Home / بەشی مێژووی كورد

بەشی مێژووی كورد

تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی كورد

شۆڕشی دوەمی بارزان ١٩٤٣_١٩٤٥

بێگەرد عەلیبەشی مێژوو-زانكۆی سۆران شۆڕشی دووەمی بارزان بەسەرۆکایەتی مەلا مستەفای بارزان یەکێکە لەو شۆڕشە نیشتیمانیانەی کەڕۆڵ و کاریگەری هەبوو و بەدرێژای مێژوو دەڤەری بارزان لانەی شۆڕش و بەرخودان بوە کەچەندین شۆڕش لەم دەڤەردا ڕویان داوەو کاریگەری بەرچاویان هەبوەمستەفا بارزانی کوڕی شێخ محەمەدە لە١٤/٣/١٩٠٣لەگوندی بارزان لەدایک بوە لەتەمەنی سێ ساڵیدا بەند …

Read More »

پەیمانی لۆزان و کاریگەری لەسەر کورد

سەرهەنگ قادرقۆناغی چوار-بەشی مێژووزانكۆی سۆران لە 24ی تەموزی 1923دا لە شاری (لۆزان)ی سویسرا پەیمانێكی لە نێوان دەوڵەتانی (بەریتانیا و فەڕەنسا و ژاپۆن و یۆنان و ڕۆمانیا و سڕبیا و كرواتیا و سلوانیا و توركیا) بۆ ناسینی دەوڵەتی نوێی توركیا و پێداچوونەوە بە پەیمانی سیڤەردا كرا، لەم كۆنگرەیەدا (عیصمەت ئینۆنۆ)ی سەرۆك …

Read More »

تەنگ و دەربەندەکانی سەر چەمی قەڵاچوالان و یەکگرتنەوەی لەگەڵ زێی خواروودا

نووسینی: فرانسیس م. هاڵی، کە ساڵی ١٩٢١ پزیشکی نەشتەرگەری مەدەنی بووە لە سلێمانی لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق تێبینیی وەرگێڕ “چەند سەرنجێک لەسەر گەشتێکی باشووری کوردستان لە ساڵی ١٩٢١دا” ئەم گەشتە ساڵی ١٩٢١ پزیشکێکی نەشتەرگەری بەریتانی ئەنجامیداوە، لە کاتێکدا کە لەگەڵ ئیدارەی ئینگلیزدا بۆ کاروباری تەندروستی لە سلێمانی بووە، لە …

Read More »

گەشتی خاتوو بێڵ بۆ هەورامان‌ و شارباژێڕ و کەرکوک‌ و سلێمانی‌ (بەشی یەکەم)

لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق سەردانێکی خاتوو گێرتروود بێڵی گەورە ڕاوێژکاری بەریتانیا لە بەغدا و دامەزرێنەری دەوڵەتی نوێی عێراق بۆ کەرکووک، سلێمانی، شارباژێڕ، پێنجوێن، هەڵەبجە و هەورامان لە ساڵی ١٩٢١دا و ڕەنگدانەوەی ئەو سەردانە مێژووییە لە دووتوێی نامەکانیدا بۆ باوکی. ٩ی تشرینى دووه‌می 1921 باوكی خۆشه‌یستم، شتێكی باش نییە‌ پێت …

Read More »

گەشتێکی خاتوو بێڵ بۆ هەورامان و شارباژێڕ و کەرکووک و سلێمانی (بەشی دووەم و کۆتایی)

لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق “سەردانێکی خاتوو گێرتروود بێڵی گەورە ڕاوێژکاری بەریتانیا لە بەغدا و دامەزرێنەری دەوڵەتی نوێی عێراق بۆ کەرکووک، سلێمانی، شارباژێڕ، پێنجوێن، هەڵەبجە و هەورامان لە ساڵی ١٩٢١دا و ڕەنگدانەوەی ئەو سەردانە مێژووییە لە دووتوێی نامەکانیدا بۆ باوکی”. … پاشان بردمیان بۆ دیوه‌خانی ماڵێك و خێزانی ماڵه‌كه‌ به‌ …

Read More »

