چوار شه‌ممه‌ , تشرینی یه‌كه‌م 8 2025
Home / بەشی مێژووی كورد / مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد (page 66)

مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

ئەو نامانەی میس بێڵ كە باسی كورد و مەسەلەی كوردیان تێدا هاتووە ‌

ئەو نامانەی میس بێڵ كە باسی كورد و مەسەلەی كوردیان تێدا هاتووە  ‌ خوێنەری بەڕێز، ئەمە كۆمەڵە نامەیەكی تری «میس بێڵ»ە كەوا كەم و زۆر پەیوەندییان بە كوردەوە هەیە  لە كۆی 633 نامە دەرهێنراون كە لە ساڵانی 1917 ــ 1926 دا ناردوویەتی بۆ باوكی و باوەژنی: كە هەردوكیان كەسایەتیی دەستڕۆی …

Read More »

ژنانی كورد لە مێژوودا

د. جەبار قادر دەبێ هەر لە سەرەتاوە دان بەو راستیەدا بنێم كە لێكۆڵینەوەی زانستی لە سەر مێژووی كۆمەڵایەتی و كولتوری كۆمەڵگەی كوردەواری زۆر كەمن. رەنگبێ هەژارترین لاپەرەی ئەو لایەنانەش رەوش و پێگەی ژنانی كورد بێ لەو كۆمەڵگەیەدا نەك تەنها لە سەردەمە مێژووییەكاندا بەڵكو لە رۆژانی ئەورۆشدا. پشتگوێ خستنی مێژووی كۆمەڵایەتی …

Read More »

سمكۆی شكاك, وەرچەرخانێكی گرنگ لە ناسیۆنالیزمی كوردی لە رۆژهەڵاتی كوردستان

نووسینی: سامان مستەفا رەشید ماستەر لە مێژووی نوێ و هاوچەرخدا دوای كودەتای شوباتی 1921 لە ئێران كە ئەوكات هێشتا رەزاخان وەزیری جەنگ بووو دوو بیرۆكەی لەسەردابووو لەمەڕ بارودۆخی ئێران: یەكێك دامەزراندنی سوپایەكی نوێ و بەهێز. دووەم, كۆتاییهێنان بە نائارامی و ئاڵۆزییەكانی ناوچە جیاجیاكانی وڵات و گەڕانەوەی دەسەڵاتی مەركەزی بەسەر تەواوی …

Read More »

زانایه‌کی بابانزاده‌ی له‌ بیرکراو: ئه‌حمه‌د نه‌عیم 1872- 1934

جه‌بار قادر “گه‌لی کورد ڕۆڵه‌کانی له‌ نێو گه‌لانی ئێرانی، تورک، عه‌ره‌ب و ئه‌رمه‌ن بزرکردوه‌‌، به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی وه‌ک شاعیر، مۆسیقازان و سه‌رکرده‌ی به‌ناوبانگ مێژووی گه‌لانیان ‌ڕازاندوه‌ته‌وه‌”‌. زانای به‌ناوبانگی ئه‌رمه‌نی ئه‌کادێمیک ئۆربیللی. دکتۆر جەبار قادر ئەحمەد نەعیم بابانزادە کوڕی مستەفا زیهنی پاشای بابانە، ساڵی ١٨٧٢ لە بەغدا هاتۆتە دونیاوە. مستەفا زیهنی بە …

Read More »

خوێندنەوەیەك بۆ بزووتنەوەی نورسی

خوێندنەوەیەك بۆ بزووتنەوەی نورسی نوسینی:هیمداد تەها بزوتنه‌وه‌ى نه‌وره‌سي: بزوتنه‌وه‌يه‌كي ئاينييه‌ له‌توركيا له‌سه‌ر ده‌ستي به‌ديعو زه‌مان سه‌عيدي نه‌وره‌سي دامه‌زراوه‌ له‌سه‌ره‌تاكاني سه‌ده‌ى بيسته‌م دا. ئه‌م بزتنه‌وه‌يه‌ باگگراوندێكي سۆفييانه‌ى هه‌يه‌و سه‌عيدي نه‌وره‌سي هه‌ستا به‌دروست كردني له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و ته‌وژمه‌  سيكۆلاريه‌ى ڕوي له‌توركيا كردبو, شوێن كه‌وتني ئه‌م ڕێبازي سۆفيگه‌ري و بزوتنه‌وه‌ ئاينيه‌ بۆته‌ ديارده‌يه‌كو له‌زۆر …

Read More »

جینۆسایدی كوردی فه‌یلی

  تێپه‌ڕبوونی 36 ساڵ به‌سه‌ر تاوانی كۆمه‌ڵكوژی كورده‌ فه‌یلییه‌كاندا: كوردی فه‌یلی به‌شێكن له‌نه‌ته‌وه‌ی كورد. شوێنی نیشته‌جێبوونیان ده‌كه‌وێته‌ نێوان سنوری ده‌ستكردی عیراق – ئێرانه‌وه‌، سنوری فه‌یلییه‌كان له‌عیراقدا له‌ باكوره‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات له‌شاره‌كانی (جه‌له‌ولاو قزرابات و شاره‌بان و خانه‌قی و مه‌نده‌لی) و ده‌ڕوات به‌ره‌و باشور تاكو شاره‌كانی عه‌لی غه‌ربی و به‌دره‌و جه‌سان و …

