Home / 2018 (page 34)

Yearly Archives: 2018

ئه‌حمه‌د موختار جاف شاعیرێكی‌ ڕیفۆرمخواز

ئه‌حمه‌د موختار جاف شاعیرێكی‌ ڕیفۆرمخواز د.ئاراس محەمەد ساڵح شاعیری‌ نیشتمانپه‌روه‌ر ئه‌حمه‌د موختار جاف له‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ خانه‌دانی‌ به‌گزاده‌ی‌ جافدا له‌دایك بووه‌و پێگه‌یشتووه‌، بنه‌ماڵه‌كه‌یان خاوه‌ن پێگه‌ی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ و خاوه‌ن موڵك و ده‌سه‌ڵاتدار بوون، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌م شاعیره‌ هۆشیاره‌ ناكه‌وێته‌ ژێر كاریگه‌ری‌ سیستمی‌ خێڵایه‌تی‌، به‌ڵكو به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ دابونه‌رێتی‌ بنه‌ماڵه‌ ئاغا و ده‌ره‌به‌گه‌كانی‌ كورده‌وه‌ …

Read More »

خواجە ئەفەندی،چرایەكی داگیرساو

خواجە ئەفەندی،چرایەكی داگیرساو خەلیل عەبدوڵڵا خواجە ئەفەندی كەسایەتییەكی گەورەی پەروەردەیی‌و زانستی كوردستان بووە، لەقۆناغێكی تاریك‌و نوتەكدا لەرێی حوجرە یان دروستتر قوتابخانە ئاینییە زانستییەكەوە خزمەتێكی گەورەی بەرەوتی خوێندن‌و زانست‌و فێركردن كردووە‌و وەك چرایەكی داگیرساو هەموو كوردستانی رۆشن كردۆتەوە، دەیان كەسایەتیی گەورەی كورد لەرێی قوتابخانەكەیەوە فێری خوێندن‌و نووسین بوون‌و دواتر پلەو پایەی …

Read More »

یادی تاوانی کۆمەڵکوژیی گەلی زیلان (دۆڵی خوێن)

یادی تاوانی کۆمەڵکوژیی گەلی زیلان (دۆڵی خوێن) د. ناجح گوڵپی پێش ٨٦ ساڵ و لە 18 ی ئەیلولی ساڵی 1930 دا دەوڵەتی ڕەگەزپەرستی تورکیا تاوانێکی تری کۆمەڵکوژی دژ بە گەلی کورد لە باکوری کوردستان ئەنجام دا، لە دۆڵی زیلان ( گەلی زیلان) لە ناوچەی ئەرگیش لە پارێزگای وان، بەمەبەستی دامرکاندنەوەی …

Read More »

ئیحسان نوری پاشا و (مێژووی ڕەگ و ڕەچەڵەکی کورد)

ئیحسان نوری پاشا و (مێژووی ڕەگ و ڕەچەڵەکی کورد) حەمەکەریم عارف* ئیحسان نوری پاشا، یەکێکە لە ناوە درەوشاوەکانی مێژووی بزووتنەوەی سیاسی ڕزگاریخوازی کورد، هەر لە سەرەتاوە بە نەفەسێکی نەتەوەییانەی کراوەوە هاتۆتە مەیدان و تا دوا هەناسە، بەپێی توانای خۆی و بە گوێرەی کات و شوێن، لەسەر خەباتی خۆی بەردەوام بووە …

Read More »

(شۆڕشی ئارارات)وەک ئیحسان نوری پاشا دەیگێڕێتەوە

(شۆڕشی ئارارات)وەک ئیحسان نوری پاشا دەیگێڕێتەوە ئا: ساڵح بێچار شۆڕشی ئاگری داغ یاخود شۆڕشی ئارارات، یەکێکە لە شۆڕشە مەزن و بایەخدارەکانی نەتەوەی کورد کە ماوەی (١٩٢٧-1930) چوار ساڵ بەردەوام بوو، هەر لە کاتی بەرپاکردنی شۆڕشەکەوە سوپای کورد، واتە هێزی چەکهەڵگر و ڕێکخراوی بەڕێوەبردنی کاروباری دانیشتووانیش لە شێوەی دەوڵەتێکی سەرەتایی دا، …

Read More »

