو دەستەواژەیەكی تر، وشەی “قەڵادزێ‌” گفتوگۆ هەڵدەگرێ‌، زۆرێك لە شارەزایان سەبارەت بە ناوی قەڵادزێ‌ دەڵێن دوو بۆچوون هەیە كە یەكەم پێی وایە لە دوو ووشەی (قەڵا، دژ) هاتووە و ووشەی دژ لە فارسی واتەی قەڵایەو بەم پێوەرەش واتە (قەڵای قەڵاكان). بۆچوونی دووەم تێكەڵ بوونەوەی …