ناوداران

جان ده‌مۆ.. جیاواز له‌ شاعیرانی دنیا ستار جه‌باری شاعیر جان ده‌مۆ، ناوی ته‌واوی (یوخه‌نا ده‌مۆ یوسف) و له‌ناو كریستیانه‌كان به‌ “دنخا” ناسرابوو، له‌ ساڵی 1943 له‌ خێزانێكی هه‌ژاری شاری كه‌ركووك چاوی به‌ دنیا هه‌ڵهێناوه‌، دواتر به‌ “جان ده‌مۆ” ناسراو و بووه‌ نازناوی شیعریی. زمناكۆ بورهان قانع له‌باره‌ی نازناوه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ،‌ جان …

مامۆستا كه‌ریم زه‌ند له‌سینگی میژوودا مایه‌وه‌ بارزان محەمەد عەلی‌ کەریم زەند، کوڕی حەمەئاغای کوڕی ئەمین ئاغایەو لەساڵی 1925 لەسلێمانی لەدایک بووە و لەگەڕەکی مەڵکەندی لەشاری سلێمانی خوێندنی ئاینی و سەرەتایی و ناوەندی تەواو کردووە و پاشان چووتە بەغدا بۆ تەواوکردنی خوێندنی باڵا. لەساڵی 1940ەوە دەستی بەنووسین کردووەو بەگەڕیدەیی هەر چوار …

میرەكانی میرنشینی بابان (شەشەم) خانە محەمەد پاشای سفرە زێڕین (1719-1729) عومەر ئیسماعیل مارف به‌شی دووه‌م و کۆتایی جێگای ئاماژەیە، خانە محەمەد پاشا لە سنەدا بەردەوام لە هەوڵی ئاواكاری زیاتر و جوان تر و فراوان كردنی شارەكەدا بووە(36)، هەر بۆیە یەكێك لە زانا پایە بەرز و ناودارەكانی ئەو كاتەی ئەردەڵانی بە …

میرەكانی میرنشینی بابان خالد پاشای یەكەم (1723-1743ز) عومەر ئیسماعیل مارف (حەوتەم) خالد پاشا، دووەم كوڕی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی كوڕی (فەقێ‌ ئەحمەدی دارەشمانە1610-1660ز) بووە. بە پێی سەرچاوەكان؛ كاتێك (خانە محەمەد پاشا1719-1729ز)ی میری بابان، ساڵی (1723ز) بە شێكی زۆری میرنشینی ئەردەڵان و (سنە)ی پایتەختی داگیر كردوە و وەكو فەرمانڕەوای هەردووك میرنشین دەسەڵاتی …

میرەكانی میرنشینی بابان (شەشەم)خانە محەمەد پاشای سفرە زێڕین(1719-1729) عومەر ئیسماعیل مارف بەشی یەکەم خانە محەمەد پاشا، كوڕە گەورەی (تەیموور خان بەگ1698-1703ز)ی چوارەم فەرمانڕەوای میرنشینی بابان بووە. ئەگەرچی ماوەی (5) ساڵ بووە میرنشینی بابان لەلایەن (موتەسەللیم(1))ێكی سەر بە والی بەغدای ئیمپڕاتۆرییەتی عوسمانییەوە بەڕێوەبراوە، لە كاتێك دا، (ئەحمەد خان)ی سەرۆكی هۆزی زەنگەنە …

مەسعوود محەمەد و بەرهەمێکی لەبیرکراوی هەڵۆ بەرزنجەیی کوێرەوەی ژیانی بندەستی کورد لەوەدایە، ئەوە سەدەی ٢١ یەکە و با دەیان ئامڕاز و هۆکار و ئامێری پێشکەوتووی تەکنەلۆژی هەبێت، کەچی هێشتا تاریکی و لێڵی لەسەر  لاپەڕەکانی مێژوو و فەرهەنگ و ڕۆشنبیریی و زۆر بواری دیکەی ژیانی نەڕەویوەتەوە. هەلومەرجی سیاسی و هەڵکەوتی پرسی …

شێخ عزالدین قه‌سام ئه‌م شێخه‌ بوو یا ئه‌و ناو بوو كه‌ بوو به‌ سومبڵی بزتنه‌وه‌ی به‌رگری فه‌له‌ ستینی یاخود به‌ سومبڵی بزوتنه‌وه‌ی به‌رگری و چه‌كداری فه‌له‌ستینی داده‌نرێت. عز الدین قه‌سام ناوی ئه‌و سه‌ركرده‌ بوو كه‌ بووه‌ خاوه‌نی هه‌ڵگرتنی نازناوی سومبڵی بزوتنه‌وه‌ی به‌رگری و چه‌كداری فه‌له‌ستینی دژی داگیركاری . له‌ ساڵی …

شاعیر و فەیلەسوفی کورد، نیزامی گەنجەوی، بووەتە کێشە لە نێوان فارس و تورکە ئازەریەکاندا نیزامی گەنجەوی یەکێکە لە شاعیرە هەرە ناودارەکانی کوردە کە لە نێوان ساڵی (١١٤١ز-١٢٠٩ز) دا ژیاوە. ناوی تەواوی بریتیە لە جەمالەدین ئەبو موحەمەد ئەلیاس کوڕی یوسف کوڕی زەکی (جمال الدین ابو محمد الیاس ابن یوسف ابن زکي) …

فاتمە ڕەش-ی ڕاستی و فاتمە ڕەش-ی درۆینە کێ بوون؟ ماوەیەک لەمەوبەر وێنەیەکی فاتمە ڕەش-م لەسەر پەیجەکەم دانابوو کە سەرکردەیەکەی کورد بووە لە سەدەی نۆزدەی زاینیدا، بەڵام سەرنجم دا هەندێک تاکی کورد سەرنجیان لەسەری دابوو و بە تورک لە قەڵەمیان دابوو. بۆیە بە پێویستم زانی کە بە متمانە بە سەرچاوە مێژووەییەکان …

محەمەد مەھدی جەواھیری وەرگێڕان و ئامادەكردنی : شەھلا ئەنوەر سەرچاوە : گۆڤاری ئەلئەدیب و ڕۆژنامەی سەباحی چاپی بەغدا هێمای شیعری نوێی عێراقی كورتە باسێك لەسەر ژیانی : محەمەد مەھدی جەواھری لە ٢٦ ی تەموزی ساڵی ١٨٩٩ لە نەجەف-عێراق لە دایك بووە، باوكی زانایەكی دینی بوو لە نێوان زانایانی ئاینی لە …