History Of Kurdistan مالپه‌رێكی تایبه‌ته به مێژووی كورد و جیهان
مسته‌فا نه‌ریمان فه‌رهه‌نگێكی گه‌رمیانی
مه‌حمود نه‌جمه‌دین و زاهیر سدیق
مسته‌فا نه‌ریمان نووسه‌ر و په‌روه‌رده‌كارێكی ناسراوی كوردستانه و خزمه‌تێكی زۆری پێشكه‌ش به‌كایه‌كانی رۆشنبیری و په‌روه‌رده كردووه، مسته‌فا سه‌ید ئه‌حمه‌د به‌رزنجی ناوی ته‌واوی ئه‌م روناكبیره‌یه و له‌جیهانی ئه‌ده‌بدا به‌مسته‌فا نه‌ریمان ناسراوه، له‌رۆژی 28ی حوزه‌یرانی 1925 له‌شاری كفری له‌دایك بووه، قۆناغه‌كانی خوێندنی له‌كفری و كه‌ركوك و به‌غدا ته‌واو كردووه و به‌مامۆستا دامه‌زراوه و نزیكه‌ی چل ساڵ خزمه‌تی به‌ڕه‌وتی خوێندن و په‌روه‌رده كردووه، مامۆستا نه‌ریمان هه‌ر له‌سه‌ره‌تای لاوییه‌وه خولیای دنیای ئه‌ده‌ب بووه و له‌ساڵی 1942 ده‌ستی به بڵاوكردنه‌وه‌ی به‌رهه‌مه‌كانی كردووه و یه‌كه‌م كه‌س بووه كه‌رۆژ ژمێری كوردی دانه‌وه، له‌ساڵی 1957دا بوو، و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش زیندانی كراوه، دواتر دوو رۆژژمێری دیكه‌ی به‌ناوه‌كانی كوردستان و پیره‌مێرد داناوه، مامۆستا نه‌ریمان یه‌كه‌م كه‌سیش بووه، كه بیبلۆگرافیای بۆ كتێبی داناوه.
سه‌ردار نه‌ریمان كوڕی مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان: ئێمه شه‌ش خوشك و برا بووین به‌بۆنه‌ی خوێندنه‌وه ئێمه‌ی نه‌قڵ كرد بۆ كه‌ركوك به‌هۆی ده‌وامه‌كه‌ی ئێ/ه‌وه، چونكه یه‌ك ناوه‌ندی هه‌بوو له‌كفری و ئاماده‌یی نه‌بوو، ئه‌و پێی خۆش بوو بچینه شارێكی گه‌وره، جا له‌به‌ر ئه‌وه بارمان كرد بۆ كه‌ركوك و له‌وێ له‌ئیمام قاسم دانیشتین، له‌وێ ئێمه له‌گه‌ڵ چه‌ند ماڵێكی كورد بووین، ئه‌مه ته‌قریبه‌ن ساڵی 1959 بوو، من منداڵی ناوه‌نجی خێزانه‌كه‌مم.