Read More »

سایكس _ بیكۆ كاریگه‌رییه‌كانی له‌سه‌ر كورد

سایكس _ بیكۆ كاریگه‌رییه‌كانی له‌سه‌ر كورد كورد له‌وه‌ته‌ی هه‌یه‌ وه‌ك نه‌ته‌وه‌ له‌سه‌ر خاك و نیشتمانی خۆی ده‌ژی، ئیدی له‌سیاقی مێژووییدا زۆرجاران خاوه‌ن قه‌واره‌ی سیاسی ده‌سه‌ڵات بوون، له‌مێژووی كۆندا خاوه‌ن چه‌ندین ده‌وڵه‌تی (لۆلۆیی، گوتی، ئۆراتوو میدی…هتد) بوون، جیا له‌چه‌ندین میرنشین چ له‌سه‌رده‌می ئیسلام و له‌سه‌رده‌می عوسمانی و سه‌فه‌وییه‌كاندا تاوه‌كو ناوه‌ڕاستی سه‌ده‌ی …

Read More »

پێشەوا قازی محمد سەرۆک کۆماری کوردستان

پێشەوا قازی محمد سەرۆک کۆماری کوردستان نوسینی:فەلاح شەریف پێشەکی: ئەمڕۆ 69 ساڵ بەسەر لەسێدارەدانی پێشەوا قازی محەمەد سەرکۆماری کوردستان و هاوڕێیانی لە مەیدانی چوارچرای شاری مەهاباد  تێدەپەڕێ. پێشەوا و هاوڕێیانی لەلایەن حکوومەتی پاشایەتیی ئێرانەوە لە دادگایەکی سەربازی و نادادپەروەرانەدا دادگایی کران و دواتر پاش رووخانی کۆمار لە بەرەبەیانی 29 -3 1947ی …

Read More »

 كوردناسی‌ له‌دیدی‌ مینۆرسكی‌

نیسان حسن ژیانی‌ مینۆرسكی‌:ناوی‌ ڤلادیمیرڤیودوروڤیچ مینۆرسكی‌ له‌5/2/1877ز له‌شارۆچكه‌ی‌ كورجیڤای‌ سه‌ر ڕووباری‌ ڤولگاله‌باكوری‌ ڕۆژئاوای‌ مۆسكۆله‌دایك بووه‌. مینۆرسكی‌ له‌مۆسكۆ خوێندنی‌ ته‌واوكردووه‌وپێ‌ گه‌یشتووه‌،وه‌پاشان چوه‌ته‌كۆلێجی‌ یاساله‌زانكۆی‌ مۆسكۆله‌ساڵی‌1900زداخوێندنی‌ ته‌واوكردوه‌،دواترچووه‌ته‌ئامۆژگای‌ خوێندنی‌ زمانه‌ڕۆژهه‌لاَتیه‌كانی‌ لازاریف له‌هه‌مان ساڵ له‌مۆسكۆكه‌ماوه‌ی‌ (3)ساڵ له‌ئامۆژگای‌ لازاریف ماوه‌ته‌وه‌هه‌رله‌وێشه‌وه‌چاوی‌ به‌ڕێگای‌ توێژینه‌وه‌ولێكۆڵینه‌وه‌ی‌ زمانه‌ ڕۆژهه‌لاَتیه‌كان كرایه‌وه‌، له‌م ئامۆژگایه‌دازمانی‌(فارسی‌،توركی‌،عه‌ره‌بی‌)تێداخوێنراوه‌.دواترچووه‌ته‌وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ڕوسیابۆماوه‌ی‌ دووساڵ ،پاشان بووه‌ته‌ڕاوێژكارله‌سه‌فاره‌تی‌ كۆنسوڵخانه‌ی‌ ڕوسیاله‌ ئه‌سته‌مبول،وه‌له‌ساڵی‌1913زكراوه‌به‌نوێنه‌ری‌ ڕوسیاله‌لیژنه‌ی‌ …

Read More »

هه‌ولێر له‌ گه‌شته‌كه‌ی‌ هۆراشیۆ ساوسگێت

و.هۆگر خه‌مانی‌ هۆراشیۆ ساوسگێت 1812-1894 هۆراشیوَ له‌ 5 – 7- 1812ز له‌ شاری‌  پۆرتلاند له‌ ئه‌مریكا له‌ دایك بووه‌, وه‌ له‌ سالی‌ 1832 كۆلیجی‌ Bowdoin  ی‌  له‌ شاری‌ برونزویك  ته‌واوكردوه‌,پاشان خوێندی‌ له‌ كۆلیژی‌ ئاینی‌ له‌ شاری‌ ئه‌ندوڤر , وه‌ له‌ مانگی‌ ئۆكتۆبه‌ری‌ 1834 به‌ ره‌سمی‌ كرا به‌ ئه‌ندامی‌  كه‌نیسه‌ی‌ قدیس …

Read More »