مێژووی ئیسلام

د.كه‌ريم ئه‌حمه‌د پێشه‌كی: ماوه‌یه‌كه‌ له‌ ئه‌نجامی خوێندنه‌وه‌ی ڕاو بۆچوونی جیا جیا و هه‌ندێك جار پێچه‌وانه‌ و دژ به‌یه‌ك ده‌رباره‌ی مێژووی ئیسلام بیرۆكه‌یه‌ك، یا باشتر بڵێم میتۆدێكم لا گه‌ڵاڵه‌ بووه‌  بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌و مێژووه ‌و لێكدانه‌وه‌ی ڕووداوه‌كانی حه‌زم كردووه‌ بیخه‌مه‌ به‌رده‌ست خوێنه‌ران. یه‌كێك له‌و بوارانه‌ی ئیسلام كه‌ ده‌ستی شێواندنی پێگه‌یشتووه‌ مێژووه‌كه‌یه‌تی، …

شۆڕشگێڕەکەی دیمەشق غه‌يلانی ديمه‌شقی (١٠٦كۆ _ ٧٢٤م)   غه‌يلانی كوڕی موسليم، يان كوڕی مه‌ڕوان ياخود كوڕی يونس كه‌ له‌سه‌ر ناوی باوكی ڕاجودايی هه‌يه‌، له‌ بنه‌چه‌دا خه‌ڵكی ميسڕه‌. باوكی مه‌والی عوسمانی كوڕی عه‌ففان بوو. غه‌يلان وانه‌ی فيقهی لای شێخ حه‌سه‌نی به‌سڕايی (٢١ _١١٠كۆ) خوێندووه‌. غه‌يلان له‌ ديمه‌شقدا وه‌ك ڕێبه‌ری گرۆی (الغيلانيه‌) …

نامەکانی پێغەمبەر”موحەمەد” پێغەمبەری ئیسلام بۆ پادشاکانی جیهان لەکاتی بڵاوکردنەوەی ئاینی ئیسلام پێغەمبەر موحەمەد (د.خ) پەنای بۆ ناردنی نامەی دەست نوسی خۆی بردووە و تێیدا داوا لە سەرکردەکانی ناوەوە و دەرەوەی وڵاتە عەرەبیەکان دەکات، بە شێوەیەکی ئاشتی ببن بە موسوڵمان و خێر بۆخۆیان زیاد بکەن . نامەی پێغەمبەر بۆ پادشای میسر …

 لەو كاتەی ووڵاتانی ئیستیعماری رۆژئاوا هاتنە ووڵاتی موسوڵمانانەوە ئەو جۆرە ئەحكامانەی شەرع دەربارەی پەیوەندی نيوان موسوڵمان و مەسیحی كە لە زۆر شويندا نەمابوون، هاتنەوە پيشەوەو ئەمجارە ئەحكاميكی تری موفاسەڵەو ليكدابڕانیان  لەسەر پيك هات.. چونكە ووڵاتە ئیستیعمارییە مەسیحیەكان كە هاتنە ووڵاتی موسوڵمانانەوە وەكو ئەهلی زیممەو دۆست و خاوەن ئەمان نەهاتن، بەڵكو …

  ـ 4/4/1826 شەڕی شەمكاری نيوان روسیا و فارس (ئيرانی ئەو كاتە) فارسەكان تيیدا شكان و روسەكان هاتن و تەوريزیان داگیركرد، بەمەش فارس تەنازولی لە نەخچەوان و یەريڤان بۆ روسیا كرد. ـ 19/8/1829 روسیا ناوچەی ئەدرنەی عوسمانی داگیركرد، پاشان ريكەوتنيكی زەلیلانەی بە عوسمانیەكان مۆركرد! كە بە پيی ئەوە دەوڵەتی عوسمانی …

   ئەوانەی هەوڵی چاكسازییان لە ناو دەزگاكانی دەوڵەتی عوسمانیدا زۆر بوون، هەموو تواناشیان سەرڕاستانە خستە گەڕ بۆ ئەوەی بەربەستيك لە ريی ئەو داڕمانە بەردەوامەی دەوڵەتدا راگرن كە رۆژانە هەستیان پي دەكرد! ئەمانەش هەیانبوو لە ریزی سیاسەتمەدرانی عوسمانی بوون، هەیانبوو لە دادوەرو بیرمەندو زاناو شەرعناسانی كۆمەڵگەكە بوون، هەموو هەر هەستیان بەو …

وەك چۆن ميژووی هەموو نەتەوەیەك یان مصژوی هەر شارستانيتیەك دەكرصت بە چەند قۆناغيكەوە، ميژوی ئیسلامیش وایە، ئەویش دەكريت بە چەند قۆناغيكی زەمەنییەوە، وەكو: ـ زەمانی پيغەمبەر صلی الله علیه وسلم و خەلیفەكانی.(.. ـ41 ك /619ـ661 ز). ـ قۆناغی سەردەمی ئەمەویەكان. (41ـ132ك/661ـ749 ز). ـ قۆناغی سەردەمی عەبباسیەكان. (133ـ642ك/750ـ1258 ز). ـ قۆناغی …

پێشەنگە موسڵمانەكان لە زانستە ئەزموونییەكاندان: د.أحــمـد هـجـوان و. :عەلی شـێخ وەهاب گومانی تێدا نییە كە ئیسلام یەكەمە لە بانگهەڵدان بۆ گەڕان بە دوای زانستدا و, هاندان لەسەر لێكۆڵینەوە و داهێنان و دۆزینەوە له ئاسمانەكان و زەویدا, بەسە بۆ ئەمە كە یەكەم ئایەتێك هاتۆتە خوارەوە دەفەرموێت: [إقرأ باسم ربك الذی خلق] …

مێژووی (شورتە _پۆلیس) لە ئیسلامدا نوسینی:نەوزاد عەلی وەزیفەی شورتە وەزیفەیەكی گرنگە بۆ رێكخستنی  كاروباری دەولەت و كۆمەلگا و زامن كردن و پابەند بوون بەیاساكان و فەرمانەكان  و بریارەكانی دەسەڵاتی بریاردەر جا لە كۆندا دەسەڵاتی بریاردەر بریتیی بوون لە (دەسەڵاتی خەلیفە و وەزیری دەسەڵاتدار و والی و قازی قوزات و قازی… …

 دیدی مێژوونوس مەسعودی بۆ کورد عەدنان ئەمین كورد نەتەوەیەكی دێرینە لەناوچەكانی چیا، زۆر بۆچون لەبارەی ڕەچەڵەك و بنەچەیەوە هەیە. ئەوەی زیاتر جێگەی تێڕامانە بوچونی مێژوونوسی موسوڵمان(مەسعودی)یە. كە لە كتێبەكەیدا (مروج الذهب و معادن الجوهر) باس لە ڕەچەڵەكی كورد دەكات كە لە نەوەی جنۆكەیە. بەڵام ئەوەی لێرەدا مەبەستمانە ئەوەیە كە بڵێین …