مسته‌فا نه‌ریمان له‌به‌رنامه‌یه‌كی ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوكه‌وه: ئه‌م نووسه‌ره به‌ته‌مه‌ن پیره‌ی به‌دڵ لاوه‌ی كه به‌رانبه‌رتان ئه‌م ئێواره‌یه دانیشتووه، ناوی مسته‌فای سه‌ید ئه‌حمه‌ده، له‌پشته‌وه ئێمه له‌نه‌وه‌ی پیرخدرین، له‌زكیشه‌وه، واته له‌دایكه‌وه له‌هۆزی ده‌لۆی شۆڕشگێڕی ده‌وروپشتی كفرین، وه‌كو خوالێخۆش بووی باوكم نووسیوێتی له سه‌عات چواری عه‌ره‌بی رۆژی سێ شه‌ممه- 5ی مانگی زولحوجه‌ی ساڵی 1343ی كۆچی له‌كفری له‌دایك بووی. واته به‌پێی زاینی كۆتایی ساڵی 1925. له‌كفری داخڵی ئیپتیدایی بووم، ساڵی 1936 سه‌ره‌تاییم ته‌واو كردووه. ئه‌وسا له‌كفری ئێمه وانه‌مان به‌توركی ده‌خوێند، كتێبه‌كانمان هه‌موو به‌توركی بوو، ئه‌و كتێبانه بوون كه له‌توركیا ئیلغاكرابوونه‌وه و به‌پیتی عه‌ره‌بی نووسرابوون، ئه‌وانه‌مان ده‌خوێند، ئه‌وه بۆم سوودێكی گه‌وره‌ی هه‌بوو كه له‌وه‌وه فێری توركییه‌كی باش بووم. ساڵی 1937 ناوه‌ندی نه‌بوو، هاتمه كه‌ركوك له‌وێ له‌سی و حه‌وته‌وه تا ساڵی چل بۆ چل ویه‌ك له‌ناوه‌ندی بووم، ئه‌و سه‌رده‌مه كه بۆ بینه‌رانی به‌رێز و بۆ تۆش كاك محه‌مه‌د كه له‌ته‌نیشتمه‌وه دانیشتووی ده‌یگێڕمه‌وه ئه‌وسا یه‌ك ئاماده‌یی هه‌بوو له‌كه‌ركوك قوتابی سلێمانی و هه‌ولێر و هه‌موو ئه‌هاتنه ئێره، و لێره یه‌كتریمان ناسی. ساڵێك دواكه‌وتین له مه‌كته‌ب و پاشان مه‌كته‌م ته‌واو كردو و چوومه خانه‌ی مامۆستایان له‌ساڵی 1944 له‌به‌غدا و پاشان له18ی 10ی 1944 بووم به مامۆستا له قوتابخانه‌ی كه‌لار، ئه‌وسا گوندێك بوو دووره جاده، ئێستا، ئینجا له‌م مه‌كته‌ب بۆ ئه‌و مه‌كته‌ب نه‌قڵ بوو، كه‌لار، كوڵه‌جۆ، سه‌رقه‌ڵا و پاشان هاتمه كه‌ركوك و لێره دوانزه ساڵ مامۆستا بووم و پاشان نه‌قڵی كوت بووم و پاشتریش چوومه به‌غدا و له‌ساڵی 1982 خۆم خانه‌نشین كرد و له‌ساڵی 1948 ژنم هێناوه و ساڵی 1988 خێزانه‌كه‌م كۆچی دوایی كرد چوار كوڕ و دووكچم هه‌یه، سی و حه‌وت ساڵ وه‌زیفه‌م كرد و سی حه‌وت ساڵیش خێزانداریم كرد. به‌ڵام هه‌ر ئه‌وه نییه، من له‌سه‌ره‌تای ژیانمه‌وه له‌گه‌ڵ نووسین و له‌گه‌ڵ خوێندنه‌وه‌دا بووم، ئه‌مه كورته‌یه‌كه له‌ژیانی خۆم.
