ئەمڕۆ لەمێژوو دا

ئەمڕۆ لەمێژوو دا

11 ی ئه‌بریل

رووداوه‌كان:
685: به‌یعه‌تدانی خه‌لیفه‌ی ئه‌مه‌وی عه‌بدولمه‌لیكی كوڕی مه‌روان به‌ موسڵمانان.
1814: ناپلیۆن پۆناپارت بۆ جاری یه‌كه‌م ده‌ستبه‌رداری عه‌رشی ده‌سه‌ڵات بوو.
1899: ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان كاروباری دوورگه‌كانی فلیپینی گرته‌ ده‌ست له‌بری ئیسپانیا.
1919: دامه‌زراندنی رێكخراوی كاری نێوده‌وڵه‌تی.
1951: سه‌رۆكی ئه‌مریكا (هاری ترومان) بڕیارێكی ده‌ركرد به‌ لابردنی جه‌نه‌رال (دۆگلاس ماكارسه‌ر) له‌پۆسته‌كه‌ی وه‌ك سه‌رۆكی باڵای هێزه‌كانی هاوپه‌یمانان له‌جه‌نگی كۆریا و ئه‌وه‌ش دوای پێشناری به‌لێدانی چین به‌موشه‌كی ئه‌تۆمی به‌هۆی ته‌داخولی له‌و جه‌نگه‌دا.
1956: حكومه‌تی فه‌ره‌نسی بڕیاریدا زیاتر له‌ 200 هه‌زار سه‌ربازی یه‌ده‌ك بنێرێت بۆ جه‌زائیر و ئه‌وه‌ش بۆ سه‌ركوتكردنی ئه‌و شۆڕشه‌ی كه‌ په‌ره‌سی سه‌ندبوو به‌ سه‌رۆكایه‌تی به‌ره‌ی رزگاریخوازی نیشتمانی.
1970: كه‌شتی ئاسمانی (ئه‌پۆلۆ 11) هه‌ڵدرا بۆ ئاسمان.
1979: لابردنی سه‌رۆكی ئۆگه‌ندی (عیدی ئه‌مین).
1982: ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی مزگه‌وتی ئه‌قسا له‌ لایه‌ن كۆمه‌ڵێك سه‌هیۆنیه‌وه‌ به‌ سه‌رۆكایه‌تی مائیر كاهانا.
1986: كلكداری هالی چوو خولگه‌یه‌ك كه‌ داده‌نرا به‌ نزیكترین خاڵ له‌ زه‌ویه‌وه‌.
1990: رێكه‌وتننامه‌ی ئه‌مریكی/سۆڤیه‌تی بۆ له‌ناوبردنی 8%ی ئه‌مباركراوی چه‌كی كیمیایی.
1990: گۆرباچۆف سه‌رۆكی یه‌كیه‌تی سۆڤیه‌تی جاران سیسته‌می نوێی جیهانی راگه‌یاند كه‌ بووه‌ هۆی هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی (یه‌كیه‌تی سۆڤیه‌ت).
1993: كابینه‌ی  دووه‌می  حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان  به‌ سه‌رۆكایه‌تی  كۆسره‌ت ره‌سوڵ له‌ لایه‌ن په‌رله‌مانه‌وه‌ متمانه‌ی وه‌رگرت و ده‌ستبه‌كاربوو, دوای ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی د.فوئاد مه‌عسوم  له‌ (17/3/1993ز)
1996: ئه‌رده‌ن رێگه‌یدا به‌ ئۆپۆزسیۆنی عێراقی و پارته‌ كوردستانیه‌كان به‌ كردنه‌وه‌ی بنكه‌.
2001: تا 13/4 زانكۆی سلێمانی  یه‌كه‌مین كۆنفرانسی گه‌شه‌پێدانی خۆی به‌ست.
2001: چین تیمی فڕۆكه‌ سیخوڕیه‌ ئه‌مریكیه‌كه‌ی به‌ردا كه‌ به‌ زۆر نیشته‌وه‌ دوای پیاكێشانی له‌ئاسماندا به‌ فڕۆكه‌یه‌كی جه‌نگی چینیدا.
2003: ڕزگاركردنی شاری موسڵ.
2003: خۆبه‌ده‌سه‌ته‌وه‌دانی هێزه‌كانی سوپای عیراق له‌باشوری كوردستان به‌ پێشمه‌رگه‌ و هێزه‌كانی ئه‌مریكا كه‌ بووه‌ هۆی رزگاركردنی كه‌ركوك و موسڵ و شارۆچكه‌كانی.
2003: به‌پێی رێكه‌وتنی سێ قۆڵی كورد و توركی و ئه‌مریكی دوای هه‌ره‌س هێنانی رژێمی عێراقی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ له‌شاری كه‌ركوكه‌ كشانه‌وه‌ دوای دوو رۆژ له‌ ئازادكردنی، به‌ راگه‌یاندنی سه‌ركردایه‌تی پارتی و یه‌كێتی.
2004: كه‌وتنه‌ خواره‌وه‌ی كۆپته‌رێكی ئه‌مریكی له‌نزیك (ئه‌بوغرێب).
2006: سه‌رۆكی ئێرانی (مه‌حمود ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد) رایگه‌یاند كه‌ وڵاته‌كه‌ی سه‌ركه‌توو بووه‌ له‌پیتاندنی یۆرانیۆم بۆ به‌كارهێنانی له‌ بواری مه‌ده‌نیدا و ئه‌و راگه‌یانده‌ هه‌ڵای نایه‌وه‌ له‌جیهاندا.
2008: به‌رپرسی نوسینگه‌ی سه‌در له‌نه‌جه‌ف كوژرا.
2008: كۆمسیاری فراوانكردنی یه‌كیه‌تی ئه‌وروپا داوای له‌حكومه‌تی ئۆردوگان كرد پلانێك بۆ چاره‌سه‌ركردنی دۆزی كورد دابڕێژێت.
2010: به‌ بڕی زیاتر له‌ 15ملیۆن دینار پڕۆژه‌یه‌كی به‌رهه‌مهێنانی نه‌وت له‌سه‌ر ڕێگای هه‌ولێر-به‌حركه‌ كرایه‌وه‌.
2010: په‌رله‌مانی كوردستان له‌ماوه‌ی 18پرۆژه‌ یاسای بودجه‌ی هه‌رێمی په‌سه‌ندكرد، كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ ته‌رخانكردنی 9ملیاردینار بۆ حزب و ڕێكخراوه‌كان.
2010: سه‌ره‌تای ده‌سپێكی ده‌نگدان له‌ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی و یاسادانان له‌ سودان له‌یه‌كه‌مین هه‌ڵبژاردنی فره‌یی له‌و وڵاته‌دا دوای 24 ساڵ.
2010: مام جه‌لال سه‌ركۆماری عێراق له‌لایه‌ن شا (عبدالله‌ عبدالعزیز) پاشای سعودیه‌ مه‌دالیای (شا عبدالعزیز)ی پێشكه‌شكرا.
2011: كرده‌ی سه‌ربازی كه‌ بووه‌ هۆی گرتنی سه‌رۆكی (كوت دیفوار)ی پێشوو (لوران گباگبو) و راده‌ستكردنی به‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی سه‌رۆكی هه‌ڵبژێراو (حه‌سه‌ن واتارا).

