Home / بەشی مێژووی كورد / مێژووی كۆنی كورد

مێژووی كۆنی كورد

بە هیندۆئێرانیی کردنی کوردەکان

هه‌ڵكه‌وت پشده‌ری بەشی دووەم لە ناو ٥١ سەرچاوەی نێوان ٢١٠٠ بۆ ٦٠٠ ساڵ پ. ز. و لەسەردەمی ئیشبی-ئیرا دامەزرێنەری خێزانی دەسەڵاتداری ئیسین (١٩٨٥ تا ٢٩١٧ پ. ز.) تا سواڵەتەکانی (تابلۆ قوڕیینەکان) سپارتۆلی سەردەمی ئەخمیدیەکانی فارس (٤٠٠-٦٠٠ ساڵ پ. ز.) نزیکتیرن سەرچاوەی نوێ ئەوەی توێژەری لاوی تورک سەلیم فێروح عەدالی (ئومان-ماندا …

Read More »

بە هیندۆئێرانیی کردنی کوردەکان

هه‌ڵكه‌وت پشده‌ری بەشی یەکەم مشتومڕی بنەچەی کورد تا ئێستا ساغ نەبووەتەوە و بە ئاسانیش ناگاتە ئەنجام. هۆکارێکی زۆر سادەی ئەو بابەتە ئەوەیە ئەوانەی ئێستا بە کوردی دەدوێن و خۆیان وەکو نەتەوەی کورد دەناسێنن، لە سەردەمانی بەر لە مێژووەوە هەبوون و لەسەر ئەو خاکەی ناوی کوردستانە ژیاون. کاتێک دەڵێین بەر لە …

Read More »

کاریگەریی ساکا و سکیثییەکان لەسەر بۆماوەیی کوردەکان لەچاخی ئاسندا

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری دوو شوێنەواری هەرە گرنگی کوردستان (تەپکی حاجی فەیروز ٧٠٠٠ سال کۆن و سەهگابی نزیکەی ٥٠٠٠ ساڵ کۆن)ن لە رۆژهەڵات. تەپکی حاجی فەیروز لە نەغەدە نزیکە و سەهگابیش دەکەوێتە دۆڵی کەنگەوەڕی نزیک کرماشان و تەنیا ٦ کیلۆمەتر لە گۆدین تەپە، دوورە. پشکنیینە نوێیەکانی جینناسیی دەیسەلمێنن ئەوانەی لەو دوو …

Read More »

مرۆڤ و ژینگە لە زاگرۆس، بەر لە ١٠ هەزار ساڵ

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری بەشی یەکەم زاگرۆس بە هەردوو دیوی ڕۆژهەڵات و باشووریدا تەوەری لێکۆڵینەوەکانی گۆڕانی کۆمەڵگەکانی مرۆڤ لە کۆمەڵە ڕاوچییەوە بۆ کشتوکاڵ بووە. تێڕوانینی رۆبەرت برایتوود بۆ تێگەیشتن لەوەی بۆچی ئەو گۆڕانە ڕوویداوە، ئەوەبوو لە کۆمەڵە سەرەتاییەکانی کشتوکاڵ لە دامێنی چیاکانی نیمچەکەوانۆکەی بەپیت وەکو زاگرۆس و تۆرۆس، بگەڕێین. لەوێدا، لە …

Read More »

ئاشووکانی /تل فخریە

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری شوێنەواری ئاشووکانی وەکو هەموو شوێنەوارەکانی دیکەی کوردستان ناوەکەی گۆڕدراوە و کراوە بە تل فخریە. ئاشووکانی لە باشووری شاری کۆبانییە و نزیک کانییەکانی هەڵقوڵانی رووباری خابوورە. لە ساڵی ١٩٤٠ یەکەم گەڕانی شوێنەوارناسیی بۆ کراوە و لە ساڵی ١٩٥٨ ئەنجامەکانی بڵاو کراونەتەوە. لەو گەڕانەدا دوو پەیکەری مرۆڤ دۆزرانەوە ئێستە …

Read More »