مسته‌فا نه‌ریمان له‌پێناوی درێژه‌دان به‌خوێندن و په‌ره‌وه‌رده‌ی منداڵه‌كانی كفری به‌جێده‌هێڵێ و چووه‌ته كه‌ركوك و ژیانی شارێكی گه‌وره‌تری هه‌ڵبژاردووه و ئه‌و عه‌یامه له‌گه‌ڕه‌كی ئیمام قاسم نیشته‌جێ بووه و له‌وێش دیسانه‌وه ده‌ستی به‌كاری سیاسی و په‌روه‌رده‌یی و ئه‌ده‌بی كردووه له‌كه‌ركوك بووه به‌مامۆستا و له‌دنیای سیاسه‌تیش له‌گه‌ڵ رۆشنبیران سیاسه‌تمه‌دارانه‌كانی ئه‌و زه‌مانه كاری كردووه، له‌وانه مامۆستا برایم ئه‌حمه‌د و عه‌لادین سه‌جادی و عومه‌ر ده‌بابه. له‌ئه‌نجامدا له‌وێش نه‌حه‌ساوه‌ته‌وه و فه‌سڵ كراوه و به‌وه‌ش لێی نه‌گه‌ڕاون و بۆ كوت نه‌فییان كردووه وپاشتر گه‌ڕێندراوه‌ته‌وه سه‌ر كاره‌كه‌ی نه‌قڵی به‌غدا كردووه و له‌وێ ده‌ستی به‌كار كردووه له‌بواری رۆژنامه‌نووسی و رۆشنگه‌ری و چووه‌ته وه‌زیف و بووه‌ته‌وه به مامۆستا له‌به‌غدا دراوسێی د. موكه‌ڕه‌م تاڵه‌بانی و مه‌لا جه‌میلی رۆژبه‌یانی و رۆژگارێك به‌یه‌كه‌وه گفتوگۆی دنیای رۆشنبیریی و ئه‌ده‌بیان كردووه پاشان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی بابه‌تێكی له‌باره‌ی تكریته‌وه بڵاوكردوه‌ته‌وه كه له‌بابه‌ته‌كه‌یدا ئاماژه‌ی به‌وه كردووه، سێ به‌شی تكریت كورد بووه و له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ش ماوه‌یه‌ك زیندانی كراوه‌ن ئه‌م پیاوه رۆشنبیری و مامۆستا دڵسۆزه‌ی په‌روه‌رده وه‌سێتی كردووه به‌پاش مردنی كتێبخانه‌كه‌ی بكرێته دیاری بۆ كتێبخانه‌ی گشتی كفری، هه‌ربۆیه دوای مردنی مسته‌فا نه‌ریمان و خێزانه‌كه‌ی ئه‌و وه‌سێته‌ی بۆ جێبه‌جێ ده‌كه‌ن و كتێبه‌كان به‌رێگه‌ی قاچاغ ره‌وانه‌ی كتێبخانه‌ی كفری كراوه.
عه‌بدوڵڵا عه‌باس : یادكردنه‌وه‌ی مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان له‌دوو دیارده‌دا خۆی ده‌نوێنێ، دیارده‌ی یه‌كه‌م ئه‌و ژینگه‌یه‌ی كه مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمانی تێدا پێگه‌ییوه له‌وه‌ی كه په‌یوه‌ندی هه‌یه به ئینتیما بۆ وشه و رۆشنبیریی كوردییه‌وه وه‌كو ئه‌زانین مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان خه‌ڵكی ناوچه‌ی كفرییه، گه‌رمیانی كوردستان، كه ئه‌و ناوچه‌یه‌یه له‌دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی عیراقه‌وه هه‌وڵی دابڕانی دراوه له كوردستان له‌ژینگه‌ی كوردی، به‌ڵام