بەشی مێژووی كورد

رێناس نەورۆزی ئاڵا چییە و چۆن سەریهەڵداوە؟ ئاڵا نیشانە و ناسنامەی نەتەوە و هەبوونی گەلانە، ئەمرِۆ هەموو گەل نەتەوەیەکی خاوەن وڵاتی سەربەخۆ و بێ وڵات خاوەن ئاڵای تایبەت بەخۆیانن، رێکخراوی نەتەوە یەککگرتووەکان و پارت و رێکخراوە سیاسیەکانی جیهان و دام و دەزگا فەرهەنگی و ئابوورییەکان و شارەوانیەکان و زانستگاکان و …

پەیسەر پرێس هەر چەندە تا ئێستا ئەوە یەكلایی نەبوەتەوە كە یەكەم كەس یان یەكەم میللەت و وڵات ئاڵای بەكارهێنابێت یان بەرزكردبێتەوە كێ یەو كەی بووە، بەڵام ئەگەر سەیرێكی مێژوو بكەین دەبینین زۆرینەی تیرەو هۆزە كۆنەكان ئاڵای خۆیان هەبوەو لەو رێگەیەوە تیرەو هۆز یان نەتەوەیەك لە یەكێكی تر جیاكراوەتەوە. ئەو پارچە …

   شوێنەوارەكانی سەردەمی فەرمانڕەوایی میرنشینی بابان شوێنەوارەكانی سەردەمی فەرمانڕەوایی میرنشینی بابان لەبەردەم هەڕەشەی داڕوخانو لەناوچووندان! لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بەیەكێك لەدیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لەباشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بەهۆی لێهاتوویی و بیرتیژی میرو پاشاكانیان و بەپشتیوانی هێزێكی ئازاو چاونەترسی سەربازییەوە، …

كاتێك 1914جەنگی یەکەمی جیهانی  هاتە پێشەوە، لە ژێر ئاگری تۆپەکاندا وڵاتان تووانەوە و سەرلەنوێ نەخشەکێشرانەوە، دەسەڵاتدارەكان داڕمان و هی نوێ دروست بوونەوە، لە میراتی ئیمپراتۆرێتی عوسمانی چەندین دەوڵەت کەوتەوە، هێڵە سەرەکییەکانیان   لە پەخشی هەموو دەنگوباسە کاندا دەبینرێت شەقڵ و شێوە نوێکەیان، حەتمی نەبوو، بەڵکو ئەوە سیاسەتکار و جەنەڕاڵەکان، دیبلۆماتکاران …

عومەر ئیسماعیل مارف-قەڵادزێ‌ بەرایی: لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بە یەكێك لە دیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لە باشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بە هۆی لێهاتوویی و بیرتیژی پاشا و میرەكانیان و بە سوارچاكی و ئازایەتی هێزێكی شەڕكەر و چاونەترسی سەربازیەوە، توانیوویانە بەردەوام …

له‌ کۆتاییەکانی سەدەی پازدەهەمی زایینی لە ڕۆژهەڵاتی میرنشینی سۆران میرنشینێک بە ناوی(بابان) دامەزرا. ئەم میرنشینە دوای ملکەچکردنی هەندێ ناوچە و هۆزی دەورووبەر بەرەو باشوور فراوانخوازی کرد و ناوچەکانی شارباژێڕ و کەرکووک و کفری داگیر کرد. لەم  میرنشینەدا چوار بنەماڵە حوکمیان دەکرد تالە کۆتاییەکانی سەدەی شازدەدا هەڵوەشایەوە. لە ناوەڕاستی سەدەی حەڤدەدا(فەقێ …

قەڵای وان یەکێکە لە شوێنەوارە مێژووییەکان و دیمەنە سەرنجراکێشەکانی شاری وان لە باکوری کوردستان، کە بە دووری پێنج کیلۆمەتر دەکەوێتە رۆژئاوای ناوەندی شارەکە. قەڵای وان لە سەردەمی پادشا ساردوری لەلایەن ئورارتویەکانەوە دروست کراوە و مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەشت سەدە پێش زاین. لە ناو قەڵایەكەدا چەندین گۆڕی پادشاكانی تێدایە، جگە لەوەش …

جام کوردی: کۆکردنه‌وه‌: محه‌ممه‌د عارف ته‌به‌د ئه‌شكه‌وتی شانه‌ده‌ر یه‌كێكه‌ له‌ به‌ناوبانگترین ئه‌شكه‌وته‌كانی هه‌رێمی كوردستان و ساڵانه‌ گه‌شتیارێكی زۆر ڕووی تێ ده‌كه‌ن. مانای وشه‌ی “شانه‌ده‌ر” شانه‌ده‌ر بریتییه‌ له‌ دوو وشه‌ی لێكدراوی “شانه‌” كه‌ به‌ مانای خانه‌ دێت، “ده‌ر” كه‌ به‌ مانای كرانه‌وه‌ یان ده‌رگه‌ دێت كه‌ ده‌كاته‌ “ده‌رگه‌ی خانه‌”، له‌ هه‌ندێك …

خەندان- ئەشکەوتی شانەدەر، وەک یەکێک لە کۆنترین شوێنەوارەکانی جیهان هەژماردەکرێت و تا ئێستا چەندین لێکۆڵینەوەی لەبارەیەوە ئەنجامدراوە، دۆزینەوەی کۆمەڵێک پەیکەرە ئێسکی مرۆڤەکانی نیاندەرتاڵ لە ناوەڕاستی پەنجاکانی سەدەی رابردو لەلایەن راڵف سولیکی، شوێنەوارناسی ئەمریکایی وایکردوە، بە درێژایی نیو سەدەی رابردو، شوێنەوارناسان و شارەزایان سەرقاڵی لێکۆڵینەوەبن تیایدا. لە پێنج ساڵی رابردودا، تیمێکی …

ئەو شوێنەوارەی لەسنوری چەمچەماڵ دۆزراوەتەوە خەندان – هەڤاڵ غالب لەناحیەی شۆرشی سەر بە قەزای چەمچەماڵ شوێنەوارێك دۆزرایەوە، كە تەمەنی بۆ هەزارەی چوارەم دەگەرێتەوە‌و بەوتەی ئەو تیمەی كنە‌و پشكنینی تێدا دەكەن پێشتر پەرستگا بووە. كەمال رەئوف، شوێنەوارناس‌و نوێنەری بەرێوەبەرایەتی شوێنەواری سلێمانی بەخەندانی راگەیاند “ماوەی دوو ساڵە تیمێكی شوێنەوارناسی فەرەنسی بەهاوكاری بەرێوەبەرایەتی …