مێژووی نوێ و هاوچه‌رخی كورد

ئامادەکردنی :کۆچەر عبدالرحمان سۆفیقوتابی قۆناغی چوارەم،مێژووزانکۆی سۆران. حەمە ئاغا، كوڕی مەحموود ئاغا كوڕی حەمەد ئاغای كۆیە، لە ساڵی 1836 لەدایك بووە و لە 1920ی زایینی لە تەمەنی 84 كۆچی دوایی كردووە. لە ماوەی فەرمانڕاوایی(كاپتن های) حاكمی ئینگلیز لە كوردستاندا، حەمەئاغا كراوەتە قایمقامی قەزای كۆیە، ئاوازەی مەردی و سەخای ئەو وەهابڵاوبووەتەوەگەیشتووەتە …

كاژین جه‌بار لەنێوان ساڵەكانی ١٩١٩ — ١٩٢٠ ئەم کۆنگرەیە دوای کۆتایی ھاتن بە جەنگی یەکەمی جیھانی لە پاریس پایتەختی فەرەنسا لە (٦ی شوباتی ١٩١٩ز) بەسترا ، ئامانجیش لە بەستنی ئەم کۆنگرەیە چەسپاندنی ئاشتی بوو لەجیهان هەروەها ئاوردانەوە بوو لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتە تێکشکاوەکانی جەنگ لەو کۆنگرەیەشدا نوێنەری زۆربەی وڵاتانی …

بوار خالید دامەزراندنی میرنشینی سۆران لە لایەن کوردێکەوە بوو ناوی کەڵۆس بوو. کەڵۆس کوردێکی گەلێک ناودار بووە. لە سەردەمی مەر مستەفادا بارودۆخی میرنشینی سۆران گەشە دەکات و خۆش دەبێت. میر مستەفا لە ساڵی ١٨١٣دا دەسەڵاتی میرێتی دەداتە دەستی کوڕەکەی خۆیەوە کە ناوی میر محەمەد بووە، میرمحەمەد پیاوێکی ھۆشیار و زیرەک …

رۆشنا ابراهیمقوتابی قۆناغی چوارەمی بەشی مێژووی زانکۆی سۆران لەگەڵ ئەوەی ئافرەتی کورد لەهەموو سەردەم و قۆناغێکی مێژوودا رۆڵێکی درەوشاوەی هەیە، لەگەڵ ئەوشدا وەک پێویست گرنگی بەدەرخستن و نووسینەوەی ئەو رۆڵە درەوشاوەیە نەدراوە ، دەشێت هۆکار گەلێک لەپشتی کەم دەرکەوتنی رۆڵی ئافرەتان هەبێت ، لەوانەش قسەنەکردنی ئافرەتانی کورد و شاردنەوەی بەژداریەکانیان …

زوبێر بیلال ئیسماعیل: ڕابەری مێژووی کوردی نووسینی: د. زەینەب ئەلجەلبی زوبێر بیلال ئیسماعیل (1938-1998) یەکێکە لە مێژوونووسە گرنگ و دیارەکانی کورد لە نیوەی دووەمی سەدەی بیستەمدا، بە درێژایی 30 ساڵ بەشدارییەکی کارای هەبووە لە تۆماركردن و نووسینەوەی مێژووی کورد و کوردستان، بەرهەمی نووسینە مێژووییەکانی تایبەتمەندن بە بابەتی زانستی و دوورن لە …

گۆڕی بەکۆمەڵ لە مێژوودا و عێراق لەمەشدا بەدناوترینە محەمەد حەمەساڵح تۆفیق هەموو بۆچوونەکان کۆکن لەسەر ئەوەی کەوا گۆڕ یان گۆڕستانی بەکۆمەڵ ژمارەیەک تەرمی مرۆڤی تێدایە کە دەناسرێنەوە یان ناناسرێنەوە. نەتەوە یەکگرتووەکان وای دیاری دەکات کە شوێنی ناشتنی سێ تەرم یان زیاترە لە قوربانییانی کۆمەڵکوژی و هەندێ بۆچوونیش بە شوێنی شاردنەوەی …

(بەشی دووەەم و کۆتایی) لێکۆڵینەوەی: جۆردی تێجێڵ گۆرگاس پرۆفیسۆری مێژووی نێودەوڵەتییە لە ئینستیتوتی گراجوەیت بۆ لێکۆڵینەوە و پەرەپێدانی نێودەوڵەتی – سویسرا لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق هەر لەم ڕووەوە گێڕانەوەیەکی تری جیاواز لەلایەن پی. ئێس. مەمفۆردی ئەفسەری دەزگای خزمەتگوزاریی تایبەت باس دەکرێت و ئەو وایدادەنێت کە هۆکاری ڕاستەوخۆی ئاژاوە و …

لە یادی ٩٣ ساڵەی ڕاپەڕینی شەشی ئەیلوولی ١٩٣٠ لە شاری سلێمانیدا: بزاڤی شارستانی لە کوردستانی عێراق لەماوەی ماندێتی بەریتانیادا: سلێمانی، ١٩١٨ – ١٩٣٠ (بەشی یەکەم) لێکۆڵینەوەی: جۆردی تێجێڵ گۆرگاس پرۆفیسۆری مێژووی نێودەوڵەتییە لە ئینستیتوتی گراجوەیت بۆ لێکۆڵینەوە و پەرەپێدانی نێودەوڵەتی – سویسرا لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بڕیاری بەریتانیای مەزن …

نووسین: چــرا یاســـین محمدامین    کۆتایھاتنی جەنگی جیھانی یەکەم لە ساڵی ١٩١٨دا لە مێژوودا ساتێکی وەچەرخان بوو، کە چەندین ھەل و مەرجی مێژوویی لەوەی پێش خۆی ھێنا کایەوە، وەکوو ڕووخانی چوار ئیمپراتۆریەتی گەورەی جیھان کە ئەوانیش بریتیبوون لە: «ئیمپراتۆریەتی نەمسا و مەجەر، ئیمپراتۆریەتی ئەڵمانی، و ئیمپراتۆریەتی ڕووسی، ئیمپراتۆریەتی عوسمانی» ھەروەھا …

نووسینی چـــرا ئەو بەرەبەیانەی بنەماڵەی شا بە دەنگی تۆپ و فڕۆکە لەخەو ڕابوون ئایا ١٤ـی تەممووز شۆڕش بوو یان کودەتا؟ کارەکتەرە سەرەکیەکانی شۆڕشەکە: ھۆکاری شۆڕشەکە میکانیزمی شۆڕشەکە ئەنجامی شۆڕشەکە شۆڕش و پەیوەندی بە گەلی کورد چواردەی تەممووزی لە شیعرێکی شێخ نووری شێخ ساڵدا سەرچاوەکان فەلسەفەی شۆڕشی ١٤ـی تەممووز ١٤ـی تەمووز، …