Home / ناوداران

ناوداران

ناوداران

‎شۆڕشی شێخ مەحمودی حەفید

‎ڕێژین محمد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆرانپێشەکی:شێخ مەحمود حەفید، کەسایەتی دیاری گۆڕەپانی ئایینی، بەشدارییەکی گەورەی کرد لە ئاراستەکردنی ڕەوتە ئایینی و کۆمەڵایەتییەکان. تایبەتمەندە بە کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی مرۆڤەکان و داڕشتنی دیدگایان. لەم بابەتەدا پێداچوونەوە بە سەفەری شێخ مەحمود حەفید دەکەین، تیشک دەخەینە سەر میرات و کاریگەرییەکەی لەسەر کۆمەڵگا.شێخ مەحموود بەرزنجی یان …

Read More »

‎پێشەوا قازی محمد

‎عەمار خالد یوسف‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران‎قازی محمد (١٨٩٣-١٩٤٧): پاڵەوانی ماف و چارەی خۆنووسینی کورد‎قازی محەممەد، سەرکردەیەکی دیاری ئایینی و سیاسیی کورد، جێپەنجەیەکی نەسڕاوەی لەسەر مێژووی کوردستان و خەبات بۆ ماف و چارەی خۆنووسینی کورد بەجێهێشت. قازی محەممەد لە 1ی ئایاری ساڵی 1893 لە ناوچەی موکریان لە کوردستان لە دایک بووە، …

Read More »

سوڵتان عبدالحمید هەڵوێستەیەکی مێژویی

ئەوکاتەی دامەزرێنەری بزوتنەوەی زایۆنیزمتیۆدۆر هێرتزل) لەگەڵ ( ئیمانویل قەرەسو) چاویان بە جەنابی سوڵتان عبد الحمیدی سوڵتانی دەوڵەتی عوسمانی ئەکەوێپێشنیاری بۆ ئەکەن کە بڕی “سێسەد ملیۆن لیرەی عوسمانی” قەرز بدەنەوە بۆ دەوڵەتی عوسمانی کە ئەوکاتە دەوڵەت قەرزدار بوو بەو بڕە پارەیە ، لەبەرامبەر ئەوەی سوڵتان عبدالحمید بەشێک لە فەلەستین بدا پێیان …

Read More »

ڕۆڵ و پێگەی حەمە ئاغای كۆیە لە سەرەتاكانی سەدەی ڕابردوودا

ئامادەکردنی :کۆچەر عبدالرحمان سۆفیقوتابی قۆناغی چوارەم،مێژووزانکۆی سۆران. حەمە ئاغا، كوڕی مەحموود ئاغا كوڕی حەمەد ئاغای كۆیە، لە ساڵی 1836 لەدایك بووە و لە 1920ی زایینی لە تەمەنی 84 كۆچی دوایی كردووە. لە ماوەی فەرمانڕاوایی(كاپتن های) حاكمی ئینگلیز لە كوردستاندا، حەمەئاغا كراوەتە قایمقامی قەزای كۆیە، ئاوازەی مەردی و سەخای ئەو وەهابڵاوبووەتەوەگەیشتووەتە …

Read More »

مەلا محەمەدەمین گوێزلینگەی زیاتر لە نیو سەدە لە خەبات و تێكۆشانی كوردایەتیدا

ئامادەكردنی:كۆچەر عبدالڕحمان سۆفیقوتابی قۆناغی چوار، بەشی مێژوو، زانكۆی سۆران. زۆرن ئەو شۆڕشگێڕانەی لە پێناو خاك و كوردایەتیدا چەكی پێشمەرگایەتیان كردووەتە شان و دژبە دوژمنان جەنگاون، یەكێك لەم قارەمانانەش مەلا محەمەدەمین گوێزلینگەی، پێشمەرگەو كادری پێشكەوتووی شۆڕشەكانی ئەیلوول و گوڵان و راپەرێن و هەڵگری میدالیای بارزانی. م حەمەدئەمین مەلا حاجی مەحموود ناسراو …

Read More »

ئەنجوم یاموڵکی (ئەسما خان )

