Home / بەشی مێژووی كورد (page 2)

بەشی مێژووی كورد

تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی كورد

” هەستی ناسیۆنالیزم لای کورد “

ٲیوب نعمت زانکۆی سۆرانبەشی مێژووقۆناغی چوارەمناسییۆنالیزم له ‌(nationalism)ی ئینگلیزی یان (Nationalite) فەڕەنسی وەرگیراوە، (Nation)ی بەمانای نەتەوە،‌ که‌ به‌ مانایی ملله‌ت گه‌رایی، نه‌ته‌وه‌په‌رستی، هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی …هتد دێت.بە درێژایی مێژوو ناسۆنالیزم، بە چەندین ڕێگای جۆراوجۆر ئاستی جیاواز پێناسەکراوە. مێژوونووسی بەناوبانگی ئینگلیزی بەناوی (ئارنۆڵد تۆینبی) بەم شێوازە پێناسەی ناسیۆنالیزمی کردووه: ناسیۆنالیزم بریتییە لەو …

Read More »

بنەچەی کورد

   لێکۆڵینەوەیەک لەتوێژینەوەی ڕۆژهەڵاتناسی ئەڵمانی تیۆدۆر نۆڵدکە وەرگێڕانی: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق   ئەم توێژینەوەیە بە زمانی ئەڵمانی لەلایەن ڕۆژهەڵاتناسی ئەڵمانی تیۆدۆر نۆڵدکە  Theodor Noldeke لەساڵی ١٨٩٨ لە سەردەمێکدا بڵاوکرایەوە کە هەزاران دەقی مێخیی، کە ئێستا لە مۆزەخانەکانی ئەوروپادان، هێشتا نە دۆزراونەتەوە و نە لێکۆڵینەوەیان لەسەر کراوە و زانستی ئاشوورناسی کە …

Read More »

کاریگەریی ساکا و سکیثییەکان لەسەر بۆماوەیی کوردەکان لەچاخی ئاسندا

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری دوو شوێنەواری هەرە گرنگی کوردستان (تەپکی حاجی فەیروز ٧٠٠٠ سال کۆن و سەهگابی نزیکەی ٥٠٠٠ ساڵ کۆن)ن لە رۆژهەڵات. تەپکی حاجی فەیروز لە نەغەدە نزیکە و سەهگابیش دەکەوێتە دۆڵی کەنگەوەڕی نزیک کرماشان و تەنیا ٦ کیلۆمەتر لە گۆدین تەپە، دوورە. پشکنیینە نوێیەکانی جینناسیی دەیسەلمێنن ئەوانەی لەو دوو …

Read More »

مرۆڤ و ژینگە لە زاگرۆس، بەر لە ١٠ هەزار ساڵ

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری بەشی یەکەم زاگرۆس بە هەردوو دیوی ڕۆژهەڵات و باشووریدا تەوەری لێکۆڵینەوەکانی گۆڕانی کۆمەڵگەکانی مرۆڤ لە کۆمەڵە ڕاوچییەوە بۆ کشتوکاڵ بووە. تێڕوانینی رۆبەرت برایتوود بۆ تێگەیشتن لەوەی بۆچی ئەو گۆڕانە ڕوویداوە، ئەوەبوو لە کۆمەڵە سەرەتاییەکانی کشتوکاڵ لە دامێنی چیاکانی نیمچەکەوانۆکەی بەپیت وەکو زاگرۆس و تۆرۆس، بگەڕێین. لەوێدا، لە …

Read More »

ئاشووکانی /تل فخریە

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری شوێنەواری ئاشووکانی وەکو هەموو شوێنەوارەکانی دیکەی کوردستان ناوەکەی گۆڕدراوە و کراوە بە تل فخریە. ئاشووکانی لە باشووری شاری کۆبانییە و نزیک کانییەکانی هەڵقوڵانی رووباری خابوورە. لە ساڵی ١٩٤٠ یەکەم گەڕانی شوێنەوارناسیی بۆ کراوە و لە ساڵی ١٩٥٨ ئەنجامەکانی بڵاو کراونەتەوە. لەو گەڕانەدا دوو پەیکەری مرۆڤ دۆزرانەوە ئێستە …

