Home / بەشی مێژووی كورد / مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد (page 6)

مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

ئیبراھیم پاشای بابان ‏‎ بنیادنەری ئەو شارەی، کە جێگەی گۆڕێکیش لە خاکەکەی نەبوو بە نسیبی

‏‎نووسین و ئامادەکردن: چــرا یـاسین ‏‎ئیبراھیم پاشا کوڕی ئەحمەد پاشای کوڕی سلێمان پاشای بابانە، یەکێکە لە میرە ھەرە بەناوبانگەکانی میرنیشینی بابان، دوای ئەوەی «مەحموود پاشا» لەسەر تەختی فەرمانڕەوایی لادەبرێت، ‏‎«ئیبراھیم پاشا» لە ساڵی (١٧٨٣ز) دێتە سەر دەسەڵات و فەرمانڕەوایی میرنیشینی بابان دەکات. ‏‎«ئیبراھیم پاشا» پیاوێکی تێگەیشتوو و ھێمن و ڕەوشتجوان …

Read More »

کوردە نەتەوەییەکان و نانەتەوەییەکان:  پێداچوونەوە بە ناسیۆنالیزمی کەمایەتییەکان و هەڵوەشانەوەی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، 1908 – 1909

   جانێت كڵەين  پرۆفیسۆر لە بەشی مێژوو، زانکۆی ئەكرۆن – ئەمەریکا  لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق کورتەیەک ئەم یارمەتییە نوێیەی لێکۆڵینەوە پاڵپشتە بۆ ئایدیای پاشەکشە و هەڵوەشانەوەی عوسمانی، بەڵام کەم کار و توێژینەوە هەوڵیداوە ناسیۆنالیزم لە دەرەوەی ئەو پاشەکشە باوە ببینێت. لە رێگەی مامەڵە کردن لەگەڵ پەیدابوونی ناسیۆنالیزمی کوردی لە …

Read More »

ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥) (بەشی یەکەم)

توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق لە مانگەکانی شوبات و ئازاری ١٩٢٥دا، کۆمارە نوێکەی تورکیا کەوتە لەرزین بە هۆی شۆڕشێکی جووتیارانی کوردەوە کە بە خێرایی لە بەشێکی گەورە و بەربڵاوی ویلایەتەکانی ڕۆژهەڵاتیدا تەشەنەی کرد [بروونەسن ١٩٧٨؛ بڕوانە فیرات، ١٩٧٠؛ جەمال، ١٩٥٥؛ تۆکەر، …

Read More »

ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥) (بەشی دووەم و کۆتایی)

توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق ئەو ڕۆڵە سیاسییەی کە لە ڕووی نەریتییەوە ئەم شێخانە گێڕایان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە ڕا و قسەی دیاری خۆیان هەبوو لەوەی بچنە پاڵ شۆڕشەکە یان نە. لە ناوچەی مووش کە تێیدا سەرۆک خێڵەکان بەهێزتر بوون …

Read More »

ڕۆڵی شێخ مه‌حموود و مسته‌فا بارزانی له‌ دروستكردنی نه‌ته‌وه‌سازیی زماندا

سه‌لام ناوخۆش ده‌سپێك ئه‌و دوو سه‌ركرده‌یه‌ دوا سه‌ركرده‌ى سه‌رده‌می سه‌ركرده‌ى كلاسیكی بوون. شێخ مه‌حموود 1881-1956 له‌ ماوه‌ى 1918 و 1924 حوكمڕانییه‌كی كوردی له‌ باشوورى كوردستان دروست كرد. حوكمڕانییه‌كه‌ى ئه‌و، چۆن جێگه‌ى قبووڵی ئینگلیز نه‌بوو، ئه‌وهاش جێگه‌ى قبووڵی به‌شێك له‌ قه‌ڵه‌م به‌ ده‌ستی كورد نه‌بوو كه‌ ناسرابوون به‌ “مته‌نه‌ورین”. مسته‌فا بارزانی …

Read More »