به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بۆچوون و نه‌خشه‌یه‌وه، له‌و ناوچه‌یه ژماره‌یه‌كی دیار له‌رۆشنبیری كورد سه‌ریان هه‌ڵداوه وه‌كو له‌خانه‌قین عه‌زیز پشتیوان، له‌كفری مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان و شاعیری نوێخواز له‌تیف هه‌ڵمه‌ت و له‌دوزخورماتوو ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د ئیسماعیل و زۆری تر. كه ئه‌و ناوچه‌یه وه‌كو ئه‌زانین له خوێندن و ژینگه‌ی كورده‌واری دابڕابوون و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌وانه سه‌ریان هه‌ڵدا كه به‌رهه‌مێكی گه‌وره‌یان خسته سه‌ر خه‌رمانی رۆشنبیریی و مێژوو و رۆژنامه‌نووسی كوردی، و مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان یه‌كێك بوو له‌وانه. دیارده‌ی دووه‌م ئه‌وه‌یه كه ئه‌م زاته ره‌حمه‌تییه رووی له زیادكردنی دووشتی زۆر پێویست كرد بۆ ئه‌و قۆناغه‌ی رۆشنبیریی كوردستانی باشوور كه رووی له‌ژیانه‌وه و سه‌رهه‌ڵدان بوو، یه‌كه‌میان ئه‌وه بوو كه ئه‌م له‌ده‌گمه‌نه‌كاندا كه رۆژ ژمێری كوردی داهێنا، چه‌ند ساڵێك یه‌ك به‌دوای یه‌كدا به‌جوهدی تایبه‌تی خۆی رۆژژمێری كوردی به‌ناوی نه‌ریمانه‌وه ده‌رده‌كرد، كه ئه‌وه ده‌ورێكی باشی هه‌بوو له‌خزمه‌ت كردنی وشیاركردنه‌وه‌ی خه‌ڵك به‌ناسینی رووداوه مێژوویه‌كانی كورد، به‌رۆژه‌كانی بۆنه‌كانی كورد. كاری نموونه‌یی دووه‌می ئه‌وه‌بوو كه بایه‌خی ئه‌دا به كاری بیبلۆگرافیای كوردی له رۆشنبیریی كوردی، وه‌كو روداوه‌كان و رۆژنامه و گۆڤاره‌كان كه له‌ره‌وتی رۆژنامه‌نووسی كوردیدا ده‌رده‌چوون، ئه‌وه‌ی به‌بیرم بێ بیبلۆگرافیای تایبه‌تی كردووه بۆ چوار ساڵی رۆژنامه‌ی هاوكاری و بۆ گۆڤاری به‌یان، و هه‌روه‌ها بۆ گۆڤاری رۆشنبیریی نوێ . بێجگه له‌م دوو داهێنانه تازه‌یه‌ی كه ئه‌و به‌جوهدی شه‌خسی كردی، یه‌كێك بوو له رۆژنامه‌نووسه چالاكه‌كانی په‌نجاكان به‌ره‌و ژوور هه‌تاوه‌كو كۆتایی نه‌وه‌ده‌كانی سه‌ده‌ی پێشوو.
مسته‌فا ساڵح كه‌ریم: بێگومان مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان خۆی ناوێكی دره‌وشاوه بوو له‌جیهانی ئه‌ده‌بی كوردیدا و هه‌روه‌ها له‌جیهانی په‌روه‌رده‌دا و له‌بواری رۆژنامه‌نووسیشدا، ئه‌و زه‌مانه ئه‌و ده‌ركه‌وتبوو، ئێمه هێشتا خوێنساردبووین، دووربه‌دوور ناسیومانه‌ن به‌ڵام له‌وه به‌دوا رۆژگار وایكرد كه له‌نزیكه‌وه بیناسینز