Home / مێژووى جیهان / شارستانیەت (page 2)

شارستانیەت

دێرینترین دەقی ئەدەبی جیهان

نووسین و ئامادەکردنی: ئاریان ئومێد . گلگامێش داستانێکی ئەفسانەیی سەرنجڕاکێشە کە بە خەتی مێخی و زمانی سۆمەری نووسراوە، یەکێکە لە دێرینترین دەقە نووسراوەکان کە تا ئێستا دۆزرابێتەوە. دەقەکە بە خەتی مێخی (بزماری) لەسەر “یازدە” تابلێتی گەورەی قوڕین نووسراوە، کە چیرۆکێکی ئەفسانەیی دەربارەی پادشای شاری ئوروک دەگێڕێتەوە کە ناوی “گلگامێش”ە و …

Read More »

کورتیەک ل سەر رێنسانسێ

ئاماده‌كردنی عوسمان شه‌نگالی رێنسانس چیە و کەنگێ پەیدابوویەو بکارئینانا زاراڤێ رێنسانسێ(نهضة)بۆ ئێکەم جار.  بابەتێ رێنسانسێ جهێ خوە دناڤ نڤێسینێن نڤیسەرێن ئوروپی دا کریە و ئەڤ چەندە دیاردبیت دەمێ مرۆڤ پەرتووکێن مێژوویا ئوروپا یا نوی تێکڤە ددەت،کو هەمی نڤیسەر ل دۆر گرنگیا بابەتێ رێنسانسێ دساکنن(رادوەستن)،بەلکو وەکو چەرخەکێ جودا هندەک نڤیسەرا ل قەلەم …

Read More »

شۆڕشی پیشەسازی

له‌لایه‌ن: محمد حیكمه‌ت له‌ سایتی زانیاری وه‌رگیراوه‌ ناوه‌ڕۆك شۆڕشی پیشەسازی چییه‌؟ پێناسەی شۆڕشی پیشەسازی قۆناغەکانی گەشەسەندنی شۆڕشی پیشەسازی بەرهەمەکانی شۆڕشی پیشەسازی بەرهەمی ئابووری بەرهەمی کۆمەڵایەتی شۆڕشی پیشەسازی بەدەر لەم بەرهەمانەی سەرەوە کاریگەری بەرچاوی هەبوو بۆسەر هەردوو لایەنی ڕۆشنبیری و ڕامیاری سەرچاوەکان شۆڕشی پیشەسازی چییه‌؟ شۆڕشی پیشەسازی ئەو شۆڕشەیە لە ناوەڕاستی سەدەی هەژدەهەم …

Read More »

هونه‌ر له‌ شارستانییه‌تی ئه‌كه‌دیدا

لە ساڵانی (2371 – 2230 پ.ز) ئەكەدییەكان بەسەركردایەتیی «سەرجۆن پاشا»،  توانیان دەسەڵات و قەڵەمڕەوی خۆیان لە باشوورى كوردستانه‌وه‌, تا ناوچەی ئەنادۆڵ درێژ بكەنەوە و پایتەختیان بریتی بووە لە شاری (ئەكەد)، كە دەكەوێتە ناوەڕاستی عێراقی ئەمڕۆ. پاشا ناودارەكانی ئەكەد: 1- سەرجۆنی ئەكەدی (2371 – 2316 پ.ز). 2- نرام سین (2291 – …

Read More »

دۆخی ژنان لە چاخی بەردین‌دا

نوسینی: ئاندرە میشیل وەرگێڕان: زەردەشت نورەدین کورتە سەرنجێک لە ماوەی پێشوودا، ژنێک(ماجیدە ڕەجەب)، لە چوارەمین کۆنفرانسی نێودەوڵەتی دابڕان‌دا، بەشێوەیەکی ئاسایی، هاوشێوەی ئەوانیتر لەو کۆنفرانەسەدا، وەک موخاتەبانی پانێڵەکە، بۆچوونی خۆی دەربڕی و وتی: «کام پیاو، لێرەدا پیاوە، با ئێستا بیدەم بەعەرزدا…». ئەم دەربڕینە وەک بۆمب سەرەتا لە هۆڵەکەدا و پاشان لە …

Read More »