شەهابەدینی سورەوەردی، یەکەم شەهیدی زانست و فەلسەفەی کورد، کێ بوو؟

زانا و فەیلەسوفی کورد، سورەوەردی، بە زۆر شێوەی جیاواز ناوی هاتووە. زۆرینە ڕێکەوتن لەسەر ئەوەی کە ناوی تەواوی بریتی بووبێت لە شەهابەدین ئەبولفەتوح یەحیا کوڕی حەبەشی کوڕی ئەمیرەکی سورەوەردی. بەپێێ ئیبن خەلەکان پیتی (ك) بۆ بچووکردنەوەیە بۆ وشەی (ئەمیرەک) کە بریتیە لە (میر) وئەم پاشگرە لە کوردی نوێدا ماوە. لەبەر …

Read More »

نێرگز خانمی شارەزووری و عابدینی جاف، ئەو ژن و مێردەی کە زیاتر لە شەش سەد ساڵ لەمەوبەر گەڕانەوە سەر ئاینی باوباپیرانیان، کێ بوون؟

هەرچەندە بەڵگەنامەیەکی زۆری سەردەمی میدەکان و مانی (مانای)ەکان لە ئارادا هەیە بەڵام بەشێکی زۆر لە سەرچاوە مێژووییەکانی ڕاستەوخۆ سەردەمی پێش هاتنی ئیسلام بۆ ناو کورد بزرە و بە داخەوە کتێبە کوردیەکانی ئەو سەردەمە هیچیان نەماون هەتاوەکو ئەو سەردەمەمان بۆ ڕۆشن بکەنەوە. بەڵام لە باوەشی ئاینە دێرینە کوردیەکاندا و لە ناو شیعرە …

Read More »

ئایا کێ سەرداپۆشین (حیجاب) ی ئافرەتی هێنایە ناو کورد؛ ئەکەدی و ئاشوری یان عەرەب؟ ئەی دوای چەند هەزار ساڵ ئافرەتی کورد سەری داپۆشی؟ 

سۆران حەمەڕەش زۆر جار لەسەر پێگە کۆمەڵایتیە کوردیەکان بابەت سەبارەت سەرداپۆشینی ئافرەت دەبینم کە لە ژێریدا گفتوگۆیەکی خەست دروست دەبێت و وەک هەمو جارێک، لە ژێر کاریگەریی دابەشبوونی فیکریی دوو جەمسەریی کۆمەڵگەی کوردەواری ئەمڕۆدا و لە ناو گفتوگۆکاندا دوو جۆر بۆچوون بە زەقی بەرچاو دەکەون؛ یەکێکیان لە ڕوانگەیەکی ئاینیەوە سەرداپۆشین …

Read More »

ئایا زیاتر لە نۆ سەد ساڵ لەمەوبەر کۆنترین شیعری سۆرانی لە مێژوودا لەلایەن پیر ئەحمەدی کەرکوکی یارسانیەوە نووسراوە؟

نووسینی: سۆران حەمەڕەش کاتێک کە مێژووی کورد لەسەدەی بیستەمدا لەلایەن مێژوونوسانەوە نووسراوە زۆربەیان پێش ئەوەی کە دەست بخەنە سەر قەڵەم، بۆچوونێکی پێشوەختی نەرێنیان لەسەر کورد لەلا گەڵاڵە بووە. بۆیە زۆربەی جار ئەو بێ بڕواییەیان لە داڕشتنەوەی مێژووی کورد دا بەڕوونی بەدی دەکرێت. هەندێک جاریش لە ژێر کاریگەری تیۆری ئەفسانەیی ئاریدا بۆچوونی …

Read More »

“ئێل بەگی جاف” موغ و پیرمەند و پێشبینیکەرێکی مەزنی لەبیرکراوی کورد؟ 

نووسینی: سۆران حەمەڕەش کە منداڵ بووم لە کۆمەڵگەیەکی بزر لە خۆدا، زۆر کەیفم بە ناسینی پشێبینیکەری بەناوبانگی جیهانی، نۆسترادامۆس، دەهات. ئەو پیاوە فەرەنسیە لە نزیکی ساڵی ١٥٠٣ ز دا لە فەرەنسا لەدایکبوو بوو و پێشبینی زۆر لە ڕووداوەکانی دوای خۆی کردبوو. هەرچەندە ئەمڕۆ مشتومڕی زۆر لەسەر لێکدانەوە و بوونی پێشبینیەکانی …

Read More »