ده‌مه‌وێت بگه‌ڕێمه‌وه بۆ كۆن و له‌سه‌رده‌می پیره‌مێرددا كه كاتێك هه‌وڵی ئه‌وه‌ی داوه ئاهه‌نگی نه‌ورۆز له‌شاری سلێمانی و له‌كوردستاندا ببێت به‌نه‌ریتێكی كورده‌واری، من له‌و كتێبه‌مدا كه كتێبی باخێك له وشه باسی ئه‌وه‌م كردووه، كه شتێكی تێدایه‌ن پیره‌مێرد ئه‌ڵێ له‌كفرییه‌وه به‌ناوی نه‌ریمانه‌وه نامه‌یه‌ك و په‌ندی ژینمان بۆ هات ئای چه‌ندم پێخۆش بوو ئه‌م لاوانه ئه‌وه‌نده تاسه‌ی خه‌زه‌ته‌ی خۆیانیان ده‌كرد. نه‌ریمانیش ئه‌ڵێ ژینم خوێنده‌وه و خۆم وائه‌زانی وام له‌و شاییه‌ی ناو سلێمانیدا و ئه‌مجاره بێته‌وه شیعره‌كه‌ش ئه‌نووسین. هه‌ر له‌باسی نه‌ریماندا ئه‌ڵێ نه‌ریمان كه مه‌به‌ستی پیره‌مێرد له مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمانی ئه‌دیب و نووسه‌ره، كه ئه‌و كاته له‌كفرییه‌وه نامه‌ی بۆ پیره‌مێرد ناردووه و پیرۆزبایی نه‌ورۆزی لێكردووه، و هه‌روه‌ها شیعرێكیشی به‌و بۆنیه‌وه ناردووه كه پیره‌مێرد به‌ڵێنی بڵاوكردنه‌وه‌ی داوه، واته له‌و ستاڵه‌دا كه ساڵی 1945 كه پیره‌مێرد باسی ده‌كات نه‌ریمان خولیای ئه‌ده‌ب و نووسین و گیانی كوردایه‌تی تێدا بووه، بێگومان كه له‌كفرییه‌وه باسی نه‌ورۆز ده‌كات له‌وه به‌دوا ئه‌وانیش هه‌ستی ئه‌وه‌یان تێدا بووه‌كه بتوانن له‌ساڵانی ئاینده‌دا یان هه‌مان ساڵ له‌كفریدا ئاهه‌نگی نه‌ورۆز بگێڕن.
عه‌بدوڵڵا عه‌باس: من شه‌خسی ناسیاری و براده‌رایه‌تیم له‌گه‌ڵیدا هه‌بوو به‌حوكمی ئیشكردنمان به‌یه‌كه‌وه له‌ده‌زگای رۆشنبیری و بڵاوكردنه‌وه‌ی كوردی، بۆ ماوه‌ی چوار مانگ به‌یه‌كه‌وه به‌ستراوی كاری رۆژانه بووین، من بۆ ماوه‌ی چوار مانگ ته‌كلیف كرام به‌سكرتێری نووسینی گۆڤاری به‌یان، كه ئه‌و یه‌كێك بوو له‌ده‌سته‌ی نووسه‌رانی گۆڤاره‌كه و ئه‌ركی هه‌ڵسه‌نگاندنی ماده رۆشنبیریی و مێژوویه‌كانی ئه‌و گۆڤاره بوو، جگه له‌وه‌ش یه‌كێك بوو له‌نووسه‌ره به‌رده‌وامه‌كانی رۆژنامه‌ی هاوكاری، كه من له‌یه‌كه‌م ژماره‌وه تاوه‌كو ساڵی 2003 كارم تێدا ده‌كردن مرۆڤێكی چالاك و قه‌ڵه‌م به‌پێز بوو، له‌رووی براده‌رایه‌تییه‌وه ئینسانێكی خۆشه‌ویست و جێگای رێز بوو له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه كاریان له‌گه‌ڵیدا ده‌كرد، و ئه‌گه‌ر به‌رهه‌مه‌كانی بخوێنرێته‌وه و سه‌یر بكرێ له‌ماوه‌ی ته‌مه‌نی خۆیدا به‌رهه‌می زۆری خسته سه‌رخه‌رمانی رۆشنبیری و رۆژنامه‌نووسی كورد.