ئەشکەوتی گەلیمگۆش

هه‌ڵكه‌وت پشده‌ری لە بیست ساڵی رابردوودا، ڕەچەڵەک، دەرکەوتن، بڵاوبوونەوە و نیشتەجێیەکانی مرۆڤی نوێ (هۆمۆسایپیان) لە تەواوی پانتایی ناوچەکانی ئوراسیا، بایەخی زۆریان لە ناوەندە زانستییەکانی جیهانەوە، پێدراوە. تەختاییەکانی ئێرانی ئێستە، بۆ ئەو کۆچانەی مرۆڤی نوێ لە ئافریقاوە بەرەو ئوراسیا کردوونی، دوای بەرزاییەکانی زاگرۆسن. لەگەڵ ئەوەی هەڵکەوتەی ئەو ناوچانە بۆ بڵاوبوونەوەی مرۆڤی …

Read More »

بە هیندۆئێرانیی کردنی کوردەکان

هه‌ڵكه‌وت پشده‌ری بەشی دووەم لە ناو ٥١ سەرچاوەی نێوان ٢١٠٠ بۆ ٦٠٠ ساڵ پ. ز. و لەسەردەمی ئیشبی-ئیرا دامەزرێنەری خێزانی دەسەڵاتداری ئیسین (١٩٨٥ تا ٢٩١٧ پ. ز.) تا سواڵەتەکانی (تابلۆ قوڕیینەکان) سپارتۆلی سەردەمی ئەخمیدیەکانی فارس (٤٠٠-٦٠٠ ساڵ پ. ز.) نزیکتیرن سەرچاوەی نوێ ئەوەی توێژەری لاوی تورک سەلیم فێروح عەدالی (ئومان-ماندا …

Read More »

بە هیندۆئێرانیی کردنی کوردەکان

هه‌ڵكه‌وت پشده‌ری بەشی یەکەم مشتومڕی بنەچەی کورد تا ئێستا ساغ نەبووەتەوە و بە ئاسانیش ناگاتە ئەنجام. هۆکارێکی زۆر سادەی ئەو بابەتە ئەوەیە ئەوانەی ئێستا بە کوردی دەدوێن و خۆیان وەکو نەتەوەی کورد دەناسێنن، لە سەردەمانی بەر لە مێژووەوە هەبوون و لەسەر ئەو خاکەی ناوی کوردستانە ژیاون. کاتێک دەڵێین بەر لە …

Read More »

” هەستی ناسیۆنالیزم لای کورد “

ٲیوب نعمت زانکۆی سۆرانبەشی مێژووقۆناغی چوارەمناسییۆنالیزم له ‌(nationalism)ی ئینگلیزی یان (Nationalite) فەڕەنسی وەرگیراوە، (Nation)ی بەمانای نەتەوە،‌ که‌ به‌ مانایی ملله‌ت گه‌رایی، نه‌ته‌وه‌په‌رستی، هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی …هتد دێت.بە درێژایی مێژوو ناسۆنالیزم، بە چەندین ڕێگای جۆراوجۆر ئاستی جیاواز پێناسەکراوە. مێژوونووسی بەناوبانگی ئینگلیزی بەناوی (ئارنۆڵد تۆینبی) بەم شێوازە پێناسەی ناسیۆنالیزمی کردووه: ناسیۆنالیزم بریتییە لەو …

Read More »

بنەچەی کورد

   لێکۆڵینەوەیەک لەتوێژینەوەی ڕۆژهەڵاتناسی ئەڵمانی تیۆدۆر نۆڵدکە وەرگێڕانی: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق   ئەم توێژینەوەیە بە زمانی ئەڵمانی لەلایەن ڕۆژهەڵاتناسی ئەڵمانی تیۆدۆر نۆڵدکە  Theodor Noldeke لەساڵی ١٨٩٨ لە سەردەمێکدا بڵاوکرایەوە کە هەزاران دەقی مێخیی، کە ئێستا لە مۆزەخانەکانی ئەوروپادان، هێشتا نە دۆزراونەتەوە و نە لێکۆڵینەوەیان لەسەر کراوە و زانستی ئاشوورناسی کە …

Read More »