دەسکە گوڵەکەی نیاندرتاڵی شانەدەر

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری دوای دۆزینەوەکانی ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٦٠ بۆ پەیکەرە ئێسقانی مرۆڤی نیاندرتال لە ئەشکەوتی شانەدەر، پاشماوەکانی نیاندرتاڵی شانەدەر زۆرترین گفتوگۆی لە ناوەندەکانی شوێنەوارناسیی لەسەر کراوە. لە دۆزینەوەی تۆوی گوڵەکانی ناوچەی شانەدەر لەگەڵ نێژراوی گۆڕی نیاندرتال ٤، گەرمترین گفتوگۆ و ڕاوبۆچوون ئەوەبوو نیاندرتاڵی شانەدەر دەسکە گوڵی لەگەڵ مردووەکانی ناشتووە. …

Read More »

ڕۆڵی کورد لە مێژوودا

بنەڕەت و بنچینەی کورد تا ئێستا بنەڕەت و مێژووی کۆنی کورد لێڵ و تەمومژاوییە، هۆکاری ئەم ناڕوونییە هەر وەکوو قۆناغەکانی تری مێژوویان دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە هێشتا لێکۆڵینەوەیەکی زانستی تێروتەسەل لە بارەیانەوە نەکراوە بە دوور و خاڵی بێت لە ئەفسانە و داستان و هەست و سۆز و ئایدۆلۆژیا و بەرژەوەندییە …

Read More »

كاریگەرییەكانی ئاگر لە بواری بیناسازی لە وڵاتی دووڕوبار

رفیق رسول صوفی/ ماستەر لە شوێنەواری کۆن  بەكارهێنانی ئاگر لە لایەن مرۆڤەوە یەكێك بوو لەو جیاكەرەوانەی كە مرۆڤی لە تەواوی گیاندارانی تر جیا كردەوە. چونكە نزیك بوونەوە لە ئاگر و بەكارهێنانی بۆ بوارەكانی ژیانی رۆژانە پێویستی بە ژیرییەكی سەروی ژیری ئاژەل هەبوو، هەر بۆیەش زۆربەی هەرە زۆری ئاژەل لە ئاگر …

Read More »

نەورۆز لە ئاوێنەی مێژوودا

نووسین و ئامادەکردنی: ئاریان ئومێد کاتێک دەمانەوێ سەبارەت بە ڕەگ و ڕیشەی جەژنی نەورۆز بدوێین، بۆچوون گەلێکی زۆرو جیاواز دێنە سەر ڕێگەمان، بەشێکی گێڕانەوەکان بەشێوەی ئەفسانەن، هەڵبەت زۆربەی کات ئەفسانەش لە بنچینەدا ڕووداوێکی ڕاستەقینەی لە پشتەوەیە، بەڵام لە نەبوونی نووسین و تۆماردا هەمیشە ڕووداوەکان لە شێوەی گۆرانی و چیرۆکی بەر …

Read More »

پێشه‌كی قه‌سیده‌/كتێبی “گه‌ڕانه‌وه‌ى زه‌رده‌شت” و چه‌ند تێبینییه‌ك له‌ روانگه‌ى زه‌رده‌شتیه‌تناسییه‌وه‌

سه‌لام ناوخۆش “قسه‌كردن له‌سه‌ر فه‌لسه‌فه‌ى ئاین یا مه‌عریفه‌ به‌خشینه‌ یا مه‌عریفه‌ جوینه‌” ناوه‌ندی ڕۆشنبیری و هونه‌ریی ئه‌ندێشه‌ له‌ زنجیره‌ كتێبی فیكر و ئه‌ده‌ب قه‌سیده‌/كتێبێكی بۆ ئه‌حمه‌د مه‌لا به‌ ناوى (گه‌ڕانه‌وه‌ى زه‌رده‌شت) بڵاو كردووه‌ته‌وه‌. ئه‌م كتێبه‌ (353)ى زنجیره‌كه‌ى سه‌ره‌وه‌یه‌ و پێشه‌كی و ده‌قه‌ شیعرییه‌كه‌ 164 لاپه‌ڕه‌ى داگرتووه‌. خۆم به‌ نیازم كتێبێك …

Read More »