مێژووى جیهان

K24– هه‌ولێر: زۆربه‌ی مرۆڤه‌كان له‌و باوه‌ڕه‌دان، مرۆڤی نیاندڕتاڵ “مرۆڤی سه‌ره‌تایی” به‌ته‌واوه‌تی له‌ناوچوون و هیچ كاریگه‌رییه‌كیان به‌سه‌ر ژیانی ئه‌مڕۆوه‌ نه‌ماوه‌، به‌ڵام ئه‌و زانیاریانه‌ له‌راستییه‌وه‌ دوورن، به‌تایبه‌ت دوای ئه‌وه‌ی له‌ توێژینه‌وه‌ زانستییه‌كانی بواری بایۆلۆژیدا ده‌ركه‌وتووه‌، له‌ 1.8% بۆ 2.6%ی تاقیكردنه‌وه‌كانی ترشی ناوكی “DNA” پشتڕاستیان كردووه‌ته‌وه‌، زۆربه‌ی مرۆڤه‌كانی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ سه‌رچاوه‌كه‌یان بۆ مرۆڤی …

مێژووی دروستبوونی ئەڵقەی هاوسەریی ئەڵقەی دەستگیرانی یەكێكە لە نەریتەكانی سەردەمی فیرعەونەكان، واتە میسرییە كۆنەكان یەكەم كەس بوون كە ئەم نەریتەیان پیادە كردووە. هۆكاری ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ شێوەی پارە لەو سەردەمەدا كە لەشێوەی ئەڵقەدا بووە، كاتێكیش كەسێك یەكێك لەو پارە ئاڵتونییە شێوە ئەڵقەییانەی كردبێتە دەستی خانمێك، مانای وابووە كە سەرجەم سەروەت …

مالكۆم ئێكس.. ئه‌و تێكۆشه‌ره‌ی به‌پێوه‌ مرد رێدار ئه‌حمه‌د به‌رده‌وام پیاوێك بووم هه‌وڵی ڕووبه‌ڕوبوونه‌وه‌ی ڕاستیه‌كان و قبوڵكردنی واقیعی ژیانم ده‌دا به‌و شێوه‌یه‌ی زانیاری و ئه‌زموونی نوێ له‌باره‌یه‌وه‌ ده‌ریده‌خه‌ن”                                                                                                                            …

هەواڵگری نهێنی “MI6”.. ئەو فەرمانبەرە‌ بەریتانییەی عەرشی بنەماڵەی سعودی دامەزراند ئامادەكردن: حلمی رەسول رەزا ساڵی 1933، پاش گەیشتنی هیتلەر بەدەسەڵات و هاتنە كایەی دیكتاتۆرییەتی مۆسۆلینی لەئیتالیا لە نێوان ساڵانی 1922 و 1943)، و ئەمەریكاش بەدۆخێكی ئابوری خراپدا تێپەڕی، لەو كاتەدا بیری سۆسالیستی وەك جێگرەوەی ئەزموونی سەرمایەداری دەستی بە نما كرد …

شارستانییه‌ کۆنه‌کانی کۆمه‌ڵی مرۆ دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز له‌ مێژووی کۆنی کۆمه‌ڵی مرۆ و پێش زایین، چه‌ندین شارستانیی گه‌وره‌ی جیاجیای به‌نێوبانگ، له‌ نێوچه‌ جیاوازه‌کانی جیهاندا‌ هه‌بوون. سێ شارستانیی وه‌ک (هیندستان، چین و کۆریی) نه‌بێ، تا ئه‌وڕۆ ماون، ئه‌وانی دیکه‌ دیارنه‌ماون. لێره‌دا به‌پێیسه‌رده‌مه‌ مێژوویه‌کانیان، هێندێکیان لێ په‌نجه‌ژمێرده‌که‌م. شارستانیی سۆمه‌ر (5300-2000) شارستانیی …