بزاڤی شارستانی لەکوردستانی عێراق لەماوەی ماندێتی بەریتانیادا: سلێمانی، ساڵانی ١٩١٨ – ١٩٣٠

جۆردی تێجێڵ گۆرگاس پرۆفیسۆری مێژووی نێودەوڵەتییە لە ئینستیتیوتی گراجوەیت بۆ لێکۆڵینەوە و پەرەپێدانی نێودەوڵەتی –  سویسرا لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق   بڕیاری بەریتانیای مەزن لە شوباتی ساڵی ١٩٢٩دا بۆ وازهێنان لە ماندێتەکەی عێراقی و لێگەڕانی بۆ ئەوەی وڵاتەکە سەربەخۆیی خۆی بەدەستبێنێت لە رێگەی دانوستان کردنەوە لە سەر پەیماننامەیەکی نوێ …

Read More »

لە سەرۆک خێڵەکانەوە بۆ چالاکوانە مارکسییەکان: كوردستان لە 1946 تا 1975

بیاتریس گاراپۆن و عەدنان چەلیک* لەئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەعادەت دەگوترێ کەوا ڕووخانی کۆماری مەهاباد لە ساڵی ١٩٤٦دادەسپێکی سەردەمێکی “کپی و بێدەنگییە” بۆ جووڵانەوەی کورد. ئەو سەرکوت کردنە سامناکەی کورد لە ناوچەی دەرسیمی تورکیا لە ساڵانی ١٩٣٧ – ١٩٣٨دا،    هەوڵ و کۆششیکی بەدوادا هات بۆ ئاوێتە کردنی نەوە نوێکان لە …

Read More »

لە سیڤەرەوە بۆ لۆزان، بەدرۆخستنەوەی چەواشەکاریەکان ؟

موسته‌فا باهر لە٢٤ تەمموزی ئەمساڵدا، ٩٩ ساڵ تێپەری بەسەر پەیماننامەی لۆزاندا. بەو بۆنەیەوە کۆمەڵێ پارتی سیاسی ، ڕۆشنبیر، سیاسەتمەدار، هونەرمەند، ئەکادیمی لە لۆزان، لەو هۆڵەی کە پەیماننامەکەی تیا واژۆ کرابوو، کۆنفرانسێکیان ئەنجام دا. بەڵام ئەوەی جێگای سەرنجە ئەوەیە کە کەسانێك خۆیان بە چەپ دەزانن، بەڵام دژی لینین و شۆڕشی ئۆکتۆبەرن، …

Read More »

ناسیۆنالیزمی کوردی لەتورکیادا 1898-2018

مەسعوود یەغەن  پرۆفیسۆر لە بەشی کۆمەڵناسیی زانکۆی ستانبووڵ شەهر/ تورکیا            لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق هەرچەندە مشتومڕێکی زۆر و ئاشکرا هەیە سەبارەت بە دەرکەوتنی ناسیۆنالیزمی کوردی (باجەڵان، ٢٠١٦؛ حەسەنپوور، ٢٠٠٣؛ کڵەین، ٢٠٠٧؛ ئوێزئۆغڵوو، ٢٠٠٤؛ وەلی، ٢٠٠٣)، دەرکردنی ڕۆژنامەی ” کوردستان” لە ساڵی ١٨٩٨دا دەکرێ و …

Read More »

لە سەرۆک خێڵەکانەوە بۆ چالاکوانە مارکسییەکان: كوردستان لە 1946 تا 1975

بیاتریس گاراپۆن و عەدنان چەلیک* لەئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەعادەت دەگوترێ کەوا ڕووخانی کۆماری مەهاباد لە ساڵی ١٩٤٦دادەسپێکی سەردەمێکی “کپی و بێدەنگییە” بۆ جووڵانەوەی کورد. ئەو سەرکوت کردنە سامناکەی کورد لە ناوچەی دەرسیمی تورکیا لە ساڵانی ١٩٣٧ – ١٩٣٨دا،    هەوڵ و کۆششیکی بەدوادا هات بۆ ئاوێتە کردنی نەوە نوێکان لە …

Read More »