Home / په‌رتووكخانه‌ / فەلسەفەی مێژوو

فەلسەفەی مێژوو

گرفتی داروین

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری بیردۆزەکەی داروین بۆ دەرکەوتن و پەرەسەندنی زیندەوەران بەردی بناغەی زانستی زیندەوەرزانییە. بەشێکی گرنگی بەڵگەکانی پاڵپشتی بیردۆزەکەن، ئەو زیندەوەرە بەبەردبووانەن چەند سەد ملیۆن ساڵیک لەمەوبەر ژیاون. بەڵام بەبەردبووی ٥٣٠ ملیۆن ساڵ و پێشتر ڕووبەڕووی بیردۆزەکەی داروین دەبنەوە و داروین لیکدانەوەیەکی پەسەندی بۆی نییە. زیندەوەری ئاڵۆز (واتا فرە خانە) …

Read More »

پەرەسەندنی فەلسەفە لە مێژوودا

فەرەیدون عبدالخالق صالح‎ قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎ زانكۆی سۆرانفەلسەفە بە درێژای تەمەنەکان وەک بوارێکی فیکری پەرەی سەندووە کە خەمی پرسیارە سەرەتاییەکانە سەبارەت بەڕاستی و بوون و زانین.. مێژوویی فەلسەفە درێژ دەبێتەوە بۆ هەزاران ساڵ پێش ئێستا،، بەو پێیەی لە سەردەمی کۆن دەستی بە سەرهەڵدان کردووە و بە تێپەڕبوونی کات بەردەوام بووە …

Read More »

فەلسەفە لە مێژوو دا

‎‎ئامادەکردنی: فەریدون عبدالخالق سالح‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران ‎فەلسەفە یێکێکە لە زانستە کۆنەکان کە لە مێژوودا دەرکەووتوە، بەوو پێیەی فەیلەسووفەکان بە شێوازی لۆژیکی و عقلانی و فەلسەفەی دەستیان کرد بە گەڕان بەدوای حەقیقەت و مەعریفەدا. لەو کاتەووە تا ئەمڕۆش فەلسەفە وەک یێکێک لە بناغە بنەڕەتیەکانی بیر کردنەووەو شیکردنەوە لە زۆر بووار …

Read More »

دۆزینەوەی کۆمەڵێک دەستنووسی هیگل

ئەردەڵان عەبدوڵڵا جۆرج ڤلییەم هیگل یەکێکە لە فەیلەسوفە ناودار و کاریگەرەکانی ئەڵمانیا و جیهان. هیگل لە ساڵی1770 لەدایک بووە و لە ساڵی 1831 دا کۆچی دوایی کردووە. لە ژیانیدا ئەم فەیلەسوفە کۆمەڵێک کتێب و بەرهەمی فیکریی و فەلسەفی نووسیوە، لە پێش هەموویانەوە کتێبی « ڤینۆمینۆلۆژیای رۆح، بنەماکانی فەلسەفەی هەق، زانستی …

Read More »

سیاسەت لە روانگەی ئەفلاتونەوە

لە فارسییەوە: جەواد حەیدەری لە یۆنانی كۆن بە تایبەت لە ئەسینا هیچ كەسێك بۆی نەبوو سەبارەت بە ژیانی سیاسی خۆی و كۆمەڵگەكەی كەمتەر خەم و خوێنسارد بێت. فەرمانڕەوای جگە لەوەی كە دەبێت دانا و زانا بێت، دەبێت بە تواناش بێت، چونكە تەنها دانایان و زانایان و كەسانی بەتوانا دەتوانن كۆمەڵگە …

Read More »

ئیغتراب له‌ ئاین و فه‌لسه‌فه‌ و ماتریالیزمی سروشتی و ماتریالیزمی مێژوویی

ئه‌نوه‌ر نه‌جمه‌دین اغتراب = استلاب = Alienation * لە کوردیدا: زەوتکاری، زەوت کردن ئیغتراب بە واتای ئیستلاب دێت، واتە لە پەیوەندیەک دەدوێت کە دەکەوێتە سەروو توانای تاکەوە، تاکی مرۆیی هیچ نیە لە ئاستیدا، بوونەوەرێکی زەلیلی پەڕگیرو ملکەچ نەبێت بۆ هێزێک کە دەکەوێتە سەروو خۆیەوە، ئیتر ئەو هێزە؛ جارێک وەک یەزدان، …

Read More »

بۆچی فەلسەفە لەیۆنان سەریهەڵدا؟

ئەردەڵان عەبدوڵڵا کاتێک سەیری مێژووی فەلسەفە دەکەین، بەتایبەتی فەلسەفەی خۆرئاوایی، یۆنان دەبێتە دایکی هەموو فکر و فەلسەفەی خۆرئاوا و لێرەوە سەرەتای گومان و پرسیارەکان لەبارەی بوون و مرۆڤ و سیستمی سیاسیی و ئابووریی و زانست سەریهەڵدا. لەکاتێکدا یۆنان وڵاتێکی بچووکە، بەڵام کۆمەڵێک فەیلەسوف و زانای گەورەی بۆ جیهان بەرهەمهێناوە.  ئەمەش …

Read More »

شارستانیەت و بەربەریەت و جیهانبینیی ماركسیانە بۆ مێژوو

دەوترێت هێنری فۆرد گوتوویەتی “مێژوو بێ مانایە(بەنك)”، بۆ ئەوانەی كە ئاشنانین بە ئاڵۆزیی زمانی باو یان سەرجادەی ئەمریكی، وشەی بەنك بۆ شتێك بەكاردێت كە بێمانایە و بێمانایی ئاماژەیە بە شتێك كە هەڵگری هیچ مانایەك نییە. ئەو گوتراوەی هێنری فۆرد كە زۆر سەرنجڕاكێش نییە، دەربڕی بۆچوونێكە كە لە ساڵانی ڕابردوودا توانی …

Read More »

بۆ مێژوو کۆتایی نەهات؟

سه‌ردار عه‌زیز سی ساڵ لەمەوپیش بیرمەند ئەمریکی فرانسیس فۆکۆیاما بابەتێکی لە گۆڤاری ناشناڵ ئینترێست بڵاوکردەوە بە ناوی کۆتایی مێژوو؟ لە نەوەدەکانی سەدەی ڕابوردو ناونیشانی ئەم نوسینەم یەکەمجار بەرگوێ کەوت. تێگەیشتن لە هەناو کەلتوری کوردیدا بۆ چەمک و دیدێکی وەها کارێکی ئەستەمە. لە زمانی کوردیدا مێژوو چەمكیک نیە کە هەڵگری هیچ …

Read More »

کورد لە دەرەوەی مێژوونووسی خۆیدا‌

 ئیسماعیل مەحمودی بە سەرهەڵدان و دەرکەوتنی وەچەگەلی مێژوونووس بە تایبەت مێژوونووسی گشتیی و دواتریش مێژوونووسی ناوچەیی، بە واتایەکی تر سەرهەڵدانی مێژوونووسی ئیسلامی – ئێرانی و نووسینی بەشێکی زۆر ئاسەواری مێژوویی ،بەشی ئێمەی کورد وەک ئامادە نەبوون لەو بوارەدا زۆر زەق و بەرچاوە.   هەزار ساڵ ئامادە نەبوون و دووربوون لە …

Read More »