مسته‌فا ساڵح كه‌ریم: دوای شۆڕشی چوارده‌ی ته‌موز له‌كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌كانی مامۆستایان و ئه‌دیباندا من مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمانم ده‌بینی وه‌كو سمبولێك بوو لای ئێمه و حه‌زمان ده‌كرد بیناسین، مامۆستایه‌ك بوو له‌كفرییه‌وه به‌رده‌وام شتی ده‌نووسی و له‌خزمه‌تگوزاریدا درێغی نه‌ده‌كرد، چ له‌بواری ئه‌ده‌ب و چ له‌بواری په‌روه‌رده‌دا، له‌كۆنگره‌كانی مامۆستایان له‌شه‌قڵاوه به‌شداربوو، هه‌روه‌ها له‌و كۆڕانه‌ی كه بۆ مه‌سه‌له ئه‌ده‌بییه‌كان ده‌گیرا ئه‌و تێیدا به‌شدار ده‌بوو، تا سه‌رده‌می دوای حه‌فتاكان و دوای رێكه‌وتننامه‌ی یانزه‌ی ئازاری حه‌فتا، دیاره ئه‌وكاته مه‌سه‌له‌ی نووسه‌رانی كورد بره‌وی زیاتری سه‌ند و بایه‌خ درا به‌كوڕ و كۆبوونه‌وه و میهره‌جانه‌كان. به‌دیداره‌كان، له‌مانه‌دا مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان ئه‌وه‌نده‌ی بۆ ده‌كرا له‌مانه‌دا به‌شدار ده‌بوو، ماویه‌كیش زیندانی بووه له‌زیندانی جه‌له‌ولا، له‌وێ هه‌ندێك كه‌س له‌و عه‌ره‌بانه‌ی كه گیراون، له‌بیره‌وه‌رییه‌كانی خۆیاندا باسی مامۆستا مسته‌فا نه‌ریمان ده‌كه‌ن كه له‌و زه‌مانه له‌گه‌ڵیاندا زیندانی بووه زمانێكی شیرین و روویه‌كی خۆشی هه‌بووه و كوردی لا زیاتر خۆشه‌ویست كردوون، له‌دوای رێكه‌وتننامه‌ی به‌یانی یانزه‌ی ئازاری حه‌فتا نه‌ریمان جارێكی تر به‌گوڕ و تینێكی تره‌وه له‌بواری كوردایه‌تی و پێشخستنی ئه‌ده‌بی كوردی و هاوبه‌شبوون له‌گه‌شه‌كردنی زمانی كوردیدا رۆڵی هه‌بووه و به‌شداربووه، به‌تایبه‌تی له‌بواری وه‌رگێڕانی كتێبه په‌روه‌رده‌ییه‌كاندان بۆ له‌مه‌ودواش ئه‌گه‌رچی رۆژگار به‌ره‌و سه‌ختی ئه‌رۆیشت و ته‌وژمێكی زۆر له‌سه‌ر ئه‌دیبان و نووسه‌ران هه‌بوو، به‌ڵام نه‌ریمان ئه‌وه‌نده‌ی پێی كرا ناوبه‌ناو كاری خۆی ده‌كرد، به‌تایبه‌تی له‌بواری بیبلۆگرافیادا، و یه‌كێك له‌وشتانه‌ی هه‌رگیز بیرناچێته‌وه نه‌ریمان خاوه‌نی رۆژ ژمێری نه‌ریمان بوو ساڵانه خۆی ده‌ریده‌كرد، كه ئه‌مه كارێكی باش بوو له‌دامێنی هه‌ر لاپه‌ڕه‌یه‌كی مێژووییدا باسی شتێكی گرنگی ده‌كرد، من له‌بیرمه كۆڕێك كرا بۆ یادی په‌نجا ساڵ تێپه‌ڕبوون به‌سه‌ر یه‌كه‌م نووسینی مه‌لا جه‌میل رۆژبه‌یانی یه‌كه‌م وتار له‌و كۆڕه‌دا كه له‌یانه‌ی سه‌ڵاحه‌دین كرا، مامۆستا نه‌ریمان خوێندییه‌وه.