Read More »

دەسکە گوڵەکەی نیاندرتاڵی شانەدەر

هه‌ڵكه‌وت محمد پشده‌ری دوای دۆزینەوەکانی ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٦٠ بۆ پەیکەرە ئێسقانی مرۆڤی نیاندرتال لە ئەشکەوتی شانەدەر، پاشماوەکانی نیاندرتاڵی شانەدەر زۆرترین گفتوگۆی لە ناوەندەکانی شوێنەوارناسیی لەسەر کراوە. لە دۆزینەوەی تۆوی گوڵەکانی ناوچەی شانەدەر لەگەڵ نێژراوی گۆڕی نیاندرتال ٤، گەرمترین گفتوگۆ و ڕاوبۆچوون ئەوەبوو نیاندرتاڵی شانەدەر دەسکە گوڵی لەگەڵ مردووەکانی ناشتووە. …

Read More »

‎شۆڕشی شێخ مەحمودی حەفید

‎ڕێژین محمد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆرانپێشەکی:شێخ مەحمود حەفید، کەسایەتی دیاری گۆڕەپانی ئایینی، بەشدارییەکی گەورەی کرد لە ئاراستەکردنی ڕەوتە ئایینی و کۆمەڵایەتییەکان. تایبەتمەندە بە کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی مرۆڤەکان و داڕشتنی دیدگایان. لەم بابەتەدا پێداچوونەوە بە سەفەری شێخ مەحمود حەفید دەکەین، تیشک دەخەینە سەر میرات و کاریگەرییەکەی لەسەر کۆمەڵگا.شێخ مەحموود بەرزنجی یان …

Read More »

‎سەردەمی پاشایەتی لە عێراق(١٩٢١-١٩٥٨)

‎عمر خلیل خالد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران‎پاش شکستی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی لە هەڵمەتی میزۆپۆتامیا لە جەنگی جیهانی یەکەمدا، لە ٢٣ی ئابی ١٩٢١، دەسەڵاتی پاشایەتی عێراق دامەزرا. هەرچەندە ئەو ئیختیارییە لە ساڵی ١٩٢٠ لەلایەن کۆمکاری نەتەوەکانەوە بە شانشینی یەکگرتوو درا، بەڵام شۆڕشی عێراقی ساڵی ١٩٢٠ بووە هۆی هەڵوەشاندنەوەی پلانی ئینتیدابی ڕەسەن لە بەرژەوەندی …

Read More »

‎لوتكەی جینۆسایدی كورد لە باشوری كوردستان

‎شەونم عزیز ناوخۆش‎زانکۆی سۆران _فاکەلتی ئاداب بەشی مێژوو ‎جینۆساید، لەسەر ئاستی فەلسەفی و فیكری و سیاسی، كلتووری و دواجاریش لە رووی یاساییەوە، مشت و مڕێكی زۆر هەڵدەگرێ،جینۆسایدی گەلی كورد چەندین رەهەندی جۆراو جۆری هەیە لە ڕووی (فەلسەفی، فیكری، سیاسی،كۆمەڵایەتی، كلتووری، ئابوری) ئەنفال یەكێكە لە تاوانە گەورەكانی جینۆساید یان دەتوانین بڵێین: …

Read More »

شۆرشی شێخ سه‌عیدی پیران1925

‎جالان مەعروف حەمەد‎قۆناغی چوار-بەشی مێژوو‎زانكۆی سۆران ‎لە ساڵی ١٩٢٥ لەماوەی خەریکبوونی بەریتانیا و فەڕەنسا و کۆمەڵەی گەلان بە کێشەی موسڵ و دیاریکردنی سنووری کۆماری تورکیای نوێ لەگەڵ ڕژێمی پاشایەتی عێراق دا، شۆرشێکی گەورەی نەتەوەی لە باکووری کوردستان لە هەرێمی دیاربەکر (ئامەد) و دەوروپشتی دا بە بەڕێوبەرایەتی شێخ سەعیدی پیران بۆ …

Read More »