پاشاکانی ئیمپڕاتۆریەتی ماد دیاکۆ (٧٠٨ تا ٦٥٥ی پێش زایین) ٥٣ساڵ درێژەی ھەبووە. فرۆرتیش (٦٥٥ تا ٦٣٣ی پ.ز.) ٢٢ساڵ درێژەی ھەبووە. ھەڤەخشترە (٦٣٣ تا ٥٨٤ی پ. ز.) ٤٩ساڵ درێژەی ھەبووە. ئەژیدەھاک (٥٨٤ تا ٥٥٠ی پ. ز.) ٣٤ساڵ درێژەی ھەبووە. دیاکۆنزیکەی ٧٠٠ ساڵ پێش لە زایین لە نێو مادەکاندا کەسایەتییەک …
Read More »Monthly Archives: ئازار 2016
لەبارەی “نەورۆز”ەوە
لەبارەی “نەورۆز”ەوە گوتاره مێژووييهكهی (مهلای گهوره)ی کۆیە “ئەمڕۆ ڕۆژێکە پڕ نوور، دونیا مالاماڵە لە سروور، ژاڵە دەدرەوشێتەوە لالە دەگەشێتەوە دارودرەخت دەپشکون. بەر و سەمەر دەردەکەون، فەلەک وەک خێوەتی زبر جەدی هەڵداوە، زەمین کەوای ئەتڵەسی سەبزی گوڵگوڵی لە بەر کرا. ئافتابی عالەم درەخشانە خورشیدی خاوەری بە ئەشیعەی زەهەبی زەڕ ئەفشانە، نێزیکە …
Read More »سوڵتانه عوسمانییهكان و كورد (1514 ــ 1930)
سوڵتانه عوسمانییهكان و كورد (1514 ــ 1930) ئهلفرید ژاكوب له ساڵی 1853دا نووسیویه: (ئێزیدییهكان، كه خهڵكێكی جهنگاوهر و كۆچهرن، ههمیشه توانای ئهوهیان ههیه دوژمنهكانی خۆیان تهفروتونا بكهن) تنۆكێكی كرۆنۆلۆژیایی له زهریای تاوانهكانی سوڵتانه عوسمانییهكان بهرامبهر به كورد: ـ له 1514 له جهنگی چالدیران، لهنیوان شا ئیسماعیل سهفهویی …
Read More »كێشەی ویلایەتی موصل
كێشەی ویلایەتی موصل كێشەی ویلایەتی موصل كێشەی ویلایەتی موصل یەكێك بوو لەو كێشانەی لە دوای جەنگی یەكەمی جیهانی زۆر زەق بۆوە، بەڵام ئەوكێشەیە دەگەرێتەوە بۆ سەردەمی زوتر لە نێوان زلهێزەكان وەك (عوسمانی و سەفەوی)هەبوو ، بەشێوەیەكی فەرمی لە كۆتایی ساڵی (1924) وەكو كێشەیەكی نیودەولەتی هاتۆتە پێشەوە ومامەلەی لەگەل كراوە ، …
Read More »شەهید كردنی ئیمامی حوسین
شەهید كردنی ئیمامی حوسین ســـەرەتــایەك بـــۆ نــاسـانـــدنـی ئـــەم كێــــشەیــــە:- دەتوانین بڵێن سەرەتایی ئەم فیتنەیە دەگەرێتەوە بۆ سەردەمی (ئیمامی علی) و (معاوی كوری أبوسفیان) ،چونكە لە دوای شەهید كردنی (ئیمامی عوسمان) كێشە دەكەوێتە نێوان ئیمامی علی و معاویە،چونكە كاتێك ئیمامی عوسمان شەهید دەكرێت، بێگومان دەبێت ئیمامی علی ببێتە خەلیفەی موسلمانان، بۆیە …
Read More »نەورۆز؛ جەژنی کورد یان جەژنێک لە دژی کورد؟
نەورۆز؛ جەژنی کورد یان جەژنێک لە دژی کورد؟ سۆران حەمەڕەش ساڵی پار بابەتێکم سەبارەت جەژنی نەورۆز بڵاوکردەوە و وا ئەمساڵ بە متمانەکردنە سەر سەرچاوەی مێژوویی، بەشێوەیەکی قوڵتر جارێکی تر سەبارەت ئەم بابەتە دەنووسمەوە. کە منداڵ بووم هەموو ساڵێک زیاتر لە مانگێک پێش نەورۆز، لەگەڵ منداڵانی گەڕەک ڕۆژانە دەبوو …
Read More »کوردستان و کورد لەسەدەکانی ناوەڕاستدا
کوردستان و کورد لەسەدەکانی ناوەڕاستدا زانیار سەردار قڕگەیی كوردستان و كورد له سهدهكانی ناوهڕاستدا) كتێبێكی گرینگ و پڕبایهخی مێژوویی پرۆفیسۆری یاردهدهر (د. كهیوان ئازاد ئهنوهر) مامۆستای بهشی مێژووو له زانكۆی سلێمانییه. بابهتێكی ناوازهی مێژووییه سهبارهت به نهتهوهی كورد و ئیسلام و مهڵبهنده كوردنشینهكانی سهدهكانی ناوهڕاست له مێژووی مرۆڤایهتیدا، نووسهر گهلێك …
Read More »ئیلامیەکان کێ نەو چۆن لەناوچوون
ئیلامیەکان کێ نەو چۆن لەناوچوون پادشایی ئیلام نزیك به 2 ههزار تا 550 ساڵ بهر له زایین لهو شوێنهی ئێستا به ڕۆژههڵاتی كوردستان ناسراوه، دامهزراوه و خاوهن دهسهڵاتێكی فراوان بووه. جوگرافیای حكوومڕانیان له باكوورهوه تا ههمهدان و له ڕۆژههڵاتهوه تا شاری كرمان و له باشوورهوه تا كهنداو و …
Read More »نەورۆز، سەرهەڵدانو رەنگدانەوەی لەئەدەبی كوردیدا
نەورۆز، سەرهەڵدانو رەنگدانەوەی لەئەدەبی كوردیدا نیشانەی نەورۆز وادەی وەهارەنیا نەشئەی ئامای نامەی نیگارەن“مەولەوی”گەلی كورد ڕۆژی نەورۆز بە جەژنی نەتەوەیی خۆی دادەنێت و سروتی تایبەت بە خۆیی هەیە و بەردەوام بە شێوازی بێ پێشینە لەهەمو ساڵێكدا ئەم یادە دەكاتەوە لەگەڵ ئاگركردنەوەدا.لەگەڵ ئەوەشدا كە نەورۆز بە یەكەم ڕۆژی ساڵی نوێی كوردی دادەنرێت …
Read More »پیرەمێرد
پیرەمێرد مستەفا ساڵح کەریم پیرەمێرد، ناوی (تۆفیق مەحمود ھەمزە)یە، ئەم شاعیر و رۆژنامەنووسە مەزنە، لە ساڵی ١٨٦٧ی زاینی بەرامبەر بە ١٢٨٨ی کۆچی، لەشاری سلێمانی چاوی بەدنیا ھەڵھێناوە، لەو ڕۆژەدا ماڵی مەحمود ئاغای ھەمزاغای مەسرەف، خۆشی و بەشارەتێکی زۆری تێکەوت، گۆزەبانە دەبەخشرایەوە، مزگێنی ئەدراو زەردەخەنە لەسەر لێوی ئەو پیاوماقوڵانە دەنەخشا، کە …
Read More »