مامۆستا نه‌ریمان خاوه‌نی به‌رهه‌مێكی زۆری ئه‌ده‌بی و په‌روه‌رده‌یی یه، نووسه‌ری بیست كتێبی چاپكراوه، له‌وانه هاواری لاوان، هه‌ڵبه‌ست بۆ قوتابیان، عه‌لی ئه‌فه‌نی، كتێبخانه‌ی كوردی، مامۆستای نه‌مر، بیبلۆگرافیای كتێبی كوردی 1787بۆ 1986، رێنووسی كوردی له‌ره‌گ و ریشه‌وه، فه‌رهه‌نگی ئه‌دیبان و نووسه‌رانی كورد، دیوانی مینه جاف و چه‌ندین كتێبی تر، هه‌روه‌ها هاوبه‌شی له‌دانان و وه‌رگێڕانی چه‌ندین كتێبی تر بۆ پرۆگرامی قوتابخانه‌كان، مامۆستا نه‌ریمان كه‌سێكی به‌هه‌ڵوێست و نیشتمان په‌روه‌ر بووه و له‌به‌ر هه‌ڵوێسته سیاسییه‌كانی چه‌ندین جار زیندانی كراوه و له‌وه‌زیف دورخراوه‌ته‌وه، مامۆستا نه‌ریمان وه‌كو رۆژنامه‌نووس كاری كردووه و سكرتێری گۆڤاری به‌یان و سه‌رنووسه‌ری گۆڤاری ره‌نگین بوو، به‌رهه‌مه‌كانی له‌گۆڤاری گه‌لاوێژ و ده‌نگی گیتی تازه و رۆژی نوێ و رۆژنامه‌ی هاوكاری بڵاوكردوه‌ته‌وه.. ئه‌م كه‌سایه‌تییه ناوداره‌ی كوردستان له 27مایسی ساڵی 1994له‌شاری به‌غدا كۆچی دوایی كردووه، و هه‌رله‌وێ و له‌گۆڕستانی محه‌مه‌د سه‌كران نێژراوه.
عه‌بدوڵڵا عه‌باس: خۆزگه ئه‌ویش وه‌كو هه‌موو رۆشنبیره‌كانی دیكه‌ی كورد ده‌زگا رۆشنبیرییه‌كانی كوردستان بایه‌خ بده‌ن به ژیاندنه‌وه‌ی به‌رهه‌مه‌كانیان و به‌نووسینه‌كانیان، و ئه‌و ده‌وره‌ی كه بینیویانه له گه‌شه‌دان به‌بزوتنه‌وه‌ی رۆژنامه‌نووسی به‌تایبه‌تی ئه‌و نه‌وه‌یه‌ی مامۆستا نه‌ریمان ئینتیمای بۆی هه‌یه، ئه‌و نووسه‌رو رۆشنبیرانه‌ی كه له‌چله‌كانه‌وه هاتنه مه‌یدانه‌وه و له‌و قۆناغه‌دا كه‌ره‌سته و پێداویستییه‌كانی رۆشنبیریی به‌رده‌ست نه‌بووه كه‌م بووه، به‌ڵام ئه‌وان به جوهدی تایبه‌تی خۆیان توانیان كاری باش بكه‌ن، و گه‌ل وشیار بكه‌نه‌وه له‌بواری رۆشنبیریی و رۆژنامه‌نوسی كوردیدا.
مسته‌فا ساڵح كه‌ریم: به‌كورتی نه‌ریمان پیاوێك بوو سمبول بوو له‌بواری په‌روه‌رده‌دا و له‌بواری ئه‌ده‌بدا و له‌بواره‌كانی رۆشنبیری به‌گشتی و پیاوێكی خۆشه‌ویست بوو، له‌كاتێكی وادا ئێمه هه‌ر ئه‌وانه‌مان له‌ده‌سه‌ڵاته بڵێین هه‌زاران سڵاو بۆ گیانی پاكی ئه‌و پیاوه‌ی كه به‌داخه‌وه به‌زوخاویش ده‌رهات چونكه كوڕێكی گه‌نجی به‌زۆر برابوو بۆ جه‌نگی قادسییه و له‌وێ شه‌هید بوو، ئه‌م پیاوه له‌وبواری رۆشنبیرییدا ناوی هه‌یه هه‌میشه و ئێمه‌ش له‌ساڵ یاده‌كه‌یدا چه‌پكه گوڵ له‌سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی داده‌نێین .
