مێژووی سلێمانی له‌ئه‌وراقه‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌دا ‌

سلێمانی له‌م دوو سه‌د‌و چه‌ند ساڵه‌ی ته‌مه‌نیا ژماره‌یه‌كی زۆر پاره‌دار‌و ده‌وڵه‌مه‌ندی تیا هه‌ڵكه‌وتووه‌، به‌ڵام ئه‌وانه‌ی زوو له‌پاڵ چه‌ند كه‌سێكی كه‌مدا به‌تایبه‌ت ناوی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌‌و عه‌لی كه‌مال به‌گ ده‌هێنرێت. ئه‌وه‌ی له‌ناو كورده‌واریدا له‌باتره‌ی ئه‌م پیاوه‌ زانراوه‌‌و به‌تایبه‌ت له‌ناوچه‌ی سلێمانی ئه‌وه‌یه‌ له‌ته‌نگانه‌‌و گرانیدا فریای خه‌ڵك كه‌وتووه‌، ئه‌مه‌ بۆ خۆی نیشانه‌ی مرۆڤدۆستی ئه‌م پیاوه‌یه‌، كه‌ به‌ڕاستی له‌ماهییه‌تی ژیان تێگه‌یشتووه‌، ئه‌و له‌ڕێگه‌ی كاسبی‌و بازرگانییه‌كی حه‌ڵاڵه‌وه‌ توانیویه‌تی سه‌روه‌ت‌و سامانێكی زۆر پێكه‌وه‌ بنێ به‌ڵام له‌هه‌مان كاتیشدا وه‌زیفه‌ی ئینسانی خۆیشی به‌جێهێناوه‌‌و توانیویه‌تی به‌شێكی زۆری له‌و ده‌سكه‌وته‌ی خۆی له‌خزمه‌تكردنی خه‌ڵكدا به‌كاربهێنێت.

دیوێكی تری ژیانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ ڕاستی ئه‌وراقه‌ بازرگانییه‌كانی ژیانییه‌تی كه‌ من پێم وایه‌ ئه‌گه‌ر له‌دیوی یه‌كه‌می ئینسان دۆستییه‌كه‌ی گه‌وره‌تر نه‌بێت به‌قه‌ده‌ر ئه‌و بایه‌خ‌و ئه‌همیه‌تی هه‌یه‌، بۆ خۆم بۆ یه‌كه‌مجار له‌زمانی مامۆستا عه‌بدولره‌قیب یوسف-ه‌وه‌ باسی به‌ڵگه‌نامه‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌م بیست، ئه‌و به‌ڵگه‌نامانه‌ هه‌تا كۆتایی سه‌ده‌ی حه‌فتا‌و سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی هه‌شتا مابوون له‌ژورێكی ماڵه‌كه‌یدا وه‌ك مامۆستا عه‌بدولڕه‌قیب چه‌ندجار به‌حه‌سره‌ته‌وه‌ باسیده‌كات، ره‌نگه‌ بڵێم چاره‌كێكی ئه‌و ژوره‌ی داگیر كردبوو كه‌ گوایه‌ له‌هه‌زاران به‌ڵگه‌نامه‌‌و سجلی بازرگانی پێكهاتبوو، مامۆستا عه‌بدولڕه‌قیب چه‌ند جارێك ئامۆژگاری ئه‌و كرێچییه‌ی كردبوو كه‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامان بپارێزێت‌و ده‌ستكارییان نه‌كات، دیاره‌ ئه‌ویش له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ژووره‌كه‌ چۆڵ بكات‌و ده‌سكه‌وتێكی مادی هه‌بێت بۆ خۆی له‌سه‌ره‌تای ساڵانی هه‌شتادا ئه‌یدا به‌سه‌یاره‌ی زبڵ‌و به‌داخێكی زۆره‌وه‌ ئه‌و هه‌موو سه‌روه‌ته‌ له‌ناوده‌چێت.