شاژنه‌ نزینگا.. دیوارێكی پۆڵایین به‌ ڕووی داگیركاران  په‌یام محه‌مه‌د شاژنی سه‌ده‌ی 17ی كۆماری مه‌نگۆلای باشووری ئه‌فریقا بوو، وه‌ك ژنێك چاونه‌ترسانه‌ و زیره‌كانه‌ كاری كردووه‌ بۆ ئازادبوونی گه‌له‌كه‌ی و به‌رانبه‌ر داگیركاری وڵاته‌كه‌ی له‌لایه‌ن پرتوگالییه‌كان وه‌ستاوه‌ته‌وه‌. ژیاننامه‌ نزینگا ناوی ته‌واوی”ئانا دی سۆسا نزینگا مباندی”یه‌، له‌ ساڵی 1853 له‌ ئه‌نگۆلا له‌ دایك بووه‌ …

دیكتاتۆره‌كان سه‌یری چ فیلمێكیان كردووه‌ و عاشقی بوون؟ وشە – ڕێناس شابان ده‌سه‌ڵاتداره‌ دیكتاتۆره‌كانی مێژوو، وه‌ك هه‌ر مرۆڤێكی تر عاشقی فیلم و سینه‌ما بوون و جۆره‌ فیلمی تایبه‌تی خۆیان هه‌بووه‌ كه‌ به‌رده‌وام سه‌یریان كردووه‌ته‌وه‌. به‌ پێی هه‌واڵێك كه‌ ماڵپه‌ڕی سپوتینك بڵاوی كردووه‌ته‌وه‌، ئه‌م دیكتاتۆرانه‌ ئاشقی ئه‌م فیلمانه‌ بوون و چیرۆكی …

كوشتنی پیاوە مەترسیدارەكە لەشەوێكی تاریكدا چیرۆكی كوشتنەكەی ئوسامە بن لادن لەزاری خێزانەكەیەوە وەرگێڕان: رۆزا حەمە ساڵح كاتێك كاتژمێری سفر لێیدا، كۆتایی ژیانی ئوسامە بن لادن خێرا هات، هێزە تایبەتییەكانی ئەمریكا گەمارۆیان دا و گوللە بارانیان كرد، خانەوادەكەی و مناڵەكانی هەموو شتێكیان لەو شەوە خوێناویەدا بینی. لەدوای ئەوەی نانی ئێوارە خورا …

ئایا ستالین كوژرا؟ نوسەر : chawigal 64 ساڵ پێش ئێستا، جۆزیف ئیستالین رابه‌ری یه‌كێتی سۆفیه‌تی جاران له‌یه‌كێك له‌ ڤێلا حكومیه‌كانی شاری مۆسكۆ گیانی له‌ده‌ستدا، هێشتا موعه‌مای مردنه‌كه‌ی به‌ڕوونی ئاشكرا نه‌بووه‌. له‌ 5ی مارسی ساڵی 1953 له‌ته‌مه‌نی 74 ساڵانی له‌كاتێكدا له‌ یه‌كێك له‌ڤێلا حكومیه‌كانی  شاری مۆسكۆی پایته‌ختی رووسیا بۆ پشوو رۆیشتبوو …

سێ داهێنان هه‌یه‌ له‌ جیهاندا كه‌ سه‌ره‌تای بیرۆكه‌كه‌ی له‌ ڕوسیا بووه‌، به‌ڵام به‌هه‌ر هۆیه‌ك بێت داهێنه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ ون بوون. زۆر كه‌س ئه‌وه‌ نازانێت كه‌ ڕوسییه‌كان زۆر پێشه‌نگ بوون له‌ زۆربه‌ی ئه‌و داهێنانانه‌ی كه‌ له‌ جیهاندا هه‌یه‌ یان پێشه‌نگ بوون له‌بیرۆكه‌ سه‌ره‌تاییه‌كاندا ، به‌ڵام زۆربه‌ی ئه‌و داهێنانه‌ له‌كاتی به‌رهه‌مهێنانیدا …