مێژووی شارستانیه‌تی میسر

كاردۆست سه‌لاح ئه‌حمه‌د به‌شی یه‌كه‌م – مرۆڤ هه‌میشه‌ هه‌وڵی ژیانێكی باشتری داوه‌. باشتر له‌ هه‌مو بواره‌كانه‌وه‌، یه‌كێك له‌ ئه‌نجامه‌كانی هه‌وڵدانیش بنیادنانی شارستانیه‌ته‌. مێژوی مرۆڤایه‌تی هه‌رگیز ناكرێت به‌ش به‌ش بكرێت، چونكه‌ هه‌موی به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌بێته‌ مێژوییه‌كی ته‌واو. مێژوی مرۆڤایه‌تی پڕیه‌تی له‌ ڕوداوی گرنگ و یه‌كلایی كه‌ره‌وه‌، كه‌ ڕێڕه‌وی مرۆڤایه‌تی به‌ ته‌واوی گۆڕیوه‌. …

Read More »

شارستانیەت و بەربەریەت و جیهانبینیی ماركسیانە بۆ مێژوو

دەوترێت هێنری فۆرد گوتوویەتی “مێژوو بێ مانایە(بەنك)”، بۆ ئەوانەی كە ئاشنانین بە ئاڵۆزیی زمانی باو یان سەرجادەی ئەمریكی، وشەی بەنك بۆ شتێك بەكاردێت كە بێمانایە و بێمانایی ئاماژەیە بە شتێك كە هەڵگری هیچ مانایەك نییە. ئەو گوتراوەی هێنری فۆرد كە زۆر سەرنجڕاكێش نییە، دەربڕی بۆچوونێكە كە لە ساڵانی ڕابردوودا توانی …

Read More »

رووناکبیران لە فەرەنسا

نووسینی؛ یوهان ئانگرمولێر بۆ فارسی؛ مێهرداد ئیمامی بۆ کوردی؛ جەمال نەجاری لە سەدەی 18 بەم لاوە، پانتایی گشتی لە فەرەنسا بە شێوەیەک بەرهەمهێنەری کولتووری خۆی دەردەخات کە خاوەنی هێزێکی سیمبۆلێک و هێمادارە لە بوارە جۆراوجۆرەکانی وەک هونەر و ئەدەبیات و زاستە مرۆییەکان و زانستە سیاسییەکان و زانست بە مانا گشتییەکەی. …

Read More »

عەقڵ و عەشق لە دیدی سوھرەوەردی

عەقڵ و عەشق لە دیدی سوھرەوەردی بەشی یەکەم دنیای ئەمڕۆ دنیای قوتابخانە فکری و ڕێبازە فەلسەفیەکانە، ھەر قوتابخانەیەک ئەگەڕان بەدوای ڕوانگەی تایبەت و پتەو سەبارەت بە بوون و جیھانبینی، پایەکانی ھەر جیھان بینیەک بەندە بە ئاشنایەتی و ناسینەوە. مەزھەبە فەلسەفیەکان بەدرێژایی مێژوو دیاردەیان خولقاندوە لە ھێز بەخشین بە عەقڵ و …

Read More »

هونه‌ری سۆمه‌رییه‌كان و كورته‌ مێژوویه‌ك

نووسینی: خالید دۆستی هه‌ر له‌ ناوه‌ڕاستی سه‌ده‌ی نۆزده‌هه‌مه‌وه‌ و له‌پاش دۆزینه‌وه‌ی ناوی سۆمه‌رییه‌كان له‌سه‌ر ته‌خته‌گڵه‌كانی كتێبخانه‌ مێژووییه‌ مه‌زنه‌كه‌ی (ئاشورباینپاڵ)دا له‌ شاری ئاشوری كۆندا, زانا ئاركیۆلۆژییه‌كان و مێژوونووسه‌كان كه‌وتنه‌ خۆیان بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر سۆمه‌رییه‌كان له‌وكاته‌وه‌ تاكوئێستا به‌ سه‌دان كتێب و هه‌زاران وتاریان ده‌رباره‌ی مێژوویی ئه‌م سۆمه‌رییانه‌ له‌چاپداوه‌ كه‌ تێیدا مێژوو و …

Read More »