بۆ خۆم راستی وێنای ئه‌و كاره‌ساته‌ مێژووییه‌ گه‌وره‌یه‌م نه‌ده‌كرد هه‌تا ئه‌و ساڵانه‌ی دوای به‌ڕێز دكتۆره‌ نه‌والی سه‌یده‌لی یه‌ك دوو كارتۆن له‌پاشماوه‌ی ئه‌وراقه‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ی بۆ هێناین له‌بنكه‌ی ژین، زۆر شا گه‌شكه‌ بووم پێی، له‌خۆشیاندا ئه‌و دوو كارتۆنه‌م برده‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌، ئه‌گه‌ر چی ئه‌وه‌ له‌شوێنێكی زۆر خراپدا دانرابوو دوور له‌ڕووی ئێوه‌ ته‌پوتۆز‌و خۆڵ‌و له‌بارێكی خراپدا بوو، له‌ماوه‌ی ئه‌م سێ‌و چوار ساڵه‌ی دوایدا كارم له‌سه‌ر ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌ بازگانییانه‌ی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌دا كردووه‌و به‌ڕاستی كۆمه‌ڵێك خاڵ‌و سه‌رنجم له‌سه‌ر ئه‌و به‌ڵگه‌ نامانه‌ له‌لای خۆم گه‌ڵاڵه‌ كردووه‌ كه‌ بتوانم له‌داهاتوویه‌كی نزیكدا له‌نووسینێكدا بڵاوی بكه‌مه‌وه‌.

خۆی بۆ خۆی پاراستنی به‌ڵگه‌نامه‌ نیشانه‌ی هه‌بوونی هۆشیارییه‌كی گه‌وره‌یه‌ ئه‌گینا بازرگانێك هیچ پێوسیتی به‌پاراستنی ئه‌وراقی بازرگانی خۆی نییه‌، چونكه‌ له‌ساڵێكدا هه‌موو مامه‌ڵه‌ بازرگانییه‌كانی خۆی یه‌كلای بكاته‌وه‌‌و پێویستیان پێی نه‌بێت، به‌ڵام دیاره‌ ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌ هه‌ر له‌كۆنه‌وه‌‌و له‌زه‌مانی مه‌رحومی باوكییه‌وه‌ ئه‌م به‌ڵگه‌نامانه‌یان پاراستووه‌.

ئه‌وه‌ی كه‌ لای ئێمه‌ هه‌یه‌ كۆنترین سجیلیان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ساڵی 1890 هی ساڵانێكی زۆری تیایه‌ به‌رودوا هی ساڵانی  1902، 1903 ،1904، 1908، 1911، 1914، 1920، 1922، 1924، 1925، 1926، 1934، 1936، ئه‌مانه‌ به‌ڕاستی ئه‌وراقێكی په‌رش‌و بڵاون، به‌ڵام بایه‌خی خۆیان هه‌یه‌، ده‌بینی زۆربه‌ی نامه‌ بازرگانییه‌كانی خۆی له‌ده‌فته‌ری ئه‌وه‌ی كه‌ ئێستا ئێمه‌ پێی ده‌ڵێین دوو بلی كه‌ی كه‌ كۆپی بووه‌ ئه‌و نوسخه‌ ئه‌سڵییه‌كه‌ی كه‌ ناردویه‌تی كۆپییه‌كه‌ی ماوه‌ته‌وه‌، له‌هه‌مان كاتدا ئه‌و راپۆرته‌ بازرگانییانه‌ی كه‌ بۆ كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ هاتوون هه‌مووی ده‌زوو به‌ند كراون به‌ڕاستی به‌شێوه‌یه‌ك ره‌نگه‌ ئێستا ئێمه‌ به‌و پێشكه‌وتنی ته‌كنه‌لۆجیایه‌ی كه‌ ئێستا له‌به‌رده‌ستمان دایه‌ ئه‌و سه‌لیقه‌یه‌مان نییه‌.

له‌و نامه‌ بازرگانییانه‌ی كه‌ بۆی هاتون نامه‌ی وا هه‌یه‌ هه‌مووی دوو سێ دێڕه‌، هه‌مووی له‌سجلدا پاراستووه‌ به‌شێوه‌ی رێك‌وپێك‌و زنجیره‌ی مێژوویی، ئه‌و تۆمارانه‌ هه‌مووی ساڵی له‌سه‌ره‌، مه‌سه‌له‌ن 1890، 1901، به‌م شێوه‌یه‌ جگه‌ له‌وه‌ ئه‌وكاته‌ باشترین هۆی گه‌یاندن، بریتی بووه‌ له‌به‌رقییه‌‌و بروسكه‌، ئه‌و بروسكانه‌شی له‌سجلی تایبه‌تدا ده‌زوو به‌ند كردووه‌‌و پاراستونی، ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی له‌ناو ئه‌و ئه‌وراقانه‌شدا كۆمه‌ڵێك ده‌ستنوسی ئاینی هه‌بووه‌ به‌زمانی سریانییه‌، ئه‌م به‌ڵگه‌نامانه‌ به‌زمانه‌كانی كوردی عه‌ره‌بی فارسی‌و توركی سریانی نووسراون، ئه‌مه‌ به‌ڵگه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ كه‌ریمی عه‌له‌كه‌‌و بنه‌ماڵه‌كی ئه‌م زمانانه‌یان زانییوه‌.

ئه‌توانیین بڵێین ئه‌و به‌شه‌ی كه‌ ئێستا لای ئێمه‌یه‌ له‌بنكه‌ی ژین له‌سه‌دان له‌هه‌زاران به‌ڵگه‌نامه‌ پێكهاتبێت، بایه‌خی زۆریان هه‌یه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی مێژوویی‌و ئابووری له‌كوردستان‌و ناوچه‌كه‌دا‌و سلێمانی به‌تایبه‌تی، له‌پاڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌بینیین زۆر زانیاری گرنگی مێژوویی تێدایه‌.

له‌ڕێگای ئه‌م ئه‌وراقه‌ بازرگانییانه‌ی كه‌ریمی عه‌له‌مه‌وه‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت، كه‌ كه‌ریمی عه‌له‌كه‌‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ی وه‌كیلیان هه‌بووه‌ له‌زۆر شوێن، مه‌ریوان، سه‌قز، سابڵاخ، ته‌ورێز، كرماشان، ئه‌ستانا، به‌غدا، موسڵ، كه‌ركوك، مارسیلیا، له‌نده‌ن، مانچسته‌ر، زۆرجار ئه‌م نامانه‌ ئاڵوگۆڕاوه‌ له‌به‌ینی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌‌و ئه‌و وه‌كیلانه‌ی كه‌ له‌و شوێنانه‌دا هه‌یبووه‌، ئه‌م ئه‌وراقانه‌ تجارییانه‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بۆخۆی ئه‌و زه‌مانه‌، ئه‌گه‌ر چی دوای دوادواییه‌كانی ده‌وڵه‌تی عوسمانی ئابووری ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ داتپیبوو به‌ڵام جموجۆڵێكی بازرگانی زۆر به‌تایبه‌تی له‌ناوچه‌ی سلێمانیدا هه‌بووه‌، ئه‌م په‌یوه‌ندییانه‌ ئه‌م وه‌كیلانه‌ كه‌ له‌و شوێنانه‌دا هه‌بوون به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ تیجاره‌تێكی زۆر گه‌رم‌و گوڕ له‌و سه‌رده‌مه‌دا هه‌بووه‌، لێره‌وه‌ وه‌ك له‌ڕێگای ئه‌م ئه‌وراقانه‌وه‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت بازرگانی ئه‌وه‌كراوه‌ كه‌ ئه‌و داهاتاناه‌ی لێره‌ وه‌ك پێسته‌، خوری، مازو، جه‌وت، بنێشت، به‌تایبه‌تی توتن كه‌ بڕبڕه‌ی پشتی ئابووریی ئه‌م ناوچه‌یه‌‌و كوردستانیش بووه‌ له‌و سه‌رده‌مه‌دا زانیاری زۆر وردی تیایه‌، له‌هه‌مان كاتیشدا وه‌كو ده‌رده‌كه‌وێت شه‌كر‌و چاو سابوون‌و شقارته‌‌و قه‌ند‌و ئاوریشم‌و گوێنی‌و قوماش وه‌ك‌و كرێشه‌‌و كه‌تان‌و خام‌و ئه‌م شتانه‌ له‌ڕێگای بازرگانییه‌وه‌ هێنراوه‌، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ زۆر له‌ورده‌واڵه‌ی تر كه‌ دیسان له‌و ئه‌وراقانه‌دا جێكراوه‌ته‌وه‌، ئه‌م ئه‌وراقانه‌ی وه‌كیلاكان زۆر زانیاری وردیان له‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ داوه‌ كه‌لێی بوون، زانیاری زۆر وردیان تۆماركردووه‌ سه‌باره‌ت به‌نرخی ئه‌و كاڵایانه‌ی كه‌ ویستراوه‌ بكڕێن‌و بهێنرێن بۆ ئێره‌ وه‌ سه‌باره‌ت به‌ بازاڕی ئه‌و كاڵایانه‌ی كه‌ ویستراوه‌ لێره‌وه‌ ببرێت بۆ ئه‌وی له‌هه‌مان كاتدا نرخی دراوه‌كان كه‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ زیاتر له‌نرخی قڕان‌و لیره‌‌و پاوه‌ن‌و ئه‌و شتانه‌ بووه‌ زانیاری زۆر وردی تیایه‌، جگه‌ له‌وه‌ زانییاری زۆر وردی له‌سه‌ر كاروانچێتی ئه‌و زه‌مانه‌ تیایه‌. خۆمان ده‌زانیین له‌و زه‌مانه‌دا زیاتر كاروان به‌ئێستر‌و وڵاخ گواستراوه‌ته‌وه‌ زانیاری زۆر وردی تیایه‌ رێگه‌وبانیش وه‌ك ئێستا ئه‌مین‌و ئاسایی نه‌بووه‌، زۆرجار ئه‌م كاروانانه‌ تاڵانكراون‌و له‌لایه‌ن دزوو جه‌رده‌وه‌، زانیاری له‌و بابه‌ته‌وه‌ دیسان له‌و ئه‌وراقانه‌دا هه‌یه‌ له‌هه‌مان كاتدا زۆرجار ئه‌و كاڵایانه‌ كه‌ له‌سلێمانییه‌وه‌ ده‌رچوون براونه‌ته‌ كفری‌و وێستگه‌ی شه‌مه‌نده‌فه‌ر هه‌بووه‌ له‌كه‌نگربان له‌وێووه‌ براوه‌ بۆ به‌غدا‌و شاره‌كانی تر.

هه‌ر له‌ڕێگای ئه‌م به‌ڵگه‌نامانه‌وه‌ ده‌بینی دوای روخانی ده‌وڵه‌تی عوسمانی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌ كه‌وتونه‌ته‌ موڵك كڕین زانییویانه‌ كه‌ ئه‌و بارو هه‌ل‌ومه‌رجه‌ سه‌قامگیرییه‌ی كه‌ دێته‌ پێشه‌وه‌ بازرگانی زۆر دروستده‌كات له‌به‌رئه‌وه‌ كه‌وتونه‌ موڵك كڕین‌و له‌ده‌مركان‌و به‌رده‌كه‌ڕو تانجه‌ر‌و موڵكیان كڕیووه‌و زانیاری له‌و باره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌، جگه‌له‌وه‌ زانیاری هه‌یه‌ سه‌باره‌ت به‌بنه‌ماڵه‌كه‌ی خۆی، مردنی دایكی، خانمی خوشكی، ژنهێنانی براكانی، زانیاریاری ورد له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ هه‌یه‌‌و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌ماڵانه‌ش كه‌ كچیان لێخواستون، له‌و زانیاریانه‌ مێژوویانه‌ی كه‌ زۆر گرنگه‌ نه‌خۆشی كۆلیرایه‌ له‌ساڵی 1903 بۆ 1904 بڵاوبۆته‌وه‌.

ئه‌م نه‌خۆشییه‌ سه‌ره‌تا له‌شاره‌كانی نه‌جه‌ف‌و كه‌ربه‌لا‌و سه‌ماوه‌ داكه‌وتووه‌‌و دوای هاتۆته‌ سلێمانی‌و هه‌ندێك له‌مه‌سیح‌و موسوڵمانه‌كان به‌م نه‌خۆشییه‌ مردون، جگه‌له‌وه‌ حه‌مامی سوره‌ت موڵكی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ بووه‌، ئه‌م حه‌مامه‌ چه‌ندین كه‌س به‌ كرێ گرتویانه‌، نرخی كرێكه‌ی ئه‌و وه‌زعه‌ی كه‌ ئه‌م حه‌مامه‌ تێی كه‌وتووه‌ به‌تایبه‌تی له‌كاتی بۆردومانه‌كه‌ی سلێمانی له‌ساڵی 1923 و 1924 دا كه‌ كارێزی ئه‌م حه‌مامه‌ هه‌ره‌سیهێناوه‌‌و ته‌عمیركراوه‌ته‌وه‌ هه‌ر له‌نێو ئه‌و به‌ڵگه‌نامانه‌دا زانیاری هاتووه‌ له‌سه‌ر قه‌یسه‌ری وه‌سمان پاشا كه‌ له‌ساڵانی 1980 له‌سه‌رده‌می حكومه‌تی به‌عسدا رووخا، چونكه‌ یه‌كێك له‌پشكداره‌كاندا كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ بووه‌، له‌پاڵ عیزه‌ت به‌گی وه‌سمان پاشا‌و عارف به‌گی مه‌جید به‌گ‌و دیسان هه‌ر ئه‌م قه‌یسه‌ره‌ له‌سه‌ر‌و به‌ندی بۆردومانی سلێمانی سوتاوه‌ دوایی نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌و ده‌وری شه‌ش هه‌زار روپێ كه‌ پاره‌یه‌كی هندستان بووه‌و ئینگلیزه‌كان له‌عیراقدا هێناویانه‌‌و به‌كاریانهێناوه‌

ساڵانی 1923 بۆ 1924 كه‌ سلێمانی بۆردمان كراوه‌ هه‌ره‌ قورسترینیان بۆردومانی رۆژی 25 مایسی ساڵی 1924 وه‌ به‌ڵگه‌ نامه‌كانی ئینگلیز ئاماژه‌ی پێئه‌ده‌ن دانیشتوانی سلێمانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ 20 هه‌زار كه‌س بووه‌ له‌و 20 هه‌زاره‌دا ته‌نیا 900 كه‌سێك له‌شار ماونه‌ته‌وه‌ ئه‌وانی تر هه‌موویان ئاواره‌بوون، تاچوار مانگی پێچووه‌ تا ئه‌و خه‌ڵكه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ و عه‌سكه‌ر‌و خه‌ڵك ده‌ستیان هه‌بووه‌ له‌تاڵانكردنی به‌شێك له‌خانه‌كانی سلێمانی ئه‌و شوێنانه‌، ئاماژه‌ به‌وه‌ دراوه‌ قه‌یسه‌ری وه‌سمان پاشا‌و گوزه‌ری زیندرووه‌كان زه‌ره‌رمه‌ند بوون، زۆر خانوو له‌سلێمانی سووتاوه‌‌و چۆڵكراوه‌.

یه‌كێك له‌و نامه‌ زۆر گرنگانه‌، نامه‌ی یه‌كێك له‌وه‌كیله‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌یه‌ كه‌ ده‌ڵی خۆم رامكردووه‌ له‌هوانه‌م شوێنه‌كانی تۆ شكێنراون تاڵانكراون و به‌شێكم له‌و شتانه‌ له‌خه‌ڵك سه‌ندۆته‌وه‌‌و پاراستومه‌، زانیاری تیایه‌ له‌سه‌ر هه‌ندێك له‌گه‌وره‌ پیاوانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی سلێمانی كه‌ رایان كردووه‌ كه‌ باسی حاجی ئیبراهیم خه‌فاف ده‌كات كه‌ رایكردووه‌ كه‌ ئێستا له‌گوندی وێڵه‌كه‌یه‌، دیسان له‌و نووسراوانه‌ی ساڵی 1925 كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ زانیاری داوه‌ به‌ به‌غدا سه‌باره‌ت به‌وه‌زعی سلێمانی كه‌ سلێمانی سه‌قامگیری تیا نه‌كراوه‌، ئینگلیزه‌كان هاتوون تا راده‌یه‌ك ناوشار ئارامی به‌خۆییه‌وه‌ بینیوه‌ به‌ڵام ده‌ره‌وه‌ی شار هه‌ر ماوه‌ به‌ده‌ست هێزه‌كانی شێخ مه‌حموده‌وه‌ن و زۆر عه‌سكه‌ر هجوم ده‌كات‌و تێكشكاوه‌.

زانیارییه‌ك كه‌ خۆم به‌لامه‌وه‌ زۆر گرنگ بوو شه‌ڕی نێوان شێخان‌و بنه‌ماڵه‌ی ئاغاكانه‌، كه‌ چه‌ند كه‌سێك له‌بیره‌وه‌ریه‌كان ئاماژه‌ه‌یان پێداوه‌ له‌وانه‌ كه‌ریمی غه‌فوره‌فه‌نی، پیره‌مێرد له‌چه‌ند وتارێك ئاماژه‌ی پێداوه‌، خۆم زۆر هه‌وڵمدا نه‌مزانی ئه‌و شه‌ڕه‌ له‌كه‌یدا روویداوه‌، خۆشبه‌ختانه‌ له‌ڕێگه‌ی ئه‌وراقه‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌وه‌ بۆمان ده‌ركه‌وت كه‌م‌و زۆر له‌مانگی مارت‌و نیسانی 1904 روویداوه‌ دوایی حكومه‌ت كه‌وتۆته‌ نێوانیان‌و سوڵحیانی كردووه‌.

یه‌كێكی تر له‌خه‌سڵێته‌كانی كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ پیاوێكی دیندار بووه‌، زۆر جار ده‌بینین له‌ئه‌بره‌شییه‌ی كه‌ركوك بووه‌، ئه‌و وه‌خته‌ سه‌رپه‌رشتی كڵێسه‌ی سلێمانی كردووه‌ سوپاسنامه‌ بۆ باوكی بۆ خۆی هاتۆته‌وه‌ كه‌ زۆر خزمه‌تی كڵیسه‌ی سلێمانییان كردووه‌، له‌هه‌مان كاتدا ته‌عمیری ئه‌و كڵیه‌سه‌یان كردووه‌ له‌ساڵی 1924 هه‌موو ئه‌و كارمه‌ند‌و كاربه‌ده‌ستانه‌ی له‌كه‌نیسكه‌ كاریانكردووه‌ ژیانی بۆ دابینكردون.

بیریشمان نه‌چێت بۆ یه‌كه‌م جار به‌هیمه‌تی عه‌له‌كه‌ پۆلسی باوكی له‌ساڵی 1862 بۆ یه‌كه‌م جار ئه‌و كڵێسه‌یه‌ی له‌گه‌ڕه‌كی گاورانه‌ دروستیان كردووه‌، كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ دوای ئه‌وه‌ی شێخ مه‌حمود له‌هندستان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ نێوانی له‌گه‌ڵ ئینگلیزه‌كان تێكده‌چێت، ده‌بێت به‌ئه‌ندامی ئه‌و وه‌فده‌ی له‌ 3/مارتی/1923 به‌سه‌رۆكایه‌تی شێخ قادری حه‌فید، كه‌ شێخ مه‌حمود ده‌یانێرێت، حه‌مدی شاعیر بووه‌، حه‌مه‌ی ئه‌وڕه‌حمان ئاغا بووه‌، ئه‌ندامی ئه‌و وه‌ فده‌ بوون كه‌ رۆژی 3/3 ئه‌چن بۆ لای كاربه‌ده‌ستانی ئینگلیز له‌كه‌ركوك‌و له‌ڕۆژی 21/3 ده‌چنه‌ به‌غدا‌و هێنی دۆپسی كۆمیسێری به‌رزی ئینگلیز ده‌بیننن به‌به‌غدا له‌ڕۆژی 23/مارتدا مه‌لیك فه‌یسه‌ڵ ده‌بینن به‌داخه‌وه‌ ئه‌و وه‌فده‌ هیچیان پێناكرێ، به‌پێی ئه‌و ئه‌وراقه‌ تیجاریانه‌ كه‌ریمی عه‌له‌كه‌ دوای ئه‌و رۆشتنه‌ی ئیتر نه‌هاتۆته‌وه‌ بۆ سلێمانی‌و ده‌توانیین بڵیین له‌ساڵی 1923 له‌كه‌ركوك جێگیربووه‌ چونكه‌ زۆر له‌نووسراوه‌كان هه‌ر له‌كه‌ركوك بووه‌ كه‌ نووسراوی زۆری هه‌یه‌ بۆ سلێمانی، وه‌ك ئه‌و ئه‌وراقانه‌ بۆ خۆی ده‌ریده‌خات كه‌ تاساڵی 1925 له‌كه‌ركوك ماوه‌ته‌وه‌‌و په‌یوه‌ندی هه‌بووه‌ به‌سلێمانییه‌وه‌و دوای ئه‌و ساڵه‌ چۆته‌ به‌غدا‌و تامردنی له‌به‌غدا بووه‌.

ئه‌م ئه‌وراقانه‌ی كه‌ ئێستا لای ئێمه‌یه‌ له‌بنكه‌ی ژین چه‌ند جارێك كارم تێدا كردووه‌، زانیاری زۆر گرنگی تیایه‌، ده‌هێنیت هیچ نه‌بێت بڕوانامه‌یه‌كی ماسته‌ری له‌سه‌ر بهێنرێت و وه‌ختی كه‌ لێی ورد ده‌بیته‌وه‌ كاتی خۆی ئه‌و ئه‌وراقانه‌ی كه‌ ئه‌و بنه‌ماڵه‌ به‌ڕێزه‌ی بۆیان جێهێشتوین و ئه‌وانه‌شی كه‌ له‌ناوچووه‌ چ خه‌ساره‌تێكی گه‌وره‌ له‌مێژووی میلله‌تی كورد كه‌وتووه‌.