له‌دایكبوون:
146: ئیمبراتۆر سیبتیمۆس سیفیروس، ئیمراتۆری بیست و یه‌كه‌می رۆمانی.
1770: جۆرج كانیینگ، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی شانشینی یه‌كگرتوو.
1794: ئیدوارد ئیفریت، سیاسه‌تمه‌داری ئه‌مریكی.
1798: ماچیدونیو میلونی، زانای فیزیای ئیتالی.
1825: فردیناند لاسای، سیاسه‌تمه‌دار و ئابوریناسی ئه‌ڵمانی.
1862: چارلز ئیفانس هیوز، سیاسه‌تمه‌دار و مافناسی ئه‌مریكی.
1884: بییرو جاهیر، شاعیر و وه‌رگێڕی ئیتالی.
1930: عه‌واتف ره‌مه‌زان، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1936: ئه‌مینه‌ ره‌شید، ژنه‌ ئه‌كته‌ری مه‌غریبی.
1948: مارچیلو لیبی، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی ئیتالی.
1948: جیورجی یارتسیف، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی روسی.
1953: ئه‌ندرو وایلز، زانای بیركاری به‌ریتانی.
1953: جای فیر هوفشتان، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی به‌لجیكا.
1968: لیوبینكو درولوفیچ، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی سربی.
1968: رواد علیو، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سوری.
1980: یاریزانی تۆپی پێی یابانی.
1988: مه‌شاعیل عه‌قیل، ژنه‌ په‌خشكاری كوێتی.
1994: داكوتا بلو ریچاردز، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئینگلیزی.

وه‌فات:
1554: (تۆماس ویات)ی كوڕ، یاخیبووی ئینگلیزی.
1856: خوان سانتاماریا، پاڵه‌وانی نیشتمانی كۆستاریكا.
1976: شێخ مه‌مدوح بریفكانی، شاعیری كورد، ساڵی 1911ز له‌ گوندی (بادێ)ی نزیك شاری دهۆك له‌دایك بووه‌.
1987: مه‌لا ئاراس، له‌ 1960ز له‌دایك بووه‌.
1991: جه‌میله‌ عه‌لایلی، ژنه‌ شاعیر و ئه‌دیبی میسری.
2005: لوسیان لۆران، یاریزانی تۆپی پێی فه‌ره‌نسی.
2012: ئه‌حمه‌د بن بله‌، سه‌رۆكی جه‌زائیر.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
یادی ساڵانه‌ی وه‌فاتی خوان سانتاماریا له‌ كۆستاریكا.

PUKmedia ئا/ حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی