مێژووى سەدەکانى ناوەڕاستى کورد

میرەكانی میرنشینی بابان(پێنجەم):میر بەكر بەگ (1703-1714ز) عومەر ئیسماعیل مارف هەموو سەرچاوەكان لەسەر ئەوە كۆكن كە بەكر بەگ كوڕی (میر سلێمان بەبە1664-1698ز) بووە و دوای كۆچی دوایی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی مامی وەكو پێنجەم میر و بۆ ماوەی (11) ساڵ بووە بە فەرمانڕەوای میرنشینی بابان، هەروەها لەبەر ئەوەی پیاوێكی رەنگ سوور بووە …

نامەیەکی‌ شێخ حەسەنی گڵەزەردە بۆ نادر شای ئەفشار د.ئاراس محه‌مه‌د سالح شێخ حەسەنی گڵەزەردە وەك زانایەكی ئاینی و شێخێكی تەریقەتی قادری و ساداتی بەرزنجە خاوەن پێگەیەكی بەهێز و دەسەڵاتێكی ئاینی و كۆمەڵایەتی بەهێز بووە لە ڕۆژگاری‌ خۆیدا، بۆیە كاتێك سوپای نادر شای ئەفشار کاتێک لە ساڵی‌ (1743ز) دێتە كوردستان و …

 پەیسەر پرێس لە هەموو ئەو وڵاتانەی كە ژێردەستەی وڵاتانی بیانی بوون، چەندین وشە و زاراوە هاتۆتە ناو زمانەكەیانەوە، بەڵام هەندێكیان بە جۆرێك تێكەڵاوی ژیانی خەڵكبوون، بۆتە بەشێك لە زمان و كەلتووریان. یەكێك لە وشانەش كە هاتۆتە عێراق و هەرێمی كوردستانەوە، وشەی ئۆرزدییە كە لە چەندین شوێنی عێراق بوونی هەیە و …

میرەكانی میرنشینی بابان (نۆیەم)سلێمان پاشای كوژراو (1747-1765) عومەر ئیسماعیل مارف سلێمان پاشا كوڕە گەورەی (خالد پاشای یەكەم1729-1743ز)ی كوڕی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی كوڕی (فەقێ‌ ئەحمەدی دارەشمانە1610-1660ز) بووە. دوای ئەوەی (ئەحمەد پاشا1723-1747ز)ی والی بەغدا بە مەبەستی سزادان و تۆڵەكردنەوە لە (سەلیم پاشا1743-1751ز)ی میری ئەو كاتەی بابان، ساڵی (1747ز) بە سوپایەكەوە هێرشی كردوەتە سەر …

میرەكانی میرنشینی بابان (شەشەم) خانە محەمەد پاشای سفرە زێڕین (1719-1729) عومەر ئیسماعیل مارف به‌شی دووه‌م و کۆتایی جێگای ئاماژەیە، خانە محەمەد پاشا لە سنەدا بەردەوام لە هەوڵی ئاواكاری زیاتر و جوان تر و فراوان كردنی شارەكەدا بووە(36)، هەر بۆیە یەكێك لە زانا پایە بەرز و ناودارەكانی ئەو كاتەی ئەردەڵانی بە …

میرەكانی میرنشینی بابان خالد پاشای یەكەم (1723-1743ز) عومەر ئیسماعیل مارف (حەوتەم) خالد پاشا، دووەم كوڕی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی كوڕی (فەقێ‌ ئەحمەدی دارەشمانە1610-1660ز) بووە. بە پێی سەرچاوەكان؛ كاتێك (خانە محەمەد پاشا1719-1729ز)ی میری بابان، ساڵی (1723ز) بە شێكی زۆری میرنشینی ئەردەڵان و (سنە)ی پایتەختی داگیر كردوە و وەكو فەرمانڕەوای هەردووك میرنشین دەسەڵاتی …

كوردو ئه‌رمه‌ن دۆست بوون نه‌ك دوژمن ئا: هیرۆ كه‌مال مه‌سه‌له‌ی‌ جینۆسایدی‌ ئه‌رمه‌ن، بابه‌تێكی‌ گرنگ و هه‌ستیار و زیندووه،‌ له‌ رابردوو و ئه‌مڕۆدا، لێره‌و له‌وێ‌ زۆری‌ له‌سه‌ر نووسراوه‌ و زۆری‌ له‌سه‌ر وتراوه‌. ده‌رباره‌ی‌ كۆمه‌ڵكوژی‌ ئه‌رمه‌ن و به‌شداری‌ كردنی كورد و ناوهێنانی‌ له‌و كاره‌ قێزه‌ونه‌دا، زۆر نووسه‌ر و مێژوونووس بێ‌ ئاگایانه‌ له‌ …

میرەكانی میرنشینی بابان (شەشەم)خانە محەمەد پاشای سفرە زێڕین(1719-1729) عومەر ئیسماعیل مارف بەشی یەکەم خانە محەمەد پاشا، كوڕە گەورەی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی چوارەم فەرمانڕەوای میرنشینی بابان بووە. ئەگەرچی ماوەی (5) ساڵ بووە میرنشینی بابان لەلایەن (موتەسەللیم(1))ێكی سەر بە والی بەغدای ئیمپڕاتۆرییەتی عوسمانییەوە بەڕێوەبراوە، لە كاتێك دا، (ئەحمەد خان)ی سەرۆكی هۆزی زەنگەنە …

مێژووی سلێمانی لە شیعری شاعیراندا نالی بە نموونە د.ئاراس محه‌مه‌د سالح شاعیری گەورە نالی یەکێکە لە شاعیرانی سێکوچکەی شیعری بابان، واتە: یەکێکە لەو سێ کۆڵەکەی شێوەزاری سلێمانیان کرد بە زمانی ئەدەبی کوردی، نالی شانازی بە زمانی کوردیەوە دەکات و هێرشی توند دەکاتە سەر ئەوانەی دژایەتی زمانی نەتەوەیی خۆیان کردووە، ئەم …

بایەخدانی میرەكانی بابان بە بزاڤی زانست و رۆشنبیری لە میرایەتیەكەیاندا ‌ د.ئاراس محمد صالح (1-2) یەكێك لە لاپەڕە زێڕینەكانی مێژووی میرایەتی بابان بایەخدانی میرەكانیەتی بە پێشخستن‌و گەشەپێدانی لایەنی زانسی‌و فەرهەنگ‌و ڕۆشنبیری، بۆ ئەو مەبەستەیش هەموو هەوڵێكی خۆیان خستوەتەگەڕ بۆ گەشەپێدانی هەموو ئەو كەناڵانەی خزمەتیان بە پرۆسەی زانست‌و ڕۆشنبیری‌و ئەدەبی كردووە …