یەکێک لەو ژنە کوردانەی کە مێژو ناتوانێت لەیادی بکات خاتوو ئەنجوم یامولکییە کە چالاکوانی مافەکانی ژنانە و لە بزووتنەوە نەتەوەییەکاندا بە شیوازێکی مۆدێرن دەرکەوتووە،لە ساڵی 1919 لە ئیستەنبووڵ بە سەرۆکایەتی ئەنجوم یامولکی “کۆمەڵەی ژنانی کورد”ی دامەزراندوە لێکۆڵینەوەی لەسەر ماف و ئازادییەکانی ژنانی کورد لە کۆمەڵگەدا کردوە. نوسەرە تورکەکان دەڵێن یامولکی …

Read More »

ڕۆڵی زانستی، كۆمەڵایەتی و ڕۆشەنبیری بنەماڵەی مەلا ئەفەندی و موفتی لە هەولێر، ڕەشاد موفتی بە نموونە

  مەغدید حاجی            هەردوو بنەماڵەی مەلا فەندی )1869 – 1942(و ڕەشاد موفتی )1912-1992( دەگەڕێنەوە سەر یەك چاوگی خێزانی، بۆیە ناتوانین لەیەكیان جیا بكەینەوە، بەتایبەتی لە ڕووی مێژووییەوە. ئەمانە یەكێكن لە بنەماڵە دێرینە زانست پەروەرەكانی كوردستان، پێگەیێكی ئاینی و كۆمەڵایەتی بەرزیان هەبووە، بە تایبەتی لەمێژووی شاری هەولێردا. باپیرە گەورەی ئەم …

Read More »

مامە ڕیشە بۆچی پلەبەرزکردنەوەی پێشمەرگایەتی ڕەتکردەوە؟

. (مامە ڕیشە) ئامر کەرتی ٤ ی جەباری بووە، لە تیپی ٥٧ ی سەگرمە، کە (کاک ئازادی سەگرمە) سەرتیپی بووە. (ملازم عومەر) بەرپرسی مەکتەبی عەسکەری بووە، کە سەرپەرشتی سەرجەم تیپ و کەرتەکانی کردووە. شایەنی باسە، پێشتر کاک وەهاب (بەهادینی شێخ ئەحمەد) سەرتیپی ٥٧ ی سەگرمە بووە؛ دواتر گواستراوەتەوە بۆ تیپی …

Read More »

دژايه‌تيى نێوان مه‌ولانا خاليدى نه‌قشبەندی و شێخ مارفى نۆدێيى

نووسینی: ڕێبوار حه‌مەتۆفیق  نەقشبەندی، وەک ناوی تەریقەتێکی دیاری تەسەووف، له‌چاو ئه‌و مێژووه‌ى كه‌ ته‌ريقه‌ته‌كه‌ى تێدا پەیدا بووه، مێژوويه‌كى زۆر دێرينى لە کوردستاندا نییە. كه دەگەڕێتەوە‌ بۆ سەردەمی خەلیفەی ڕاشیدین ئەبوو بەکری سیددیق. لە ئەو قۆناغەشەوە تا سەردەمی بایەزیدی بەستامی، بە تەریقەتی سیددیقی ناسراوە، لە سەردەمی بایەزیدی بەستامییشەوە تا سەردەمی عەبدولخالقی غەجدەوانی، …

Read More »

مەولانا خالیدو کاریگەریی ڕێبازەکەی لەڕوداوەکانی سەدەی نۆزدەهەمی باكورى قه‌وقازدا

پرۆفیسۆر مایکڵ كەمپه‌ر –  توێژەر لە بواری سۆفیزمی ئیسلامیدا لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق    به‌ شێوه‌یه‌كى گشتى باوه‌ڕ وایه‌ كه‌ وا لقى خالیدیى ته‌ریقه‌تى نه‌قشبه‌ندى هێزێكى بڕیارده‌ر بووه‌ له‌ مێژووى باكوورى قه‌وقازى سه‌ده‌ى نۆزدەهەمداو كه‌م تا زۆرێکیش له‌ سه‌ده‌ى هەژدەهەم و بیستەمدا١. له‌ دیدى حا‌مید ئا‌ڵگه‌ره‌وه‌، مێژووى دوور و درێژى …

Read More »